عکاسی و رسانه (پرگار) نگاهی به تحولات عکاسی مطبوعاتی

کتاب «عکاسی و رسانه» نوشته علی حسن‌پور
نگاهی به تحولات عکاسی مطبوعاتی
کتاب «عکاسی و رسانه» نوشته علی حسن‌پور به تحولات عکاسی در گذر زمان اختصاص دارد. کتاب حاضر برای دانشجویان رشته‌های عکاسی و خبرنگاری همچنین علاقه‌مندان به ارتباطات مناسب و مفید است. اگرچه کتاب با نثری ساده و قابل درک نوشته شده و برای دوستداران هنر عکاسی هم مفید است.
عکاسی یا فتوگرافی ترکیبی از دو کلمۀ یونانی «فتو» به معنی نور و «گرافی» به معنای ثبت یا نگارش است. در واقع فتوگرافی نقش کردن با نور معنا می‌دهد. عکاسی یعنی ثبت و ایجاد یک تصویر. عکاس با به دست آوردن تصویر به وسیلۀ دوربینش آن را ثبت می‌کند. در این فرایند برخی از موارد مانند تابش نور، زاویۀ دوربین و... برخی عکس‌ها را متفاوت و حتی به یادماندنی‌تر خواهد کرد. عکاسی خبری و عکاسی هنری همیشه از یکدیگر فاصله داشته‌اند. رسانه‌ها با آنچه اتفاق می‌افتد مواجه هستند و آن را ثبت می‌کنند در عوض عکاسی هنری با ویرایش و دیگر ابزارهایش می‌کوشد تا جلوه‌ای از خلاقیت را نمایان سازد.
یادآوری می‌شود، همان‌طور که از عنوان فرعی کتاب مشخص است کتاب «عکاسی و رسانه» بیشتر بر تحولات حوزه عکاسی و رسانه تمرکز کرده است.
درباره کتاب «عکاسی و رسانه»
کتاب به تحولات و تغییرات عکاسی در طی زمان توجه می‌کند و مواردی را برای علاقه‌مندان با تصاویر شرح می‌دهد. در عکاسی هم مانند دیگر رویدادها، اتفاقات بسیاری رخ داده است که منجر به تغییرات و محدودیت‌هایی برای این هنر شده است. نویسنده در کتاب به برخی از آنها اشاره دارد. تحولاتی که مهم و اساسی بودند و توضیح آن نیاز بوده را نویسنده شرح داده است و باقی موارد را به صورت مختصر و مفید به آنها اشاره کرده است.
کتاب در 9 فصل دسته‌بندی شده است. عناوین فصل اول و دوم عبارت است از: «تولد عکاسی» و «عکاسی مطبوعاتی و نشریات قطع کوچک» در این دو فصل نگارنده‌ی کتاب به تلاش‌هایی برای ایجاد تصاویر خبری اشاره می‌کند. همچنین در این بخش‌ها به استفاده از عکس برای جنجال آفرینی در نشریات تابلویید هم اشاره شده است.
«عکاسی مطبوعاتی و مجلات مصور» عنوان فصل سوم است که به شکل‌گیری مجلات مصور و مهم‌ترین رخدادهای دهه 1920 و 1960 توجه کرده است. فصل چهارم «عکاسان لایف» است که در این فصل نویسنده به معرفی دو عکاس مشهور پرداخته است. فصل پنجم «عکس‌های مهم مطبوعاتی» نام دارد که در آن مهم‌ترین تصاویر از مطبوعات انتخاب شده است. «روش‌های تولید عکس مطبوعاتی» و «عکاسی مطبوعاتی و پیشرفت‌های علمی»، عناوین فصل ششم و هفتم هستند که در آن به روش‌های تولید عکس مطبوعاتی در نشریات، آژانس‌های عکس و خبرگزاری‌ها توجه می‌شود. فصل هشتم و نهم با عنوان «عصر ارتباطات و رسانه‌های جدید» و «عکاسی مطبوعاتی و دیدگاه شخصی» به بازنگری و تغییر رویکردها در عکاسی مطبوعاتی معاصر اختصاص دارد.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«استقبال مردم از تصاویر رویدادهای خبری باعث شده، نشریات به جای تصویر‌سازی از عکس‌های خبری استفاده کنند. این تغییر رویکرد، افزایش فروش را در پی داشت و عکاس، قهرمان اصلی این موفقیت قلمداد می‌شد.
«کالیز ویکلی» از جمله نشریاتی بود که از شیوه تصویرسازی از عکس خبری استفاده کنند و به همین منظور عکاسی به نام «جیمز هیر» را استخدام کردند.
هیر که به عنوان گزارشگر اصلی «کالیز» به پوشش خبری جنگ میان اسپانیا و آمریکا رفت، از غرق شدن کشتی جنگی «مین» تصاویر تأثیرگذاری گرفت و به عناون یکی از اولین نمونه‌های عکاسی مطبوعاتی به دنیا معرفی شد. «هیر» لاشه «مین» را از هر کنج و زاویه‌ای عکسبرداری کرد، جسدهای آماسیده‌ای که استخوان‌های آنها شکسته و از پوست بیرون زده بود. افرادی که در آب شیرجه می‌رفتند و مشغول انجام وظیفه تلخ بالا آوردن اجساد غرق شدگان بودند، آدم‌های زنده نحیف و کودکانی که بیماری که بیماری آنها را زا پای درآورده بود. عکس‌های «هیر» تأثیر زیادی بر افکار عمومی گذاشت و عملکرد درخشان او باعث افزایش چشمگیر تیراژ نشریه شد.»
در بخش دیگر کتاب نیز آمده است:
«رخدداهای متأثرکننده‌ای که در میدان‌های جنگ به وقوع می‌پیوست، موضوع بسیاری از عکس‌ها بود و عکاسان حرفه‌ای و آماتور، برای نشان دادن رویدادهای جنگی به شدت تلاش می‌کردند. ارتش بریتانیا در 24 ژانویه 1915 هنگامی که مشغول رهگیری و شنود مکالمات ارتش آلمان بود، متوجه شد که قرار است اسکادران دریایی آلمان از منطقه «داگر بانک» در دریای شمال وارد حریم دریایی آنها شود.»
درباره نویسنده کتاب «عکاسی و رسانه»
علی حسن‌پور عکاس خبری ایرانی است. او سال 1359 به دنیا آمد. حسن‌پور تحصیلات خود در رشته عکاسی را تا کارشناسی ارشد در دانشگاه هنر گذراند. او در حال حاضر عکاس خبری موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران، مدرس دانشگاه خبر تهران و دانشگاه پارس است. از دیگر سوابق کاری حسن‌پور می‌توان به عضو هیئت مدیره نهمین دوره انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی و مسئول کمیته آموزش نهمین دوره انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران اشاره کرد.
درباره چاپ و نشر کتاب «عکاسی و رسانه»
کتاب تألیفی «عکاسی و رسانه» با عنوان فرعی «نگاهی به تحولات عکاسی مطبوعاتی» را نشر پرگار برای علاقه‌مندان چاپ و منتشر کرده است.