خدا و عواطف درآمدهای کمبریج: «فلسفه دین»

کتابی مختصر و مفید در حوزه خداشناسی و الهیات فلسفی و فلسفۀ دین. کتاب «خدا و عواطف»، با عنوان اصلی God and Emotion، از صفات و عواطفی که انسان‌ها به خداوند نسبت می‌دهند بحث می‌کند و از اینکه خدایی که ادیان توحیدی به آن باور دارند، با توجه به تلقی این ادیان از خداوند به‌عنوان قادر مطلق و خالقی یکتا و کامل، چقدر امکان‌پذیر است که از عواطفی که به او نسبت داده می‌شود برخوردار باشد.
آر. تی. مولینز در کتاب «خدا و عواطف» جدیدترین و به‌روزترین و مهمترین مباحث و آرای فلسفی درباره عواطف خداوند را به‌اختصار توضیح داده و در این زمینه به دیدگاه‌های فلاسفۀ انگلیسی‌زبان نیز ارجاع داده و موضوع تأثرپذیری یا تأثرناپذیری خداوند را در چشم‌اندازی از تاریخ الهیات و فلسفۀ دین بررسی کرده است و نظرات متفکران گوناگون را درباب این موضوع آورده و شرح داده است.
کتاب «خدا و عواطف» اگرچه کتابی کم‌حجم و جمع‌وجور است اما اساسی‌ترین بحث‌ها را درباره عواطف خداوند توضیح می‌دهد و می‌کوشد تا جای ممکن و به زبانی ساده و قابل فهم به پرسش‌هایی که خواننده‌ای غیرمتخصص اما علاقمند به مباحث مربوط به الهیات و فلسفۀ دین ممکن است در این زمینه داشته باشد پاسخ دهد یا به بیانی بهتر، پاسخ‌های گوناگونی را که متکلمان و فلاسفه به این پرسش‌ها ارائه داده‌اند بازتاب دهد.
موضوع اصلی و کلیدی‌ای که در کتاب «خدا و عواطف» مطرح و پیرامون آن بحث شده این است که آیا عواطفی که در ما انسان‌ها وجود دارد و آن‌ها را به خدا نسبت می‌دهیم، با توجه به تعریف ادیان الهی از خداوند، می‌تواند در خدا وجود داشته باشد و آیا خداوند تأثرپذیر است یا نه؟
متن اصلی کتاب «خدا و عواطف» اولین بار در سال 2020 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «خدا و عواطف»
آر. تی. مولینز در کتاب «خدا و عواطف» نظریات گوناگون درباره تأثرپذیری یا تأثرناپذیری خداوند را معرفی می‌کند و به‌طور خلاصه و فشرده به شرح و توضیح این نظریات می‌پردازد.
کتاب «خدا و عواطف» کتابی‌ست که در آن مباحث گوناگون درباره اینکه آیا خداوند از چیزی متأثر می‌شود یا نه و استدلال‌های دینی و فلسفی مختلف در این باره مورد بررسی قرار گرفته و بر جنبه‌های مختلف این موضوع مهم الهیات و فلسفۀ دین نور تابانده شده است.
در کتاب «خدا و عواطف» از صفاتی که به خدا نسبت داده می‌شود سخن رفته و از منظری فلسفی به امکان‌پذیری یا امکان‌ناپذیری وجود این صفات در خداوند پرداخته شده است.
اینکه آیا ممکن است خداوند مثل انسان‌ها دچار خشم یا شفقت و احساسات دیگری که در آدمیان وجود دارد بشود و آیا وجود چنین صفات و احساسات و عواطفی در خداوند با ذات خدا در تناقض نیست، پرسش اساسی‌ای است که مباحث کتاب «خدا و عواطف» پیرامون آن شکل گرفته است.
در کتاب «خدا و عواطف» نظریات گوناگون درباره عواطف خداوند، در چشم‌اندازی از تاریخ فلسفۀ دین، معرفی و توضیح داده شده است تا دریابیم متکلمان و فلاسفۀ مختلف در این باره چه دیدگاه‌هایی ارائه داده‌اند.
نویسنده خود در مقدمۀ کتاب «خدا و عواطف» درباره آنچه در این کتاب به آن پرداخته است این‌گونه توضیح می‌دهد: «در این کتاب توضیحی مقدماتی درباره ماهیت عواطف خواهم داد و برخی از مباحث انتقادی را که درباره حیات عاطفی خداوند، مثل لذت، هم‌دردی، عشق و احکام اخلاقی مطرح است، بررسی خواهم کرد. همچنین معیارهای مختلفی را که در بحث میان معتقدان به تأثرپذیری و تأثرناپذیری خداوند استفاده می‌شود، مطرح خواهم کرد تا خوانندگان درباره اینکه کدام‌یک از عواطف بر خدا دلالت کرده و کدام‌یک دلالت نخواهند کرد، بیندیشند.»
کتاب «خدا و عواطف» از مقدمه و شش فصل تشکیل شده است. فصل‌های شش‌گانۀ کتاب «خدا و عواطف» عبارتند از: «عواطف»، «خدای تأثرناپذیر»، «خدای تأثرپذیر»، «عشق خدا»، «خشم خدا و سایر احکام اخلاقی» و «همدلی خدا و مسئلۀ عواطف خزنده».
ماهیت شناختی عواطف، عواطف و اخلاق، بررسی تأثرناپذیری خدا در متن خداباوری کلاسیک، عواطف خدای تأثرناپذیر، بررسی تأثرپذیری خدا در متن خداباوری نئوکلاسیک، عالم مطلق و علم تجربی، عشق تأثیر/ تأثرناپذیر خدا، مسئلۀ اتحاد، خشم، صبر و شفقت خدا و گزینۀ خدای حداکثری از جمله موضوعاتی‌اند که در فصل‌های مختلف کتاب «خدا و عواطف» به آن‌ها پرداخته شده است.

درباره آر. تی. مولینز، نویسنده کتاب «خدا و عواطف»
آر. تی. مولینز (R.T. Mullins) فیلسوف، متکلم، استاد فلسفه و متخصص الهیات فلسفی و فلسفۀ دین است. مولینز دارای دکترای الهیات فلسفی از دانشگاه سنت اندروز است. از او بیش از پنجاه مقاله در موضوعات مختلف مرتبط با الهیات فلسفی، از جمله درباره خداشناسی و فلسفۀ زمان و تثلیث و مسئلۀ شر، منتشر شده است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «خدا و عواطف»
کتاب «خدا و عواطف» با ترجمۀ زینب‌سادات میرشمسی و همراه با یادداشتی از ناشر، در نشر آن‌سو منتشر شده است.
زینب‌سادات میرشمسی، مترجم کتاب «خدا و عواطف»، متولد 1360 و استادیار گروه فلسفۀ اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج است.

رتبۀ کتاب «خدا و عواطف» در گودریدز: 4 از 5.