شوهر آهو خانم
علی محمد افغانی
نگاه
دسته بندی: داستان-ایرانی
| کد آیتم: |
121886 |
| بارکد: |
9789643511104 |
| نوع جلد: |
گالینگور |
| قطع: |
پالتوئی |
| نوبت چاپ: |
41 |
| تعداد صفحات: |
800 |
| سال انتشار: |
1403 |
کتاب «شوهر آهوخانم» اثر عليمحمد افغاني
روايتي از ستم بر زنان در جامع? مردسالار و تصويري از شيو? گذار جامع? ايران از سنت به تجدد در دوران پهلوي اول. کتاب «شوهر آهوخانم» عليمحمد افغاني داستان زناني است که قرباني جامعه و فرهنگياند که مردها در آن دست بالا را دارند.
کتاب «شوهر آهوخانم» از رمانهاي مهم و پرفروش و محبوب ادبيات داستاني ايران و نمونهاي خواندني از رمان رئاليستي است و از آن بهعنوان اولين رمان واقعي به زبان فارسي ياد ميشود.
عليمحمد افغاني در کتاب «شوهر آهوخانم» از خلال روايتي جذاب و پُرکشش با شخصيتهايي بهيادماندني، به شرح مصائب زنان ايراني در سالهاي ابتدايي گذار ايران از سنت به تجدد پرداخته و زندگي يک خانواد? سنتي را در متن دوران مدرنسازي ايران در دور? پهلوي اول روايت کرده است.
کتاب «شوهر آهوخانم» مدرنسازي ناقص جامع? ايران را در هيئت زندگي زناني نشان ميدهد که بازيچ? خواست و اراد? مردان و تحت ستم آنها هستند اما درعينحال هر يک بهنحوي ميکوشند مردان را به ترفندهايي که ميدانند مطيع خود کنند.
براساس کتاب «شوهر آهوخانم» سريالي بهکارگرداني عباس جوانمرد، کارگردان مطرح تئاتر و تلويزيون، ساخته و در سال 1354 از تلويزيون پخش شده است. اين رمان همچنين قرار بود توسط آربي اوانسيان، کارگردان پيشرو و نوآور تئاتر و سينما، به فيلم تبديل شود که البته اين پروژه به انجام نرسيد و ناقص ماند اما براساس اين رمان فيلمي به کارگرداني داوود ملاپور و بازيگري هنرمنداني چون مهري وداديان، اکبر مشکين، فرخلقا هوشمند، حسين اشراق و عديله اشراق ساخته و در سال 1347 اکران شد.
کتاب «شوهر آهوخانم» اولين بار در سال 1340، با سرماي? خود نويسنده، به چاپ رسيد و بعد از آنکه خوش درخشيد و مورد توجه منتقدان، از جمله نجف دريابندري و محمدعلي اسلامي ندوشن، نيز قرار گرفت و بهعنوان داستان برگزيد? سال 1340 انتخاب شد، انتشارات اميرکبير آن را در سال 1341 بازنشر کرد و بعد از آن بارها تجديد چاپ شد.
چاپ فعلي کتاب «شوهر آهوخانم» در انتشارات نگاه منتشر شده است.
مروري بر کتاب «شوهر آهوخانم»
وقايع کتاب «شوهر آهوخانم» در کرمانشاه و در باز? زماني بين زمستان 1313 تا شهريور 1320 خورشيدي اتفاق ميافتد.
داستان کتاب «شوهر آهوخانم» دربار? نانواي دستبهدهان زنوبچهداري به نام سيد ميران سرابي است که پيرانهسر عشق جوانياش به سر ميافتد و زني با زندگي مشکوک و نهچندان آبرومند به نام هما را به زني ميگيرد. آمدن هما به خان? سيد ميران ميان? مرد را با زن اولش، آهو، به هم ميزند و ماجراهايي را در کتاب «شوهر آهوخانم» پديد ميآورد که زمين? اصليشان کشمکشهاي ميان سيد ميران با دو همسر خود و کشمکشهاي دو زن با يکديگر و نيز زوال و تباهي سيد ميران براثر تلقينات و وسوسههاي زن دوم است و نيز تلاش آهو براي نجات زندگي خود و شوهرش از تباهي و زوال و فروپاشي.
عليمحمد افغاني در کتاب «شوهر آهوخانم» دعواهاي زنان، قهروآشتيها و اوجوفرودهاي يک زندگي خانوادگي را ماهرانه در پسزمين? تحولات فرهنگي، اجتماعي و سياسي جامع? ايران، در دوراني که وقايع رمان در آن اتفاق ميافتد، ترسيم ميکند و احساسات و تناقضات و کشمکشهاي دروني شخصيتهايش را با ظرافت به تصوير ميکشد.
در پايان کتاب «شوهر آهوخانم» ميبينيم که چطور همزمان با اشغال ايران توسط قواي متفقين در دوران جنگ جهاني دوم، که به برکناري رضاشاه از سلطنت انجاميد، کشمکش سيد ميران با زنانش نيز بهنحوي فيصله مييابد.
کتاب «شوهر آهوخانم» تصويري از جامعهاي است که اگرچه ظواهر آن در حال تغيير و نو شدن است و پاي پديدههايي مدرن به آن باز شده اما زيرساختهايش هنوز سنتي است و همچنان فرهنگي متعلق به عصر پيشامدرن بر آن سلطه دارد و حکم ميراند. آهو و هما، دو زن اصلي اين رمان، هرکدام بهنحوي قرباني چنين جامعهاي هستند.
کشف حجاب، پوستاندازي جامع? سنتي و عوض شدن تفريحات و سبک زندگي مردم در سالهاي آغازين مدرنسازي ايران، سنت چندهمسري، دورهميها و جشنهاي زنانه، رنجهايي که زنان در جامع? مردسالار به دوش ميکشند و تبعيضي که بر آنان اعمال ميشود و تلاشي که در چنين جامعهاي براي حفظ و نجات خانواد? خود ميکنند و نيز نيرنگهايي که براي بقا در جهان مردانه به کار ميزنند موضوعاتي هستند که در کتاب «شوهر آهوخانم» به آنها پرداخته شده است.
در بخشي از کتاب «شوهر آهوخانم» ميخوانيد: «زن سخت و سفت رويش را گرفته بود. چادرش از آب باران اندکي خيس بود. سر را چنان بزير انداخته بود که گفتي فقط به نوک کفشهاي خود توجّه داشت. نقره بعلّت آنکه چادر بسر نداشت از ديدن سيدميران، بزرگ خانه، فوراً خود را در پس در آشپزخانه پنهان کرد. امّا قياف? مرد کاملاً بيگانه مينمود. نه بطرف آشپزخانه و زنها نگاه کرد و نه به بچّهها که از ترس او يا بپاس احترامش موقّتاً دست از بازي کشيده هريک در جاي خود ايستاده بودند. چنانکه گويي هزاران جفت چشم ناآشنا مراقب رفتار اوست سربزير و دستپاچه صحن حياط را ميانبُر کرد و غريبوار از پلّههاي ايوان بزرگ بالا رفت. آهو ابتدا شک کرد که زَنَک نيز همراه شوهرش باشد، زيرا هيچ چنين چيزي سابقه نداشت. امّا وقتي او هم در دنبال مرد از پلّهها بالا رفت از تعجّب نتوانست خودداري بکند. مثل اينکه چائيده باشد لرزش خفيفي بر جانش نشست. از روي استفهام و با چشماني اندک گرد شده به نقره نگاه کرد. مثل آنکه بپرسد:
- اين زن کيست همراه او؟ خير است انشاءالله!
امّا نگاه زن همسايه نيز کمتر از او تعجّبآميز نبود.
يک حسّ باطني بطور ضعيف و ناخودآگاه خانم خانه را از ماجرايي ناخوشايند يا لحظهاي شوم باخبر کرد.»
دربار? عليمحمد افغاني، نويسند? کتاب «شوهر آهوخانم»
عليمحمد افغاني، متولد 1303 در کرمانشاه، داستاننويس ايرانيِ مقيم امريکا است. افغاني با همان اولين رمانش، کتاب «شوهر آهوخانم»، که معروفترين کتاب اوست خوش درخشيد. او پيش از انتشار اين رمان، افسر ارتش و عضو سازمان نظامي حزب تود? ايران بود و به همين دليل زنداني و به اعدام محکوم شده بود اما حکم اعدامش، با يک درجه تخفيف، به حبس ابد تغيير کرد و بعد از چند سال مشمول عفو و از زندان آزاد شد.
از ديگر آثار عليمحمد افغاني ميتوان به رمانهاي «شادکامان در? قرهسو»، «بافتههاي رنج»، «شلغم ميو? بهشته» و «بوتهزار» اشاره کرد.