تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر 2 جلدی

کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر: از آغاز سلطنت قاجاريه تا سرانجام فتحعلي‌‌شاه» اثر سعيد نفيسي
پژوهشي در تاريخ ايران عصر قاجار در دوره پادشاهي آقامحمدخان و فتحعلي‌شاه. سعيد نفيسي در کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر: از آغاز سلطنت قاجاريه تا سرانجام فتحعلي‌شاه» به دو دوره ابتدايي سلطنت قاجارها در ايران پرداخته و ضمن تحقيق در ريش? طايف? قاجار و چگونگي برآمدن و قدرت‌يافتن اين طايفه در سپهر سياسي ايران و روايتي از وقايع سياسي مهم دوران پادشاهي دو پادشاه اول قاجار، تصويري هم از اوضاع اجتماعي ايران در اين دو دوره به‌ دست داده است.
نطف? کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر»، چنانکه سعيد نفيسي در مقدم? خود بر اين کتاب توضيح مي‌دهد، زماني بسته شده که نفيسي، به‌خواست هيأت تحريري? مجل? ارتش، سلسله مقالاتي را درباره ايران مي‌نويسد. موضوع مقالات، تاريخ ايران در بازه زماني صدوهفتادساله – يعني از صدوهفتاد سال پيش از شروع نگارش مقالات تا زمان نگارش آن‌ها – بوده است. نوشتن اين مقالات و انتشار آن‌ها در مجل? ارتش مقدمه‌اي مي‌شود براي نوشتن کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر».
نفيسي در مقدم? کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر» مي‌نويسد که در زمان نگارش و انتشارات سلسله‌مقالات مذکور، بسياري از او درخواست کرده‌اند که دنبال? اين کار را رها نکند و اين انگيزه‌اي مي‌شود براي اينکه شروع به نوشتن اين کتاب کند.
انگيزه ديگر سعيد نفيسي از نگارش کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر»، به‌گفت? خود او، تاريخ‌نگاري‌هايي در اين زمينه بوده که او آن‌ها را معتبر نمي‌ديده است.
جلد اول کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر» اولين بار در سال 1335 و جلد دوم آن اولين بار در سال 1344 منتشر شده است.

مروري بر کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر»
کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر» تاريخ ايران از آغاز عصر قاجار و سلطنت آقامحمدخان تا پايان دوران سلطنت فتحعلي‌شاه را دربرمي‌گيرد.
سعيد نفيسي، پس از ديباچه‌اي که در آن از تاريخ و ضرورت تاريخ‌نگاري و ضرورت آگاهي ايرانيان از تاريخ گذشته و به‌ويژه گذشت? نزديک‌تر که تأثيري مستقيم‌تر بر دوران معاصر داشته و ضرورت و انگيزه نگارش کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر» سخن مي‌گويد، فصل نخست اين کتاب را با توضيحي اجمالي درباره اينکه چرا بايد براي درک بهتر تاريخ معاصر ايران، تاريخ عصر قاجار را بخوانيم آغاز مي‌کند و آن‌گاه به معرفي منابع تاريخ قاجارها مي‌پردازد و بعد از معرفي آنچه، تا زمان نگارش اين کتاب، درباره تاريخ قاجار نوشته شده، بر سر بحث درباب نژاد قاجارها و آمدن طوايف ترک به ايران و ظهور قاجارها در تاريخ ايران و آغاز سلطنت آقامحمدخان مي‌شود و به شخصيت آقامحمدخان و وقايع عصر او و اوضاع اجتماعي ايران در دوره سلطنت آقامحمدخان مي‌پردازد. اين فصل با بحث درباره نتيج? کشته‌شدن آقامحمدخان قاجار به پايان مي‌رسد.
بخش دوم کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر» دوران سلطنت فتحعلي‌شاه و وقايع عصر او را تا پايان سلطنت‌اش دربرمي‌گيرد. روابط و جنگ‌هاي ايران و روسيه از موضوعاتي‌ست که در اين بخش از کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر» به آن پرداخته شده است.
دوره دوجلدي کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر: از آغاز سلطنت قاجاريه تا سرانجام فتحعلي‌شاه» به‌اهتمام عبدالکريم جربزه‌دار و با مقدمه‌اي از او در انتشارات اساطير منتشر شده است.

درباره سعيد نفيسي، نويسنده کتاب «تاريخ اجتماعي و سياسي ايران در دوره معاصر»
سعيد نفيسي، متولد 1274 در تهران و درگذشته به‌سال 1345، زبانشناس، پژوهشگر ادبيات فارسي، مورخ، روزنامه‌نگار، مترجم، معلم، استاد دانشگاه، مقاله‌نويس، کتاب‌شناس، شاعر و داستان‌نويس ايراني است.
نفيسي از ادباي پُرکار و جامع‌الاطراف بود و آثار پُرشماري از خود به جا گذاشت. از او، هم آثاري در حوزه ادبيات و فرهنگ‌نويسي به‌ جا مانده و هم تاريخ و ديگر حوزه‌ها. او همچنين با نشريات مختلفي همکاري مي‌کرد و سردبير و مدير چند نشريه بود که از جمل? آن‌ها مي‌توان به مجله‌هاي «پرتو» و «شرق» اشاره کرد. مديريت بخش ادبي ژورنال دو تهران، که در مؤسس? اطلاعات منتشر مي‌شد، از ديگر فعاليت‌هاي سعيد نفيسي در حوزه روزنامه‌نگاري است.
نفيسي همچنين آثار گوناگوني را از ادبيات اروپايي به فارسي ترجمه کرد که دو کتاب «ايلياد» و «اوديسه» هومر و رمان «آرزوهاي برباد رفته» بالزاک از آن جمله است.
تدريس ادبيات و حقوق در دانشگاه تهران از مناصب دانشگاهي سعيد نفيسي و عضويت پيوست? فرهنگستان علوم، نمايندگي دولت ايران در کميت? فني وحدت نام‌هاي جغرافيايي سازمان ملل متحد، نمايندگي ايران در مراسم هزاره فردوسي در اتحاد جماهير شوروي، رياست اداره استخدام وزارت فلاحت و رياست مدرس? عالي تجارت از مناصب دولتي او بود. نفيسي همچنين مؤسس شعب? ادبيات فارسي دانشگاه عليگره هندوستان بوده است.
او جوايز مختلفي را به دليل فعاليت‌هاي فرهنگي‌اش دريافت کرد که از آن جمله مي‌توان به نشان درجه اول علمي، نشان سپاس درجه اول، نشان لژيون دونور فرانسه و نشان علمي افغانستان اشاره کرد. نفيسي در آکادمي علوم فرانسه نيز عضويت داشت.
بعضي آثار تأليفي سعيد نفيسي عبارتند از: «ماه نخشب»، «ستارگان سياه»، «نيمه راه بهشت» و «تاريخ اجتماعي ايران: از انقراض ساسانيان تا انقراض امويان».