هلنا

کتاب هلنا اثر ماشادو د آسیس
Helena
رمان «هلنا» اثر ماشادو د آسیس نویسنده، شاعر، نمایشنامه‌نویس و نویسنده داستان کوتاه برزیلی است. ماشادو د آسیس را به عنوان بزرگ‌ترین نویسندة ادبیات برزیل می‌شناسند، هر چند در زمان حیات به محبوبیت گسترده‌ای خارج از مرزهای برزیل دست نیافت اما آثار وی تأثیر بسزایی در ادبیات برزیل در مدارس و دانشگاه‌ها در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم داشته‌ است. از جمله تحسین‌کنندگان وی می‌توان ژوزه ساراماگو، کارلوس فوئنتس، وودی آلن، سوزان زونتاگ و هارولد بلوم را نام برد. هلنا ماجرای دختری است که با اینکه ابتدا با نفرت زیادی از سوی خانواده مواجه است اما رفتارش باعث تغییر در همه چیز می‌شود.
درباره رمان هلنا
رمان هلنا با مرگ پدر خانواده شروع می‌شود که در وصیت‌نامه‌اش هلنا را به‌عنوان دختر و وارث خود معرفی کرده است. هلنا نزد خانواده، عضوی ناهمگون و نامشروع است اما حضورش خیلی زود همه‌چیز را تغییر می‌دهد. نگاه‌های پرنفرت از یک‌سو و تمایلات عاشقانه از سوی دیگر، هلنا را وارد موقعیتی دشوار می‌کند. ماشادو د آسیس، در این کتاب با طرح مضامینی چون عشق، خانواده، روابط اجتماعی و قدرت تقدیر، به نقد سنت‌ها و باورهای کهنه‌گرای جامعه پرداخته است. هلنا، به عنوان سومین اثر چاپی نویسنده، در سال 1876 ابتدا در قالب پاورقی در روزنامه گلوبو و سپس در همان سال به صورت کتاب منتشر شد. این رمان سه بار در شبکه‌های تلوزیونی برزیل به سریال تبدیل شده است. ماجرا از این قرار است که پدر استاسیو پیش از مرگ، در وصیت خود، دختری که تا پیش از این برای خانواده ناشناخته و نا مشروع بوده را به عنوان وارث خود انتخاب می‌کند. با این حال استاسیو به گرمی از او استقبال می‌کند در حالی که عمه‌اش نسبت به این شخص ناشناس مردد است. در حالی که استاسیو بیش از پیش به خواهر ناتنی خود علاقه نشان می‌دهد ، هلنا در مجموعه ای از رویدادها موفق می شود محبت دونا اورسولا عمه خشن را نیز جلب کند. زندگی در خانه آنها پیش می‌رود و در همین حال، استاسیو، به طور ضمنی به دلیل علاقه به هلنا، نامزدی خود با اوژنیا را به تعویق می‌اندازد. در رمان مشخص می‌شود که هلنا رازی دارد، رازی که به نظر می‌رسد مربوط به خانه‌ای است که در نزدیکی آن استاسیو و هلنا هنگام اسب سواری از آن عبور می‌کنند. بعداً معلوم می‌شود که پدر بیولوژیکی هلنا در آن خانه اما با فقر و بدبختی زندگی می‌کند. در ادامه، دوست استاسیو، مندونسا از هلنا خواستگاری می‌کند، با اینکه در تمام متن داستان علاقه استاسیو به هلنا برای خواننده مشهود است اما این محبت هرگز توسط استاسیو به طور رسمی بیان نمی‌شود تا زمانی که کشیشی به استاسیو هشدار می‌دهد که حواسش باشد که نسبت به خواهر جدید خود احساس عشق می‌کند! با آشکار شدن این موضوع، خواننده متوجه می‌شود که هلنا در واقع دختر کنسلیرو واله نیست و در نتیجه نسبتی خونی با استاسیو ندارد. با این حال، غفلت هلنا از اعتراف به اینکه او واقعاً با خانواده ارتباط خونی ندارد و ترس از اینکه هرگز نباید به رسمیت شناخته می‌شد‌، باعث بیماری او می‌شود. هلنا بهبود نمی‌یابد و در بستر مرگ می‌افتد و ادامه ماجرا... در آثار قبلی ماچادو د اسیس، عاشقانه، نقش شخصیت زن یک موضوع مهم و مداوم است. هلنا در این اثر از جهات مختلف یک شخصیت انتقالی بین ارزش‌های اشرافی در حال محو شدن، الیگارشی زمین‌دار و طبقه متوسط شهری نوظهور است. هلنا دختری است که از نشانه‌های تحولات در زنان آن زمان است. او تحصیل می‌کند و این مهارت جدید زنان است که طبقه متوسط رو به رشد آن را ستایش می‌کند. برخلاف ارزش‌های اشرافی که به زیبایی و آراستگی گرایش داشتند، صنعت جدید اخلاقی و منفعت خانگی در شخصیت زن ارزش قائل شد و هلنا سمبل این تغییرات است. با این حال، هلنا تحت فشارهای ساختار اجتماعی موجود اجازه پیدا نمی‌کند جایی در جامعه داشته باشد. همین‌ها باعث می‌شود او در ناامیدی گرفتار و بیمار شود و در نهایت او ایثارگری برای این نسل از زنان شناخته می‌شود.
درباره نویسنده رمان هلنا
ژواکیم ماشادو د آسیس معروف به ماشادو د آسیس در سال 1839 در ریودوژانیرو متولد شد. پدرش مولاتویی نقاش ساختمان و مادرش رختشوی و از کشور پرتغال بود. وی زبان لاتین را در همین سال‌ها از کشیشی آموخت. مادر ماشادو وقتی او ده ساله بود از دنیا رفت و او به همراه پدرش به سنت کیتس نقل مکان کرد. پدرش در سال 1854 با زنی مولاتویی ازدواج کرد. در همین سال‌ها د آسیس زبان فرانسه را نیز از نانوایی فرانسوی آموخت. نخستین شعر ماشادو با نام «او» وقتی او پانزده ساله بود در روزنامه مارموتا فلومینس به چاپ رسید. او کار در دنیای نوشتار و چاپ را با حروفچینی و تصحیح نمونه‌های چاپی آغاز کرد و پس از آن نویسنده ستون حوادث در روزنامه‌ها شد. پس از دوستی با خوزه دِ آلنکار، نویسنده، از او انگلیسی آموخت و به این ترتیب با ادبیات انگلیسی مانند شکسپیر، لرد بایرون و جاناتان سوئیفت آشنا شد. او شیفته شکسپیر بود و می‌گفت «او به زبان جان می‌نویسد». آشنایی با ادبیات انگلستان بر تغییر گرایش ادبی ماشادو د آسیس تأثیر بسزایی داشت. در سال 1869 با کارولینا آگوستو خاویر د نوائیس که زنی فرهیخته و اهل پرتغال بود آشنا شد و با وجود مخالفت خانوادة کارولینا که با مولاتویی بودن ماشادو مشکل داشتند با وی ازدواج کرد. در سال 1880 نخستین رمان وی منتشر شد. فرهنگستان برزیل در سال 1879 به اتفاق آرا او را به ریاست برگزید و ماشادو د آسیس تا سال 1908 که درگذشت در این مقام باقی‌ماند. از آثار دیگر او می‌توان به روانکاو و داستان‌های دیگر، خاطرات پس از مرگ براس کوباس، دن کاسمورو و کینکاس بوربا اشاره کرد. جایزه ماشادو د آسیس در سال 1941 توسط فرهنگستان ادبیات برزیل به پاس گرامی‌داشت یک عمر فعالیت ادبی ماشادو د آسیس بنیان نهاده شد و معتبرترین جایزه ادبی برزیل است.
درباره ترجمه فارسی رمان هلنا
رمان هلنا را مهدی آقامحمدزنجانی ترجمه و نشر کتاب پارسه آن را منتشر کرده است. از ماشادو د آسیس چندین اثر دیگر هم به فارسی ترجمه شده که بیشتر آنها را عبدالله کوثری مترجم پیشکسوت کشورمان به فارسی برگردانده است.

رتبه کتاب هلنا در گودریدز: 3.67