اسطوره، رویا، راز

کتاب «اسطوره، رویا، راز» نوشته «میرچا الیاده»
Mitos, Suenos y Misterio
کتاب «اسطوره، رویا، راز» نوشته «میرچا الیاده» در زمینه تفاوت ساختاری بین اساطیر و رویاست. کتاب علاوه بر تفاوت‌ها توانسته قیاسی هم بین تاریخ‌نگاران ادیان و روان‌شناسان ژرفنایی ایجاد کند. با توجه به عنوان کتاب ابتدا به نظر می‌رسد کتاب درباره اسطوره و رویا بحث کند. موضوع مورد بحث و نظر در کتاب «اسطوره، رویا، راز» تلاقی بین دو ذهنیت است که ما امروزه آنها را سنتی و مدرن می‌نامیم. یکی از مهمترین رویدادهای بیست و پنج‌سال قرن اخیر تقابل دو تمدن کهن شرق و مدرن غرب است. این دو مواجهه و تقابل در شرایط متفاوتی گسترش یافته‌اند. در بعضی از فرهنگ‌ها اسطوره را به معنای آنچه خیالی و غیر واقعی بوده و جنبه افسانه‌ای دارد می‌شناسند. اسطوره به معنای این است که چگونه هر چیزی پدید می‌آید و به هستی خود ادامه می‌دهد. به همین علت تاریخی که بر اساس روایات و داستان‌های شفاهی باشد تاریخ اساطیری نام دارد. اسطوره‌ها روایت یک خلقت هستند که برای آگاهی و شناخت بیشتر بیان می‌شوند.
در کتاب «اسطوره، رویا، راز» اهمیت و ارزش‌ فرهنگی و تقابل تاریخی بین دو فرهنگ غرب و شرق مورد بحث قرار می‌گیرد.

درباره کتاب «اسطوره، رویا، راز»
کتاب در فصل اول «باورهای معاصر، اساطیر دنیای مدرن» را بیان می‌کند. فصل دوم «اسطورۀ وحشی اصیل یا اعتبار سرآغاز» نام دارد که به بخش‌های کوچکتری مانند: یک جزیرۀ بسیار زیبا، دل‌نگرانی‌های آدم‌خواران، وحشی نیک، یوگی، و روان‌کاو تقسیم می‌شود.
در فصل سوم «واقعیت‌های کهن: نوستالژی بهشت در روایات مردمان ابتدایی» بخشی از داستان نخستین مردمان برای خواننده بازگو می‌شود. «تجربۀ حسی و تجربۀ عرفانی در میان انسان‌های ابتدایی» عنوان فصل چهارم کتاب است. در این بخش با ملاحظات مقدماتی، بیماری و تشرف،ریخت‌شناسی برگزیدگی، اشراق و بینش باطنی و.. آشنا می‌شویم. نمادپردازی صعود و «رویاهای بیداری» در فصل پنجم است که خواننده را با پرواز جادویی، هفت گام بودا، دوروهنه و «رویای بیداری» همراه می‌کند.
فصل ششم کتاب درباره «قدرت و تقدس در تاریخ ادیان» است و شاخه‌های آن در بخش‌های کوچکتری توضیح داده می‌شود.
«مادرزمین و پیوندهای مقدس کیهانی»، «اسرار نوزایی معنوی عناوین فصل هفتم و هشتم کتاب هستند که درباره اسطوره‌شناسی و کیهان‌زایی استرالیایی، تشرف کارادجری‌ها و بسیاری دیگر بحث می‌شود. فصل پایانی کتاب مربوط به نمادها و اضطراب انسان مدرن است و با نام «رویارویی: مورد نمونه نمادپردازی دینی و اضطراب انسان مدرن» به این موضوع می‌پردازد.
در بخشی از کتاب «اسطوره، رویا، راز» می‌خوانیم:
«به همین دلیل است که اقدامات ورود به انجمن‌های سرّی بسیار شبیه به اجرای مناسک تشرف در دورۀ بلوغ است؛ در این‌جا نیز همان آزمایش‌های دشوار، همان نمادهای مرگ و رستاخیز، همان مکاشفۀ آموزه‌های سنتی و سرّی را می‌توان یافت‌ و مواجهه با این موارد بدین علت است که سناریوی تشرف شرط لازم برای تجربۀ جدید و کامل‌تری از مقدس است. هرچند، تفاوت مرتبه‌ای مشاهده می‌شود: در انجمن‌های سرّی مردانه، نسبت به تشرف‌های قبیله‌ای رازداری نقشی حیاتی‌تر ایفا می‌کند. مناسک بلوغ به هیچ عنوان سر به مهر و سرّی نیستند (به‌عنوان نمونه، مورد فوئه‌گو‌ها) ـ ولی هیچ انجمن سرّی بدون سوگند به رازداری وجود ندارد، یا به بیان دقیق‌تر، در این خصوص، دو دلیل را می‌توان مشاهده کرد: نخست، عضویت در انجمن سرّی دلالت بر انتخاب دارد، یعنی دلیلی ندارد تمام کسانی‌که تشرف قبیله‌ای را انجام داده‌اند، در انجمن سرّی راه بیابند، حتی اگر خود مایل باشند.»

درباره نویسنده کتاب «اسطوره، رویا، راز»
میرچا الیاده اسطوره‌شناس و دین‌پژوه رومانیایی است. او سال 1907 در رومانی به دنیا آمد. در دبیرستان علاقه به مطالعه شیمی و زیست‌شناسی داشت. در نوجوانی برای مطالعه کتاب «شاخه زرین» اثر جیمز فریزر زبان انگلیسی را فراگرفت. الیاده پس از انگلیسی یادگیری زبان ایتالیایی و فارسی را آغاز کرد. او پس از اینکه مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه بخارست دریافت کرد به هند رفت. الیاده در دانشگاه کلکته زبان سانسکریت را فراگرفت و به مطالعه آثار شرقی، دین‌شناسی و اسطوره پرداخت. پس از اخذ مدرک دکتری از دانشگاه کلکته برای تدریس به دانشگاه سوربن دعوت شد. او در سال 1952 مجموعه گفتگوهایش با کارل یونگ را منتشر کرد. همچنین او مقالا ت بسیاری در حوزه تاریخ و تطبیق ادیان و فولکلور نوشته است و در تفسیر پدیده‌های دینی هم شیوه‌ و روشی تازه داشت. میرچا الیاده در بیشتر دانشگاه‌های اروپا تدریس کرده است و با مجلات بسیاری هم همکاری داشته است. سال 1966 الیاده دکترای افتخاری از دانشگاه ییل دریافت کرد. برخی از آثار میرچا الیاده عبارتند از: «سیاحت معنوی»، «منشأ عرفان هندی»، «تاریخ اندیشه‌های دینی؛ از عصر حجر تا اسرار الئوسیس»، «تاریخ تطبیقی تکنیک‌های یوگا»، «چشم‌اندازهای اسطوره»، «اسطوره و واقعیت»، «ولادت عارفانه»، «مقدس و نامقدس».
میرچا الیاده سال 1986 در اثر سکته مغزی چشم از جهان فرو بست.
درباره ترجمه فارسی کتاب «اسطوره، رویا، راز»
کتاب «اسطوره، رویا، راز» توسط «رویا منجم» به فارسی برگردانده شده است. ترجمه منجم از سوی انتشارات علم منتشر شده است.
ترجمه دیگر کتاب توسط «مهدیه چراغیان» به فارسی موجود است. ترجمه چراغیان توسط بنگاه ترجمه و نشرکتاب پارسه منتشر شده است.
نسخه کنونی ترجمه مهدیه چراغیان از بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه در اختیار علاقه مندان است.