ایدئولوژی های سیاسی

کتاب «ایدئولوژی‌های سیاسی» نوشتۀ رابرت اِکِلشال
و مدرسان بخش علوم سیاسی دانشگاه کووینز
Political Ideologies
کتاب «ایدئولوژی‌های سیاسی» جستجویی در پیشنیه و زمینه‌های تاریخی و سیاسی ایدئولوژی‌های بزرگ سیاسی پرداخته است. رابرت اِکِلشال و دیگر نویسندگان کتاب با کندوکاو در زمینه ایدئولوژی، به مقایسۀ ایدئولوژی‌ها می‌پردازند. مطالب کتاب با 7 مدرس پیشین و فعلی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه کووینز در بلفارست ایرلند شمالی نوشته شده است. نویسندگان در این کتاب، ایدئولوژی‌های مرسوم و رایج در قرن بیستم را مورد تحلیل و بررسی قرار داده‌اند. ایدئولوژی یکی از مفاهیم بحث‌برانگیز در تحلیل سیاسی است اصطلاحی که برای اشاره به جهان‌بینی یا فلسفۀ اجتماعی به کار می‌رود. اصولا ایدئولوژی ما را در درک اجتماعی پیچیده‌ای که در آن هستیم و زندگی می‌کنیم کمک و یاری می‌کنند.
مترجم در یادداشت کتاب می‌نویسد: «اما خود ایدئولوژی‌ها که قرار است علایم راهنما و نقشۀ اساسی باشند از کجا می‌آیند؟ آیا می‌توان دست به ایجاد ایدئولوژی جامعه و مانعی زد که همه مشکلات بشر را یکجا حل کند تا دیگر معضل جدل‌انگیزی باقی نماند؟ در اعلامیۀ استقلال آمریکا ذکری از آن‌گونه برابریِ بی قید و شرط که بتواند حمل بر الغای بردگی شود به میان نیامده است. برخی بنیانگذاران آن جمهوری، از جمله شخص جرج واشنگتن، برده داشتند و از این بابت شرمنده به نظر نمی‌رسیدند. بدون نیروی کار بردگانی که از آفریقا حمل می‌شدند کشاورزی و اقتصاد آمریکای نو استقلال، با چهار میلیون جمعیت در سرزمینی پهناور، قادر به تکان خوردن نبود. حتی قانون ضد تبعیض نژادی قرن نوزدهم ایالات متحده تا صد سال بعد، یعنی در دهۀ 1960، در حدی که بتوان آن را اجرای واقعی نامید به عمل در نیامد. در واقع امر، دویست سال طول کشید تا روح آن اعلامیه از حد مطالبی روی کاغذ فراتر رود و تبدیل به عمل شود.»

درباره کتاب «ایدئولوژی‌های سیاسی»
کتاب با تحلیل و بررسی عمدۀ ایدئولوژیه‌ا به پرسش‌هایی نظیر ایدئولوژی‌ها چه ارتباطی با حقیقت دارند؟ آیا زمانی خواهد رسید که ایدئولوژی وجود نداشته باشد؟ همچنین ارتباط بین ایدئولوژی‌ها و فعالیت سیاسی چیست؟ پاسخ می‌دهد. کتاب در هر فصل ریشه‌ها و پیشنیه تاریخی هر ایدئولوژی را مورد توجه قرار داده و بررسی می‌کند.
عناوین اصلی مندرج در کتاب عبارت است از: مقدمه: ایدۀ ایدئولوژی، لیبرالیسم، محافظه‌کاری، سوسیالیسم، ناسیونالیسم، فاشیسم، زیست‌بو‌م‌گرایی، فمینیسم و پایان ایدئولوژی.
دربخشی از کتاب می‌خوانیم:
«فریدِن اذعان دارد مدرسان ایدئولوژی‌ها در سنت انگلیسی ـ آمریکایی به درستی هم در جنبۀ زمانی و هم مکانی ایدئولوژی‌ها کار کرده‌اند؛ یعنی ایدئولوژی‌ها به مرور چگونه تغییر می‌کنند (برای مثال، لیبرالیسم بریتانیایی چگونه طی تاریخ بریتانیا متحول شده است) و چگونه خود را در فرهنگ‌های مختلف بروز می‌دهند (مثلا تأکیدهای متفاوت موجود در لیبرالیسم بریتانیایی و فرانسوی). اما به نظر فریدِن این تمامِ تاریخ نیست. برای فهم نقش ایدئولوژی‌ها در زندگی سیاسی شاید به تغییر سیمای ایدئولوژی‌ها نگاه کرد. شکل‌شناسی به مطالعۀ فرم و ساخت برمی‌گردد و بحث فریدِن این است که مطالعۀ ایدئولوژی‌ها باید به چگونگی راه‌هایی بپردازد که ایدئولوژی‌ها را پیوندهای بین مفاهیم دانست، مفاهیمی که برخی از آنها به هستۀ ایدئولوژی شکل می‌دهند، در همان حال که مفاهیمی دیگر در مجاورت یا حاشیۀ آن ایدئولوژی‌اند. فریدِن همراه با مطالعۀ زمانی و مکانی ایدئولوژیها می‌خواهد تأکیدکند مفاهیم تغییر می‌کنند و نه تنها به مرور زمان و فضای فرهنگی، بلکه از طریق ارتباط آنها درون ایدئولوژی‌ها معنی می‌یابند. جالب است این در حکم برون‌یابی ایدۀ مفاهیم اساسا ناسازگار است که پیشتر اشاره شد. در حالی که به طور سنتی گمان می‌رفت ناسازگاری اساسی مفاهیم سازندۀ ایدئولوژی‌ها محصول ناسازگاری عمیق‌تری است تشکیل دهندۀ سیمای یک ایدئولوژی. به بیان دیگر، ناسازگاری اساسی مفاهیم فقط نتیجۀ ناتوانی ما در توافق بر معنی مفاهیم کلیدی نیست. برخاسته از این واقعیت است که معنی مفاهیم، بسته به ارتباطی که گمان می‌رود با یکدیگر داشته باشند، عوض می‌شود. از این دیدگاه، نمی‌توانیم بر معنی آزادی توافق کنیم زیرا بر سر ارتباط با مفاهیم دیگری از قبیل برابری، حقوق، عدالت و غیره نمی‌توانیم به توافق برسیم. در واقع مطالعۀ ایدئولوژی، در مقیاس بزرگ، مطالعۀ راه‌های گوناگونی است که اینها و مفاهیم دیگر در حیطۀ سیاست به یکدیگر مرتبط بوده‌اند.
با تثبیت مرکزیت شکل‌شناسی در مطالعۀ ایدئولوژی، فریدِن بیدرنگ خاطرنشان می‌کند این بدان معنی نیست که یک ایدئولوژی معین ـ مثلا لیبرالیسم ـ دارای مفاهیم ثابت هسته‌ای، جانبی و حاشیه‌ای باشد.»

نویسندگان کتاب «ایدئولوژی‌های سیاسی»
رابرت اِکِلشال، آلن فینلی سن، وینست گِیگن، مایکل کِنی، مایا لوید، ای‌ین مکنزی، ریک ویلفورد.

درباره ترجمه فارسی کتاب «ایدئولوژی‌های سیاسی»
کتاب «ایدئولوژی‌های سیاسی» توسط محمد قائد به فارسی برگردانده شده است. نشرنو کتاب حاضر را برای علاقه‌مندان چاپ و منتشر کرده است.
محمد قائد نویسنده، روزنامه‌نگار و مترجم ایرانی است. قائد سال 1329 در شیراز به دنیا آمد. او از سال 1340 فعالیتش را با انتشار مطالبی در مجله‌های رودکی و نامۀ پژوهشکده و روزنامۀ آیندگان شروع کرده است. پس از مدت کوتاهی او ویرستار تحریریۀ آیندگان می‌شود. محمد قائد پانزده کتاب و شمار زیادی مقاله چاپ کرده است.

رتبه کتاب «ایدئولوژی‌های سیاسی» در گودریدز: 3.3 از 5.