دختر هلندی ادری هپبورن و جنگ جهانی دوم

کتاب «دخترِ هلندی» نوشتۀ رابرت ماتزن
نام اُدری هپبورن یادآور بعضی از درخشان‌ترین و خاطره‌انگیزترین فیلم‌های تاریخ سینماست؛ فیلم‌هایی مثل «تعطیلات رُمی» و «بانوی زیبای من». کتاب «دخترِ هلندی: ادری هپبورن و جنگ جهانی دوم»، با عنوان اصلی Dutch Girl: Audrey Hepburn and World War II، روایتی است از وجهی کمتر شناخته شده از زندگی این بازیگر زن بریتانیاییِ افسانه‌ای و محبوب سینمای هالیوود.
رابرت ماتزن در کتاب «دخترِ هلندی» دورانی از زندگی ادری هپبورن را روایت می‌کند که اُدری در هلندِ ترسناکِ تحت اشغال نازی‌ها زندگی می‌کرد.
ادری هپبورن ستارۀ سینما را فیلم‌بازها و شیفتگان و علاقمندان فیلم و سینما می‌شناسند. او بازیگری بود که در انواع فیلم‌ها، از کمدی رمانتیک تا درام و موزیکال و تریلر و... ایفای نقش کرد و خاطرۀ بازی‌هایی درخشان و به‌یادماندنی را در حافظۀ اهل سینما به‌جا گذاشت و نامش، به‌عنوان سومین اسطورۀ زن سینمای کلاسیک هالیوود، ثبت شد. هپبورن همچنین یک فعال حقوق بشر و سفیر یونیسف بود. بازیگر فیلم‌های «صبحانه در تیفانی» و «داستان راهبه» به‌عنوان فرستادۀ ویژۀ یونسکو برای کمک به کودکان فقیر و گرسنه بارها به مناطق قحطی‌زدۀ آفریقا سفر کرد. نام او همچنین در فهرست بین‌المللی خوش‌لباس‌ترین‌ها ثبت شده است.
با این‌همه کسی از دوران زندگی ادری هپبورن در هلند اشغال‌ شدۀ دوران جنگ دوم جهانی و اینکه اُدری این دوره را چطور به‌سر آورد خبر و اطلاعات چندانی ندارد. رابرت ماتزن در کتاب «دخترِ هلندی» درست بر همین دورۀ ناشناخته‌ از زندگی بازیگر فیلم‌ «تا تاریکی صبر کن» نور تابانده است.
کتاب «دخترِ هلندی» پژوهشی جذاب در یکی از زوایای مهم اما در تاریکی ماندۀ زندگی ادری هپبورن است.
متن اصلی کتاب «دختر هلندی» اولین بار در سال 2019 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «دخترِ هلندی»
بخشی از دوران کودکی و نوجوانی ادری هپبورن در هلند گذشت و همان‌طور که در کتاب «دخترِ هلندی» آمده است، این دوران برای اُدری دورانی پر از تلخی و سختی و تجربۀ حوادثی وحشت‌انگیز بوده است.
اروپا در دورانی که اُدری در هلند زندگی می‌کرد درگیر جنگ جهانی دوم بود. در این دوران، نازی‌ها هلند را اشغال کردند و این آغاز عصری تاریک و هولناک در زندگی ادری هپبورن شد. او، چنانکه در کتاب «دختر هلندی» آمده است، در سن‌وسالی کم، کشتار و خشونت جنگ را از نزدیک و تا مغز استخوان تجربه کرد.
اما جدا از وحشتِ برآمده از کشتار و رفتارهای خشونت‌آمیز نازی‌ها، یکی دیگر از حقایق تلخ زندگی ادری هپبرن در دوران جنگ جهانی دوم، که در کتاب «دخترِ هلندی» از آن سخن رفته است، این بود که پدرش مأمور نازی و مادرش زمانی طرفدار دوآتشۀ نازی‌ها و آدولف هیتلر بود و با هیتلر ملاقات هم کرده بود.
رابرت ماتزن، که هم بر تاریخ جنگ جهانی دوم و هم بر سینمای هالیوود اشراف دارد، در کتاب «دختر هلندی» زندگی ادری هپبورن در دوران جنگ جهانی دوم را با ارائۀ زمینه‌ای تاریخی و مجموعه‌ای از اطلاعات تاریخی مرتبط با موضوع کتاب همراه کرده تا مخاطبان درک روشن‌تری از آنچه در هلند دوران جنگ دوم جهانی بر اُدری رفته بود پیدا کنند.
کتاب «دخترِ هلندی» شرح دورانی از زندگی ادری هپبورن است که خود او کمتر از آن سخن گفته اما، چنانکه در این کتاب اشاره شده و پسر ادری هپبورن هم در یادداشتی که به‌عنوان پیشگفتار در ابتدای آن نوشته است تأکید می‌کند، این دورانِ کمتر معروف از زندگی ادری هپبورن همان دورانی است که او را ساخت و به آنی تبدیل کرد که بعداً از او شناختند.
کتاب «دختر هلندی» روایتی از روزگار سختی‌ها و مصائب ادری هپبورن در متن جنگ جهانی دوم و زندگی‌ای پر از رعب و وحشت در حضور نازی‌های اشغالگر است؛ کتابی که نشان می‌دهد اُدری چگونه اُدری شد و چه رنج‌هایی او را ساخت و همچنین نخستین بارقه‌های هنر خود را چه زمانی و چگونه و تحت چه شرایطی آشکار کرد.
اُدری در دوران جنگ جهانی دوم، اعدام وحشیانۀ عمویش را دیده بود و همچنین به انحاء مختلف، از جمله با برگزاری کنسرت‌های زیرزمینی به‌قصد جمع‌آوری پول برای نهضت مقاومت هلند و پخش روزنامۀ زیرزمینی و حضور داوطلبانه در بیمارستانی که مرکز فعالیت‌های نیروهای مقاومت بود، به نهضت مقاومت هلند کمک و با آن‌ همکاری کرد. او همچنین در دوران جنگ دوم جهانی، به‌عنوان بالرینی جوان، خوش درخشید. این‌ها همه در ساخته شدن شخصیت اُدری در آینده نقشی انکارناپذیر ایفا کردند و از همین‌رو کتاب «دختر هلندی» حاوی بخشی مهم از زندگی ادری هپبورن است اگرچه در زندگی‌نامه‌های اُدری کمتر به این بخش از زندگی او پرداخته شده است.
کتاب «دختر هلندی» از پیشگفتاری به‌قلم لوکا دوتی، پسر ادری هپبورن، مقدمۀ نویسنده و شش بخش تشکیل شده است. بخش‌های شش‌گانۀ کتاب «دختر هلندی» عبارتند از: «آشوب»، «زنده‌باد اورانژ!»، «مقاومت»، «آزادکنندگان»، «اسباب‌بازی‌ها» و «تعقیب».
لوکا دوتی، پسر ادری هپبورن، در پیشگفتارش بر کتاب «دختر هلندی» دربارۀ تأثیری که این کتاب بر او گذاشته و آنچه با خواندن آن دربارۀ مادرش دریافته، می‌نویسد: «دختر هلندی مرا به دنیای جنگ برد که مثل خیلی از فیلم‌های هالیوودی دنیایی سیاه و سفید نیست. حتی بلافاصله فراموش کردم ممکن است داستان اُدری هپبورن پایان خوشی داشته باشد. در حالی که می‌خواندم فهمیدم بمب، گلوله و کامیون آلمانی که ده‌ها زندانی را پشت آن چپانده بودند، می‌توانست پایان داستان او باشد.
حالا می‌فهمم چرا لغت‌های خیر و شر، عشق و بخشش در روایات مادرم آن‌قدر بنیادی بودند. چرا او دربارۀ وقایع مشخصی بی‌پرده بود و چرا بسیاری از آن‌ها را در وجودش پنهان نگه داشت.»

دربارۀ رابرت ماتزن، نویسندۀ کتاب «دختر هلندی»
رابرت ماتزن (Robert Matzen)، متولد 1957، مورخ و فیلمساز امریکایی است. ماتزن متخصص تاریخ هالیوود و جنگ جهانی دوم است. از کتاب‌های او می‌توان به «مأموریت: جیمی استوارت و نبرد برای اروپا» و «جنگجو: ادری هپبورن» و از فیلم‌هایش می‌توان به «جنگ اول جورج واشنگتن» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «دختر هلندی»
کتاب «دختر هلندی: ادری هپبورن و جنگ جهانی دوم» با ترجمۀ زینب کاظم‌خواه در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
زینب کاظم‌خواه، متولد 1357، مترجم و روزنامه‌نگار ایرانی است. او تاکنون کتابهای مختلفی را در زمینۀ سیاست و تاریخ ترجمه و منتشر کرده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به کتاب‌های «مصائب آشپزی برای دیکتاتورها»، «دیکتاتورزاده‌ها: دیکتاتورها چه‌جور فرزندانی پرورش می‌دهند؟»، «حَسرت نمی‌خوریم: زندگی در کره شمالی»، «هزاران فرسنگ تا آزادی: فرار من از کره شمالی»، ««فرمان قتل: قتل‌های سیاسی در روسیۀ امروز» و «سایۀ دیکتاتور: زندگی تحت حکومت آگوستو پینوشه» اشاره کرد.