چهل‏ نامه کوتاه به همسرم

کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم»، نوشته نادر ابراهیمی
«چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» مجموعه‌ای است از نامه‌هایی که نادر ابراهیمی در دهه 60 خورشیدی به همسرش، فرزانه منصوری، نوشته است. نامه‌ها هرچند عاشقانه‌اند، اما به حرفهای صرفاً خصوصی عاشقی به معشوقه خویش محدود نمی‌مانند و از این جهت تجسمی هستند از مفهوم عشق در معنای عام و گسترده آن. ابراهیمی در نامه‌هایش به معشوقه و همسر خویش از مسائلی سخن گفته است که چه بسا هرکس در زندگی مشترک با آنها مواجه شده باشد. او در «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم»، ضمن سخنان عاشقانه، راه تداوم عشق را نشان می‌دهد و نیز راه فائق آمدن بر مشکلاتی را که عشق و زندگی مشترک را تهدید می‌کنند. این نامه‌ها نه در اولِ عاشقی، که در زمانی نوشته شده‌اند که نویسنده و زنی که معشوقه و رفیق راه و شریک زندگی و همسر اوست، راه دشوار زندگی را، به اتفاق، طی کرده‌اند و با هم به حدود میانسالی رسیده‌اند و توانسته‌اند عشق خود را از گزند حوادث برهانند. در این نامه‌ها تصویری از فراز و فرودهای یک زندگی عاشقانه مشترک را می‌بینیم و تصویری از زوجی که می‌کوشند بر اندوه و دیگر مسائل زندگی خویش غلبه کنند. از سوی دیگر خواندن نامه‌های نویسندگان و هنرمندان، خواننده را با ابعادی خصوصی‌تر و پنهان‌تر از شخصیت آنها آشنا می‌کند و این آشنایی می‌تواند به درک بهتر آثار آنها کمک کند.

مروری بر کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم»
«چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» ماحصل سالهایی است در دهه 60 خورشیدی که نادر ابراهیمی تازه تمرین خطاطی را شروع کرده بوده و حین خطاطی اغلب به یاد همسرش می‌افتاده و با دلی گرفته به دلگرفتگی همسر خود می‌اندیشیده و سرانجام بر آن شده که مشق خطاطی‌اش را با عشق درآمیزد و نامه‌ای خطاب به همسرش بنویسد و این آغاز نامه‌نگاری‌هایی است که ابراهیمی از آن پس آنها را به عنوان بخشی از مشق خطاطی‌اش ادامه می‌دهد. در این نامه‌ها، به نثری که به شعر پهلو می‌زند، از مشکلات گوناگون و ضرورت غلبه بر این مسائل و مشکلات سخن رفته و از عشق نویسنده به همسرش و از تأملات نویسنده در باب موضوعات مختلف و نیز از دغدغه‌ها و مشکلاتی در زندگی مشترک که چه بسا زوجهای زیادی با آنها مواجه شده‌ باشند و از این جهت بخشی از خود را در این نامه‌ها بیابند. «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» هم شرح عشق است و هم شرح مسائل و دغدغه‌های زندگی روزانه و هم شرح عذاب وجدان نویسنده‌ای عاشق که احساس می‌کند آنچنان سر به کار نوشتن داشته که نتوانسته برای شریک زندگی‌اش همسری شایسته باشد و از این بابت عذرخواه همسر و معشوقه خویش است.
در یکی از این نامه‌ها می‌خوانید:
«ای عزیز!
راست می‌گویم.
من هرگز یک قدم جلوتر از آنجا که هستم را ندیده‌ام.
قلمم را دیده‌ام چنان که گویی بخشی از دستِ راستِ من است؛ و کاغذ را.
من هرگز یک قدم جلوتر از آنجا که هستم را ندیده‌ام.
من اینجا من را دیده‌ام – که اسیر زندانِ بزرگِ نوشتن بوده است، همیشه‌ی خدا، که زندان را پذیرفته، باور کرده، اصلِ بودن پنداشته، به آن معتاد شده، و به تنها پنجره‌اش که بسیار بالاست دل خوش کرده...
و آن پنجره، تویی ای عزیز!
آن پنجره، آن دَر، آن میله‌ها، و جمیعِ صداهایی که از دوردستها می‌آیند تا لحظه‌یی، پروانه‌وش، بر بوته‌ی ذهن من بنشینند، تویی...
این، می‌دانم که مدحِ مطلوبی نیست
امّا عین حقیقت است که تو مهربان‌ترین زندانبانِ تاریخی.
و آنقدر که تو گرفتار زندانیِ خویشتنی
این زندانی، اسیرِ تو نیست-
که ای کاش بود
در خدمتِ تو، مریدِ تو، بنده‌ی تو...
و این همه در بند نوشتن نبود.
امّا چه می‌توان کرد؟
تو تیماردارِ مردی هستی که هرگز نتوانست از خویشتن بیرون بیاید
و این، برای خوبترین و صبورترین زنِ جهان نیز آسان نیست.
می‌دانم.
اینک این نامه‌ها
شاید باعث شود که در هوای تو قدمی بزنم
در حضور تو زانو بزنم
سر در برابرت فرودآورم
و بگویم: هر چه هستی همانی که می‌بایست باشی، و بیش از آنی، و بسیار بیش از آن. به لیاقت تقسیم نکردند؛ والا سهم من، در این میان، با این قلم، و محوِ نوشتن بودن، سهم بسیار ناچیزی بود: شاید بهترین قلمِ دنیا، امّا نه بهترین همسر...»
کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» در انتشارات روزبهان منتشر شده است.

درباره نادر ابراهیمی، نویسنده کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم»
نادر ابراهیمی، متولد سال 1315 در تهران و درگذشته به سال 1387، داستان‌نویس، نویسنده و ناشر حوزه کودک و نوجوان، فیلمساز، ترانه‌سرا، مترجم، روزنامه‌نگار، طراح، نقاش، خطاط، فیلمنامه‌نویس، نمایشنامه‌نویس و شاعر ایرانی است. ابراهیمی در نوجوانی وارد فعالیت سیاسی شد و بابت کار سیاسی به زندان افتاد. بعد از گرفتن دیپلم ادبی از دبیرستان دارالفنون به تحصیل در رشته حقوق پرداخت، اما آن را نیمه‌کاره رها کرد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته زبان و ادبیات انگلیسی ادامه داد. در زندگی در مشاغل گوناگون و فراوانی به کار پرداخت. او همچنین نخستین مؤسسه غیرانتفاعی – غیردولتی ایران‌شناسی را تأسیس کرد.
نادر ابراهیمی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان نیز بسیار فعال بود. او و همسرش، فرزانه منصوری (ابراهیمی) «مؤسسه همگام با کودکان و نوجوانان» را، به منظور فعالیتهای فرهنگی در این زمینه، تأسیس کردند. بخش انتشارات این مؤسسه در جشنواره‌های آسیایی و جهانی تصویرگری کتاب کودک به عنوان ناشر برگزیده آسیا و ناشر برگزیده نخست جهان انتخاب شده است.
جایزه نخست براتیسلاوا و جایزه نخست تعلیم و تربیت یونسکو از جمله جوایزی است که نادر ابراهیمی در زمینه ادبیات کودکان دریافت کرده است. او همچنین به خاطر رمان بلند «آتش بدون دود» به عنوان نویسنده برگزیده ادبیات داستانی 20 سال بعد از انقلاب انتخاب شد.
از جمله کتابهای او می‌توان به «یک عاشقانه‌ی آرام»، «آرش در قلمرو تردید»، «سفرهای دور و درازِ هامی و کامی در وطن»، «بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم»، «ابن مشغله»، «ابوالمشاغل» و «انسان، جنایت و احتمال» اشاره کرد.
ابراهیمی همچنین مؤسس گروه کوهنوردی قدیمی «اَبَرمرد» است.

رتبه کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» در گودریدز: 3/37 از 5