مجموعه ی کاشوب 4: رهیده هجده روایت از روضه هایی که زندگی می کنیم

رَهیده: هجده روایت از روضه‌هایی که زندگی می‌کنیم
کتاب چهارم از مجموعۀ «کآشوب». کتاب «رَهیده: هجده روایت از روضه‌هایی که زندگی می‌کنیم» مثل کتاب‌های قبلی مجموعۀ «کآشوب»، که نشر اطراف در آستانۀ محرم هرسال منتشر می‌کند، به روایت‌های نویسندگان مختلف از تجربه‌های شخصی‌شان از عزاداری‌های محرم اختصاص دارد.
آن‌ها که سه کتاب قبلی مجموعۀ «کآشوب»، با عنوان‌های «کآشوب»، «رست‌خیز» و «زان تشنگان»، را خوانده‌اند و از طریق آن کتاب‌ها پابه‌پای نویسندگانی با تجربه‌ها و علایق و سلایق و خصلت‌های گوناگون در مراسم عزاداری محرم شرکت کرده و آن مراسم را از منظر چندین نویسنده دیده و درک کرده‌اند، در کتاب «رَهیده» آن تجربه را همراه با نویسندگان دیگری دنبال خواهند کرد و آن‌ها هم که با «رَهیده» آغاز کنند چه بسا علاقمند و کنجکاو شوند که سه کتاب قبلی مجموعۀ «کآشوب» را نیز بخوانند.
در هر یک از روایت‌های کتاب «رَهیده» گوشه و وجهی از تجربۀ درونی‌شده حضور در مراسم عزاداری محرم بر مخاطب آشکار می‌شود و خواننده با خواندن هر روایت از این کتاب گویی حضوری متفاوت در عزاداری‌های محرم را تجربه می‌کند. آنچه اما در همۀ این حضورها مرکزیت دارد واقعۀ عاشوراست که روایت‌ها حول آن پدید آمده‌اند و گویی هر راوی می‌کوشد به نحوی به این واقعه نزدیک شود و حسّی را که از آن گرفته است به مخاطب منتقل کند.
کتاب «رَهیده»، همچون دیگر کتاب‌های مجموعۀ «کآشوب»، روایت‌هایی مستند از حضور عاشورا در متن زندگی انسان امروز ایرانی است و روایت‌هایی از نحوه مواجهۀ ایرانیان امروز با این واقعه و درک و حسّ‌شان از آن.

مروری بر کتاب «رَهیده»
در کتاب «رَهیده» هجده راوی، هر یک از منظری، از مشاهدات و تجربیات‌شان از عزاداری‌های محرم و حال‌وهوای این عزاداری‌ها نوشته‌اند و خواننده را نه فقط به سفر در مکان که به سفری در زمان برده‌اند و او را در تجربۀ معاصرشدن خودشان با واقعۀ عاشورا سهیم کرده‌اند.
روایت‌های کتاب «رَهیده» شرح جست‌وجوهایی درونی و بیرونی‌اند. جست‌وجوهایی در مکان و زمان، گویی برای پیدا کردن خود و تعیین موقعیت خود در واقعه و عرصه‌ای که موضوع روایت است؛ تعیین اینکه کجای واقعه ایستاده‌ای و چگونه آن را تجربه می‌کنی و با آن ارتباط می‌گیری. در این روایت‌ها همچنین بخشی مهم از فرهنگ و سنت دینی و آیینی ایرانیان مسلمان شیعه و چگونگی تداوم این فرهنگ و سنت در روزگار معاصر به تصویر کشیده شده است. محرم و مجالس عزاداری و روضه‌خوانی برای واقعۀ عاشورا سنتی دیرپا در جامعۀ ایرانی است؛ سنتی که بخشی از خاطرات نسل‌های مختلف را تشکیل می‌دهد و جزئی از حافظۀ جمعی ایرانیان امروز است. نویسندگان کتاب «رَهیده» با نگارش روایت‌های شخصی خود از محرم و مراسم مربوط به آن گوشه‌هایی از این حافظۀ جمعی را احضار و عیان کرده‌اند.
هجده روایتی که در کتاب «رَهیده» می‌خوانید عبارتند از: «زبان‌بسته» نوشتۀ طاهره ابوفاضلی، «یا من اضحَک و ابکی» نوشتۀ معصومه توکلی، «نعلَیک» نوشتۀ هادی مقدم‌دوست، «دایره‌ی امکان» نوشتۀ سمیرا هاشمی، «به سوگواری زلف تو این بنفشه دمید» نوشتۀ وحید بازارگان، «قدری شبیه وطن» نوشتۀ عاطفه اسلام‌زاده، «آخرین تباکی» نوشتۀ آسیه اتفاق، «روادید» نوشتۀ علیرضا محبی، «چهارگاه مهدی شادمانی» نوشتۀ جواد رسولی، «آرایشات حرام» نوشتۀ محبوبه کلایی، «الف محذوفه» نوشتۀ سید روح‌الله حسینی، «در وطن خویش توریست» نوشتۀ امیرعلی صبور، «کانی‌مانگا» نوشتۀ قاسم فتحی، «وقت خون در مسجد ملک» نوشتۀ محمدصادق رمضانی‌زاده، «تکلیف امشب‌تان تعزیه است» نوشتۀ جواد ماهر، «سلام بر دورافتادگان» نوشتۀ فاطمه باقری، «یک خانه برای چند نفر جا دارد» نوشتۀ ماجده محمدی و «نشانه‌ای آفتابی برای سرزمین‌های ابری» نوشتۀ عباس طهرانی.
در بخشی از مقدمۀ کتاب «رَهیده» درباره این کتاب و حال‌وهوای آن و نیز حال‌وهوای کلی مجموعۀ «کآشوب»، که «رَهیده» نیز جزئی از آن است، می‌خوانید: «در روزگاری که سفر و فاصله و جدایی و گم شدن و غار ساختن و پناه بردنِ ساده‌اندیشانه به هر التیام نوظهور یکی پس از دیگری پوچ می‌شوند و یادمان می‌دهند خیال‌های رهایی خودشان بستگی‌های تازه‌اند و قید و بندی نو؛ در همین روزهایی که می‌بینیم دلبستگی به رهایی‌های کوچکِ ظاهری بی‌رحم‌ترین دشمن رهایی است و خودش وابستگی بزرگ‌تری می‌آورد؛ در روزهایی که ترس از دست دادن منفعت‌ها همه را منفعل کرده؛ شاید آن رهیده‌ی بی‌تردید که سبکبار می‌خواند "من حسین‌بن‌علی‌ام و قسم خوردم از شما نترسم" بیش از هر دوره‌ی تاریخی دیگری حسرت‌برانگیز است.
رهیده روایت جست‌وجوگران سرگردان و لرزان است. دورترهایی که می‌خواهند جلوتر بیایند، دست‌شان برسد به یک مفهوم، و مضمونی را زیارت کنند. روایت روح‌های ناآرامی که تکرار و عادت اقناع‌شان نمی‌کند و می‌خواهند خودشان آن آزادگی را لمس کنند. رهیده روایت آن‌ها است که از مسیر گزارش صادقانه‌ی احوال‌شان می‌خواهند به رهایی لایزال حضرتش نزدیک‌تر شوند.
رهیده کتاب چهارم از مجموعه‌ی کاشوب است. مجموعه‌ای که بنا دارد اگر خدا بخواهد هر سال از منظری نو و زاویه‌ی دید آدم‌هایی دیگر به حال‌وهوای امروز ما و روضه‌هایمان نگاه کند. در کتاب امسال، هجده نفر از تجربه‌هایی نوشته‌اند که در دل سنت عزا و در همین کوچه‌ها و تکیه‌ها شکل گرفته‌اند و دریافت و برداشتی تازه با خود آورده‌اند. امیدواریم این روایت‌ها هم در کنار شعرها و نوحه‌ها در درگاه این واقعه‌ی بزرگ پذیرفته شود.»
کتاب «رَهیده: هجده روایت از روضه‌هایی که زندگی می‌کنیم» در نشر اطراف منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «رَهیده» در گودریدز: 4.21 از 5.