دراکولا

کتاب «دراکولا» اثر برام استوکر
نقطه آغاز خون‌‌‌‌‌‌‌آشام‌‌‌‌‌‌‌های متاخر که تاثیرش نه تنها در ادبیات بلکه در فرهنگ مدرن قابل مشاهده است. کتاب «دراکولا» رمانی در ژانر وحشت و گوتیک است که تاثیری شگرف بر نویسندگان و هنرمندان پس از خود باقی گذاشته است.
برام استوکر در رمان «دراکولا» شخصیتی با نام کنت دراکولا آفریده که از مشهورترین شخصیت‌‌‌‌‌‌‌های تاریخ رمان است. این رمان داستان خون‌آشامی نامیرا است که زندگان را طعمه خود می‌‌‌‌‌‌‌کند.
استوکر را نمی‌‌‌‌‌‌‌توان مبدع شخصیت خون‌‌‌‌‌‌‌آشام دانست چرا که رد خون‌‌‌‌‌‌‌آشام‌‌‌‌‌‌‌ها را می‌‌‌‌‌‌‌توان تا قصه‌‌‌‌‌‌‌ها و افسانه‌‌‌‌‌‌‌های کهن پی گرفت اما استوکر با نوشتن کتاب «دراکولا» بی‌‌‌‌‌‌‌شک شکلی تازه و مدرن از دراکولا ارایه کرد. برام استوکر رمان‌‌‌‌‌‌‌های زیادی نوشته است اما مشهوترین آنها کتاب همین رمان «دراکولا» است که به خاطر حضور خون‌‌‌‌‌‌‌آشام رعب‌‌‌‌‌‌‌آورش شهرتی فراوان دارد.
کتاب «دراکولا» نخستین‌‌‌‌‌‌‌بار در سال 1897 منتشر شد و از آن زمان تا امروز همواره به زبان‌‌‌‌‌‌‌های مختلف ترجمه و منتشر شده است. دستنوشته‌‌‌‌‌‌‌های متن اصلی رمان «دراکولا» تاکنون هیچ‌‌‌‌‌‌‌گاه به صورت کامل منتشر نشده و نزد یکی از مجموعه‌‌‌‌‌‌‌داران کتاب‌‌‌‌‌‌‌های نفیس در اروپا است.
کتاب «دراکولا» تاکنون بارها و به صورت‌‌‌‌‌‌‌های مختلف مثلا به صورت خلاصه شده یا مصور به فارسی ترجمه شده است. این رمان اولین‌‌‌‌‌‌‌بار در سال 1318 با ترجمه علی‌‌‌‌‌‌‌اکبر کسمایی در ایران منتشر شد و این ترجمه در واقع تلخیصی از متن اصلی کتاب بود. یکی از ترجمه‌‌‌‌‌‌‌های کتاب «دراکولا» توسط محمود گودرزی انجام شده که در نشر برج منتشر شده است.

مروری بر کتاب «دراکولا»
شخصیت محوری کتاب «دراکولا» یکی از به‌‌‌‌‌‌‌یادماندنی‌‌‌‌‌‌‌ترین و تاثیرگذارترین شخصیت‌‌‌‌‌‌‌های ادبیات ژانر وحشت و داستان‌‌‌‌‌‌‌های ترسناک است. خون‌‌‌‌‌‌‌آشام نامیرای این رمان، کنت دراکولا، در پی به دام انداختن گروهی از انسان‌‌‌‌‌‌‌ها و به دست آوردن خون‌‌‌‌‌‌‌های تازه است و برای این کار نقل مکان می‌‌‌‌‌‌‌کند تا قلمرو خود را گسترش دهد.
اما آنچه این‌‌‌‌‌‌‌بار متفاوت است نبرد و مقاومت گروهی از زنان و مردانی است که می‌‌‌‌‌‌‌خواهند کنت دراکولا را از بین ببرند. جاناتان هارکر و دکتر هلسنیگ دو تن از این افراد هستند و رمان «دراکولا» نیز با یادداشت‌‌‌‌‌‌‌های هارکر آغاز می‌‌‌‌‌‌‌شود. او در یادداشت‌‌‌‌‌‌‌هایش به تاریخ سوم ماه مه نوشته که شب مونیخ را ترک کرده و صبح روز بعد به وین رسیده است. نشانه‌‌‌‌‌‌‌هایی از تشویش و بحران به مرور در یادداشت‌‌‌‌‌‌‌های او نمایان می‌‌‌‌‌‌‌شود. مثلا این‌‌‌‌‌‌‌که او تمام شب خواب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی آشفته دیده اگرچه تختش در هتل به اندازه کافی راحت بوده است. سگی نیز تمام شب زیر پنجره‌‌‌‌‌‌‌اش زوزه کشیده و هارکر می‌‌‌‌‌‌‌گوید شاید این موضوع با آشفتگی خوابش مرتبط باشد. در بین یادداشت‌‌‌‌‌‌‌های هارکر به مرور اسم کنت دراکولا می‌‌‌‌‌‌‌آید و معلوم می‌‌‌‌‌‌‌شود کنت به هارکر گفته که به هتل کرون طلایی بود. هارکر به محض آنکه به این هتل می‌‌‌‌‌‌‌رسد نامه‌‌‌‌‌‌‌ای دریافت می‌‌‌‌‌‌‌کند که دراکولا برایش فرستاده و در آن نوشته: «دوست من، به کوه‌های کارپات خوش آمدید. مشتاقانه چشم‌انتظارتانم. امشب خوب بخوابید. دلیجان فردا ساعت سه به‌سوی بوکوفینا حرکت خواهد کرد؛ جایی در آن برای شما نگه داشته‌ایم. کالسکه‌ من در گردنه‌ بورگو منتظرتان خواهد بود و شما را نزد من خواهد آورد. امیدوارم سفرتان از لندن سفری خوش بوده باشد و از اقامت در سرزمین دل‌انگیز من لذت ببرید.»
کتاب «دراکولا» ویژگی‌‌‌‌‌‌‌های چند ژانر مختلف ادبی را دارد و به جز این، بر اساس نظریه‌‌‌‌‌‌‌های گوناگون نظیر روان‌‌‌‌‌‌‌کاوی و فمینیستی و سیاسی و... مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این رمان با مضامینی چون نقش و جایگاه زنان در عصر ویکتوریایی، مهاجرت و مسئله استعمار روبرو هستیم و این‌‌‌‌‌‌‌ها همه باعث شده که رمان «دراکولا» با تفسیرهای مختلف روبرو شود. بر اساس دیدگاهی سیاسی، برخی این نظر را مطرح کرده‌‌‌‌‌‌‌اند که این رمان استعاره‌‌‌‌‌‌‌ای از زمین‌‌‌‌‌‌‌داران طماع و حریصی است که در دوران قحطی بزرگ در سده نوزدهم مستاجران را در تنگنای شدید قرار می‌‌‌‌‌‌‌دادند و بر این اساس مردگان زنده‌‌‌‌‌‌‌نما در این داستان به نوعی با دهقانان تهی‌‌‌‌‌‌‌دست مقایسه شده‌‌‌‌‌‌‌اند.
اما اهمیت رمان «دراکولا» به تاثیرات گسترده‌‌‌‌‌‌‌ای که از خود باقی گذاشته هم برمی‌‌‌‌‌‌‌گردد. این رمان تاکنون در بسیاری از آثار ادبی، تتاتر و سینما مورد اقتباس قرار گرفته است و در واقع دراکولا به شکل‌‌‌‌‌‌‌های مختلف تکرار شده است و به این ترتیب می‌‌‌‌‌‌‌توان گفت که این رمان بخشی از میراث فرهنگی مدرن است.
استوکر پیش از آنکه به سراغ نوشتن کتاب «دراکولا» برود اطلاعات زیادی درباره داستان‌‌‌‌‌‌‌ها و افسانه‌‌‌‌‌‌‌های مربوط به خون‌‌‌‌‌‌‌آشامان به دست آورده بود. او به طور خاص هشت سال مشغول مطالعه و تحقیق در فرهنگ‌‌‌‌‌‌‌های اروپایی بود و هرجا چیزی درباره افسانه‌‌‌‌‌‌‌های مربوط به خون‌‌‌‌‌‌‌آشام‌‌‌‌‌‌‌ها پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کرد با اشتیاق می‌‌‌‌‌‌‌خواند.
کتاب «دراکولا» رمان بخش‌‌‌‌‌‌‌بندی شده‌‌‌‌‌‌‌ای است که به صورت خاطرات ثبت شده، تلگراف‌‌‌‌‌‌‌ها و نامه‌‌‌‌‌‌‌های ارسال شده بین شخصیت‌‌‌‌‌‌‌های مختلف این داستان نوشته شده است. ویژگی‌‌‌‌‌‌‌های سبکی این رمان و امکانات روایی و تکنیکی که استوکر در این رمان به کار گرفته، نظیر ارایه چند زاویه دید مختلف، نویسندگان زیادی را در قرن نوزدهم تحت تاثیر قرار داد و این یکی دیگر از وجوه اهمیت این رمان است.

درباره برام استوکر نویسنده کتاب «دراکولا»
برام استوکر با نام اصلی آبراهام استوکر، نویسنده مشهور ایرلندی است که در نوامبر 1847 متولد شد. او در سال‌‌‌‌‌‌‌های کودکی‌‌‌‌‌‌‌اش با بیماری سختی روبرو بود به شکلی که بدون کمک دیگران امکان زندگی عادی برایش وجود نداشت. وضعیت زندگی استوکر در این دوره تاثیری عمیق بر او گذاشت به شکلی که بعدها رد این تجربیات به داستان‌‌‌‌‌‌‌هایش هم کشیده شد. استوکر البته توانست بیماری‌‌‌‌‌‌‌اش را پشت سر بگذارد و وقتی سلامتش را به دست آورد به زندگی عادی بازگشت. او در دانشگاه دوبلین و در رشته‌‌‌‌‌‌‌های ریاضیات و تاریخ و آهنگسازی تحصیل کرد، مدتی به روزنامه‌‌‌‌‌‌‌نگاری پرداخت و به دلیل علاقه‌‌‌‌‌‌‌اش به تئاتر به سمت این هنر کشیده شد و با یک هنرپیشه تئاتر ازدواج کرد. استوکر با همسرش به لندن رفت و در آنجا به عنوان مدیر تئاتر فعالیت کرد. اما شهرت اصلی استوکر به خاطر رمان‌‌‌‌‌‌‌ها و داستان‌‌‌‌‌‌‌هایش و طور خاص رمان «دراکولا» است. «ملکه ترا» و «میهمان دراکولا» از دیگر کتاب‌‌‌‌‌‌‌های استوکر است که به فارسی منتشر شده‌‌‌‌‌‌‌اند.

درباره ترجمه کتاب «دراکولا»
کتاب «دراکولا» با ترجمه محمود گودرزی در نشر برج منتشر شده است.
محمود گودرزی، متولد 1356 در شیراز، مترجم است. او در رشته زبان و ادبیات فرانسوی تحصیل کرده و از میانه دهه هشتاد به ترجمه ادبی و ترجمه آثار سینمایی مشغول است. «مرگ الیویه بکای و داستان‌های دیگر»، «نانتاس»، «کارمیلا»، «اتاق قرمز»، «گذرگاه تاریک»، «پولین»، «زن سیاه‌پوش» و «کولاک» عناوین برخی از ترجمه‌های گودرزی هستند.