راهنمای تفکر نقادانه

کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» اثر ام. نیل براون و استوارت ام. کیلی
آموزش درست فکر کردن و تفکر نقادانه و نیز یافتن پاسخ مسئله. کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» اثری است که ضرورت پرسیدن سوال و همچنین تحلیل دقیق مسئله، دلایل و نتیجه را مطرح کرده است.
هدف نویسندگان کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» این است که هر فردی در زندگی روزمره‌اش به بررسی ادعاهایی که با آنها مواجه می‌شود بپردازد و از این‌رو مثال‌هایی که در کتاب ذکر شده‌اند برگرفته از زندگی روزمره هستند. بر این اساس خواننده کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» هر فردی از جامعه می‌تواند باشد. درواقع نویسندگان این کتاب مخاطبانی عام یا دانشجویانی را که تازه وارد دانشگاه شده‌اند در نظر داشته‌اند.
کتاب «راهنمای تفکر نقادانه»، با زیر عنوان «پرسیدن سوال‌های به جا»، به آموزش دقیق و گام به گام تفکر نقادانه پرداخته و زبانی ساده و به دور از پیچیده‌گویی دارد.
کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» پس از انتشار موفقیت زیادی به دست آورد و به زبان‌های متعددی ترجمه شد.

مروری بر کتاب «راهنمای تفکر نقادانه»
ما در دوره‌‌ای زندگی می‌کنیم که بیش از هر زمان دیگری در معرض هجوم اخبار و داده‌های مختلف قرار داریم. رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی نقشی حیاتی در ساحت‌های مختلف زندگی ما بر عهده دارند و ما خواسته یا ناخواسته در معرض آن چیزهایی هستیم که در رسانه‌ها منتشر می‌شوند. آیا هر آنچه از طریق رسانه‌های جمعی به ما منتقل می‌شود حقیقت یا تمام حقیقت است؟ آیا در معرض مدام داده‌ها و اخبار مختلف قرار داشتن ممکن نیست به این تصور اشتباه دامن بزند که ما همه‌چیز را می‌دانیم؟ آیا ما در برابر سیر بی‌وقفه اطلاعات گسترده‌ای که به سوی ما روان است نیاز به تحلیل و واکاوی نداریم؟ به نظر می‌رسد که در این وضعیت ما بیش از گذشته به تفکر انتقادی نیاز داریم. اما نگاه نقادانه داشتن نیاز به آموزش دارد و کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» اثری است که در پاسخ به این نیاز نوشته شده است.
کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» در چهارده فصل نوشته شده است و همراه با یادداشت مترجم و پیشگفتار به چاپ رسیده است. عناوین فصل‌های کتاب عبارتند از: «فایده پرسیدن سوال‌های به جا»، «مسئله چیست و نتیجه/ مدعا کدام است؟»، «دلایل استدلال کدامند؟»، «کدام واژه‌ها یا عبارت‌ها مبهم‌اند؟»، «تضادهای ارزشی و فرض‌های ارزشی کدام‌اند؟»، «فرض‌های توصیفی کدام‌اند؟»، «آیا مغالطه‌ای در کار نیست؟»، «شواهد چقدر محکم‌اند: شهود، تجربه شخصی، گواهی اشخاص و استناد به نظر مراجع»، «شواهد چقدر محکم‌اند: مشاهده شخصی، تحقیقات علمی، نمونه‌های موردی، و تمثیل‌ها؟»، «آیا علت‌های بدیلی در کار نیستند؟»، «آیا آمار عرضه شده فریب‌دهنده نیست؟»، «چه اطلاعات مهمی بیان نشده است؟»، «چه نتیجه/ مدعاهای معقول دیگری می‌توان مطرح کرد؟» و «تمرین و مرور مطلب».
محور کانونی کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» در فصل‌های چهارده‌گانه‌اش آموزش تفکر نقادانه و مهارت‌های فکری فردی است که موجب می‌شود خواننده بتواند استقلال رای و قدرت تصمیم‌گیری داشته باشد. نویسندگان این اثر معتقدند که خواننده می‌تواند با به کار بستن روش‌هایی که در این کتاب آموزش داده شده تفکر انتقادی را در خود پرروش دهد. آنها تمرین‌هایی نیز برای خواننده در نظر گرفته‌اند که بر اساس آنها او می‌تواند خود را محک بزند.
در فصل اول کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» به این موضوع توجه شده که اساسا پرسیدن چه فایده‌ای دارد. فصل دوم به چیستی مسئله و واکاوی آن از یک‌سو و شناسایی نتیجه از سویی دیگر مربوط است تا از این طریق خواننده بتواند مراحل ابتدایی تفکر انتقادی را بشناسد. در فصل سوم دلایلی که منجر به نتیجه/ مدعا می‌شوند مورد توجه قرار گرفته‌اند. در فصل چهارم به عبارات و واژگانی که خصیصه مبهم بودن دارند پرداخته شده است. در فصل پنجم فرض‌ها و تضادهای ارزشی نهفه در استدلال واکاوی شده تا خواننده درک درستی از پیش‌فرض‌های نویسنده یا گوینده به دست بیاورد. در فصل ششم به شرح پیش‌فرض‌های توصیفی پرداخته شده است. در فصل هفتم مغالطات گوناگونی که هر نویسنده یا گوینده‌ای خواسته یا ناخوسته از آنها استفاده می‌کند بیان شده است. در فصل‌های هشتم و نهم به بررسی شواهد به کار برده شده در استدلال که شامل تجربه شخصی، گواهی اشخاص، نظر مراجع، مشاهده شخصی، تحقیقات علمی تمثیل‌ها و نمونه‌های موردی می‌شود پرداخته شده است. فصل‌ دهم به علت‌های بدیل اختصاص دارد و در فصل یازدهم به آمارهای فریب‌دهنده و غلط که مخاطب را به اشتباه می‌اندازند توجه شده است. در فصل دوازدهم درباره اطلاعات مهمی که عامدانه بیان نمی‌شوند صحبت شده است. فصل سیزدهم نیز به این اختصاص دارد که چه نتایج یا مدعاهای معقولی بیان نمی‌شوند. در نهایت در فصل چهاردهم توصیه‌های پایانی نویسندگان کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» ارایه شده است.
مترجم کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» در بخشی از یادداشت ابتدایی‌اش نوشته که این کتاب به جز آشنا کردن خواننده با سوال‌های نقادانه و نحوه کاربرد آنها هدف مهم دیگری هم دارد و آن مهارت‌یافتن خواننده در تفکر نقادانه است.
منظور نویسندگان کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» از عبارت «تفکر نقادانه» اشاره به این موارد است: آگاهی از مجموعه‌ای از سوا‌ل‌های نقادانه وابسته به هم، توانایی پرسیدن و پاسخ دادن به پرسش‌های نقادانه در مواقع مناسب، و میل به استفاده فعالانه از این سوال‌های نقادانه. هدف کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» این است که هر سه جنبه مورد اشاره را در ما تقویت کند.

درباره ام. نیل براون و استیوارت ام. کیلی نویسندگان کتاب «راهنمای تفکر نقادانه»
ام. نیل براون نویسنده و مدرس دانشگاه امریکایی است که در سال 1944 متولد شد. او در سال 1969 در مقطع دکتری رشته اقتصاد در دانشگاه تگزاس فارغ‌التحصیل شد و در سال 1981 نیز مدرک دکترای حقوق خود را از دانشگاه تولدو گرفت. نیل براون به عنوان مدرس برجسته دانشگاه بولینگ گرین به فعالیت پرداخته و آثار گوناگونی نیز نوشته است که مورد توجه قرار گرفته‌اند و به زبان‌های مختلفی ترجمه شده‌اند. «پایان جنگ قدرت: والدین- نوجوان» دیگر اثر نیل براون است که به فارسی ترجمه شده است.
استیوارت ام. کیلی نویسنده امریکایی است که در فوریه سال 1941 متولد شد. او در طول سال‌های فعالیت‌اش کتاب‌های متعددی نوشته که اثر مشترکش با نیل براون شناخه شده‌ترین آنها به شمار می‌رود.

درباره ترجمه کتاب «راهنمای تفکر نقادانه»
کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» با ترجمه کورش کامیاب در نشر مینوی خرد منتشر شده است.
کورش کامیاب، متولد 1351، مترجم ایرانی است. «خودشیفته‌ای که می‌شناسی» و «هنر هشیارانه زیستن» از دیگر ترجمه‌های او است.