ایران زمین: روزگار باستان

کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» نوشتۀ عسکر بهرامی
تاریخ جامع ایران باستان به زبان ساده. «ایران زمین: روزگار باستان» کتابی است مناسب مخاطبانی که متخصص و پژوهشگر تاریخ نیستند اما به مطالعات تاریخی و به‌ویژه مطالعه در زمینۀ تاریخ ایران علاقمندند و دوست دارند اطلاعاتی مقدماتی از وجوه گوناگون این تاریخ و به‌طور مشخص‌تر تاریخ ایران باستان به دست آورند.
عسکر بهرامی، چنانکه خود نیز در یادداشت ابتدای کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» تأکید می‌کند، این کتاب را برای مخاطبان غیرمتخصص فراهم آورده است. رویکرد بهرامی در کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» صرفاً متوجه تاریخ سیاسی ایران و برآمدن و برافتادن سلسله‌های پادشاهی و جنگ‌ها و اموری از این دست نیست. در این کتاب تاریخ ایران باستان با نگاهی جامع که دربرگیرنده وجوه گوناگون این تاریخ است روایت شده و شمه‌ای از مختصات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اقلیمی و جغرافیایی تاریخ ایران ارائه شده است.
زبان کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» زبانی ساده و سرراست و غیرتخصصی و به دور از پیچیدگی است تا مخاطبان عادی علاقمند به تاریخ ایران باستان کتاب را به راحتی بخوانند و مباحث مطرح‌شده در آن را به‌آسانی دنبال کنند.

مروری بر کتاب «ایران زمین: روزگار باستان»
کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» از یادداشت نویسنده، چهار بخش و پیوستی مختص معرفی و بررسی منابع و مآخذ مربوط به تاریخ ایران باستان تشکیل شده است. بخش یکم کتاب شامل کلیات و مقدمه و مباحثی درباره زمین‌شناسی فلات ایران و آب و هوا و منابع آبی و زندگی گیاهی و جانوری در آن، پیدایش انسان در ایران، پیدایش نخستین دهکده‌ها، شکل‌گیری حکومت و آغاز شهرنشینی و آمدن آریاییان به فلات ایران است.
بخش دوم کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» به تاریخ سیاسی ایران باستان و حکومت‌ها و سلسله‌های پادشاهی در آن دوران و مباحثی از این دست و مرتبط با حکومت در دوره‌های مختلف تاریخ ایران باستان اختصاص دارد. در پایان این بخش گاهنگاشت مهمترین رویدادهای تاریخ ایران باستان آمده است.
در بخش سوم کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» از تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران باستان سخن رفته است. غارنشینی، نخستین روستاها، نخستین آثار طبقات اجتماعی، ساختار اجتماعی، شبکه‌های ارتباطی، راههای آبی و دریانوردی، راه ابریشم، پلسازی، وسایل نقلیه، بازرگانی، کشاورزی و دامداری و آبرسانی و آبیاری، امور مالی، زناشویی و فرزند و نامگذاری و آموزش و پرورش، قانون، آیین‌های مربوط به مرگ، پوشش و آرایش و خوراک و نوشیدنی در ایران باستان مباحثی هستند که در این بخش از کتاب به آن‌ها پرداخته شده است.
بخش چهارم کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» هم به تاریخ فرهنگی ایران باستان اختصاص دارد. تاریخ اساطیری ایران، دین، زبان و ادبیات، دانش، بهداشت و پزشکی، هنر و گاهشماری و جشن موضوعات این بخش از کتاب هستند.
کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» با تصاویری مرتبط با موضوعات مطرح‌شده در این کتاب همراه است.
در بخشی از مقدمۀ این کتاب می‌خوانید:
«سرزمینی که امروزه ایران نام دارد، کمابیش شبیه یک لوزی یا ذوزنقه با وسعتی حدود یک‌میلیون و ششصدهزار کیلومتر مربع است. این سرزمین کانون یکی از کهنترین تمدنهای بشری بوده و در طول تاریخ چندهزارساله‌اش تحولات و رویدادهای بسیاری به خود دیده است؛ رویدادها و تحولاتی که گاه پهنۀ آن را به چند برابر این گستره رسانده و تأثیر فرهنگ و تمدن آن را به سرزمینهایی بس دورتر از این حوزه هم کشانده‌اند. منش و رفتار و آدابِ زندگی ساکنان این سرزمین و نیز ویژگیهای جغرافیایی آن – که ایشان را در برخورد مدام با فرهنگها و تمدنهای دیگر قرار می‌داد – در طول این چندهزار سال، هویت واحدی به نام ایران را شکل بخشید که دستاوردهای مادی و فکری پرشمار مؤثری همراه آن شد. ویژگی بارز این سرزمین و مردمانش چنان بود که پدیده‌ای فرهنگی یا تمدنی را از دیگران می‌گرفت و ، پس از اِعمالِ تغییراتی، به پدیده‌ای نو و خاص خود بدل می‌ساخت و بار دیگر به همان سرزمینها یا سرزمینهای دیگر می‌فرستاد و بر آنها تأثیر می‌نهاد.
اینکه این کانون فرهنگی و تمدنی چگونه در این پهنه از زمین شکل گرفت و چه فراز و نشیبهایی به خود دید، موضوعی است که از همان روزگار باستان توجه بسیاری را برانگیخت و تا به امروز در باب جنبه‌های مختلف آن، صدها کتاب و هزاران مقالۀ علمی و پژوهشی نوشته‌اند؛ این پژوهشها بسیاری از زوایای تاریک این تاریخ را روشن ساخته‌اند. با این حال، همانند هر موضوع علمی دیگر، با گشوده شدن هر روزنۀ تازه‌ای به این تاریخ، دهها و صدها پرسش و موضوع ناشناختۀ دیگر مطرح شده است.»
کتاب «ایران زمین: روزگار باستان» در انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده است.

درباره عسکر بهرامی، نویسنده کتاب «ایران زمین: روزگار باستان»
عسکر بهرامی کهیش‌نژاد، متولد 1346 در شوش، نویسنده و مترجم ایرانی و عضو هیئت علمی بنیاد دائره‌المعارف اسلامی (دانشنامۀ جهان اسلام) است. بهرامی دارای دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی از دانشگاه تهران است. همکاری با شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی و همکاری با مرکز پژوهشی میراث مکتوب در سِمَتِ معاون سردبیر نشریه‌های گزارش میراث و آینۀ میراث از جمله فعالیت‌های فرهنگی عسکر بهرامی است. از آثار تألیفی او می‌توان به کتاب‌های «تاریخ اساطیری ایران» و «جشن‌های ایرانیان» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «خاور نزدیک باستان»، «اسطوره‌های یونان و روم» و «عصر حجر» اشاره کرد.