کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» نوشت? عسکر بهرامي
تاريخ جامع ايران باستان به زبان ساده. «ايران زمين: روزگار باستان» کتابي است مناسب مخاطباني که متخصص و پژوهشگر تاريخ نيستند اما به مطالعات تاريخي و بهويژه مطالعه در زمين? تاريخ ايران علاقمندند و دوست دارند اطلاعاتي مقدماتي از وجوه گوناگون اين تاريخ و بهطور مشخصتر تاريخ ايران باستان به دست آورند.
عسکر بهرامي، چنانکه خود نيز در يادداشت ابتداي کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» تأکيد ميکند، اين کتاب را براي مخاطبان غيرمتخصص فراهم آورده است. رويکرد بهرامي در کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» صرفاً متوجه تاريخ سياسي ايران و برآمدن و برافتادن سلسلههاي پادشاهي و جنگها و اموري از اين دست نيست. در اين کتاب تاريخ ايران باستان با نگاهي جامع که دربرگيرنده وجوه گوناگون اين تاريخ است روايت شده و شمهاي از مختصات اجتماعي، اقتصادي، سياسي، اقليمي و جغرافيايي تاريخ ايران ارائه شده است.
زبان کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» زباني ساده و سرراست و غيرتخصصي و به دور از پيچيدگي است تا مخاطبان عادي علاقمند به تاريخ ايران باستان کتاب را به راحتي بخوانند و مباحث مطرحشده در آن را بهآساني دنبال کنند.
مروري بر کتاب «ايران زمين: روزگار باستان»
کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» از يادداشت نويسنده، چهار بخش و پيوستي مختص معرفي و بررسي منابع و مآخذ مربوط به تاريخ ايران باستان تشکيل شده است. بخش يکم کتاب شامل کليات و مقدمه و مباحثي درباره زمينشناسي فلات ايران و آب و هوا و منابع آبي و زندگي گياهي و جانوري در آن، پيدايش انسان در ايران، پيدايش نخستين دهکدهها، شکلگيري حکومت و آغاز شهرنشيني و آمدن آرياييان به فلات ايران است.
بخش دوم کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» به تاريخ سياسي ايران باستان و حکومتها و سلسلههاي پادشاهي در آن دوران و مباحثي از اين دست و مرتبط با حکومت در دورههاي مختلف تاريخ ايران باستان اختصاص دارد. در پايان اين بخش گاهنگاشت مهمترين رويدادهاي تاريخ ايران باستان آمده است.
در بخش سوم کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» از تاريخ اجتماعي و اقتصادي ايران باستان سخن رفته است. غارنشيني، نخستين روستاها، نخستين آثار طبقات اجتماعي، ساختار اجتماعي، شبکههاي ارتباطي، راههاي آبي و دريانوردي، راه ابريشم، پلسازي، وسايل نقليه، بازرگاني، کشاورزي و دامداري و آبرساني و آبياري، امور مالي، زناشويي و فرزند و نامگذاري و آموزش و پرورش، قانون، آيينهاي مربوط به مرگ، پوشش و آرايش و خوراک و نوشيدني در ايران باستان مباحثي هستند که در اين بخش از کتاب به آنها پرداخته شده است.
بخش چهارم کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» هم به تاريخ فرهنگي ايران باستان اختصاص دارد. تاريخ اساطيري ايران، دين، زبان و ادبيات، دانش، بهداشت و پزشکي، هنر و گاهشماري و جشن موضوعات اين بخش از کتاب هستند.
کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» با تصاويري مرتبط با موضوعات مطرحشده در اين کتاب همراه است.
در بخشي از مقدم? اين کتاب ميخوانيد:
«سرزميني که امروزه ايران نام دارد، کمابيش شبيه يک لوزي يا ذوزنقه با وسعتي حدود يکميليون و ششصدهزار کيلومتر مربع است. اين سرزمين کانون يکي از کهنترين تمدنهاي بشري بوده و در طول تاريخ چندهزارسالهاش تحولات و رويدادهاي بسياري به خود ديده است؛ رويدادها و تحولاتي که گاه پهن? آن را به چند برابر اين گستره رسانده و تأثير فرهنگ و تمدن آن را به سرزمينهايي بس دورتر از اين حوزه هم کشاندهاند. منش و رفتار و آدابِ زندگي ساکنان اين سرزمين و نيز ويژگيهاي جغرافيايي آن – که ايشان را در برخورد مدام با فرهنگها و تمدنهاي ديگر قرار ميداد – در طول اين چندهزار سال، هويت واحدي به نام ايران را شکل بخشيد که دستاوردهاي مادي و فکري پرشمار مؤثري همراه آن شد. ويژگي بارز اين سرزمين و مردمانش چنان بود که پديدهاي فرهنگي يا تمدني را از ديگران ميگرفت و ، پس از اِعمالِ تغييراتي، به پديدهاي نو و خاص خود بدل ميساخت و بار ديگر به همان سرزمينها يا سرزمينهاي ديگر ميفرستاد و بر آنها تأثير مينهاد.
اينکه اين کانون فرهنگي و تمدني چگونه در اين پهنه از زمين شکل گرفت و چه فراز و نشيبهايي به خود ديد، موضوعي است که از همان روزگار باستان توجه بسياري را برانگيخت و تا به امروز در باب جنبههاي مختلف آن، صدها کتاب و هزاران مقال? علمي و پژوهشي نوشتهاند؛ اين پژوهشها بسياري از زواياي تاريک اين تاريخ را روشن ساختهاند. با اين حال، همانند هر موضوع علمي ديگر، با گشوده شدن هر روزن? تازهاي به اين تاريخ، دهها و صدها پرسش و موضوع ناشناخت? ديگر مطرح شده است.»
کتاب «ايران زمين: روزگار باستان» در انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده است.
درباره عسکر بهرامي، نويسنده کتاب «ايران زمين: روزگار باستان»
عسکر بهرامي کهيشنژاد، متولد 1346 در شوش، نويسنده و مترجم ايراني و عضو هيئت علمي بنياد دائرهالمعارف اسلامي (دانشنام? جهان اسلام) است. بهرامي داراي دکتري فرهنگ و زبانهاي باستاني از دانشگاه تهران است. همکاري با شوراي گسترش زبان و ادبيات فارسي و همکاري با مرکز پژوهشي ميراث مکتوب در سِمَتِ معاون سردبير نشريههاي گزارش ميراث و آين? ميراث از جمله فعاليتهاي فرهنگي عسکر بهرامي است. از آثار تأليفي او ميتوان به کتابهاي «تاريخ اساطيري ايران» و «جشنهاي ايرانيان» و از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «خاور نزديک باستان»، «اسطورههاي يونان و روم» و «عصر حجر» اشاره کرد.
