کینوا - آگورا: بدن به مثابه شی سینمایی

کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی: مرده و زنده» نوشتۀ لزلی استرن
بحثی فلسفی ـ هنری در باب کارکرد بدن مرده در سینما. کتاب «بدن به‌مثابۀ شیء سینمایی: مرده و زنده»، با عنوان اصلی Dead and Alive: The Body as Cinematic Thing، کتابی است در زمینۀ فلسفۀ سینما. لزلی استرن در کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی»، با کندوکاو در فیلم‌های مختلف تاریخ سینما و به‌ویژه سه فیلم خاص که مرتبط با ایده محوری او در این کتاب‌اند، از جسدهای سینمایی حرف می‌زند و جسد را در سینما به عنوان شی‌ء مورد بررسی قرار می‌دهد.
کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» یک مطالعۀ نظری در زمینۀ سینما و زبان تصویر و زیبایی‌شناسی تصویر است که در آن شی‌ء و به‌طور مشخص بدن سینمایی‌ای که همزمان مرده و زنده است دستمایۀ تأملی فلسفی و زیبایی‌شناختی قرار گرفته است.
متن اصلی کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» نخستین بار در سال 2012 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «بدن به‌مثابۀ شیء سینمایی»
کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» پژوهشی است در باب جسد، اما نه جسد واقعی بلکه جسد سینمایی و جسدی که بر پرده سینما با آن مواجه می‌شویم. ایده محوری که در کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» از آن سخن رفته این است که جسد سینمایی چگونه در جریان زمان در فیلم وقفه می‌اندازد. این‌گونه است که در بحثی که نویسنده در این کتاب مطرح کرده است زیبایی‌شناسی تصویر و فلسفه به هم پیوند می‌خورند. «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» از کارکرد اشیاء در سینما می‌گوید و با تمرکز بر مقولۀ بدن به عنوان شی‌ء بحثی نظری و میان‌رشته‌ای را در این باب پیش می‌کشد. چنان‌که در یادداشت صالح نجفی بر ترجمۀ فارسی کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» آمده است در این کتاب «کندوکاو باریک‌بین و جهان‌شمولِ لِزلی استرن درباره موضعِ به‌ظاهر موحشِ بازنمایی‌های بدن‌های مرده و کالبدهای بی‌جان در سینما چون سکوی پرتابی است برای او تا با نگرشی نقاد مجموعه‌ای وسیع از موضوع‌های داغ در دنیای امروز را به بحث بگذارد: مسائل نظریه و نقد فمینیستی فیلم، نظریۀ روایت، مسائل فلسفۀ معاصر، معنای بازیگری در سینما و بسیاری موضوع‌های دیگر.»
در کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» از فیلم‌های کارگردانان مختلفی، از هیچکاک و جان فورد و اورسن ولز گرفته تا ماکس اُفولس و...، سخن رفته است اما تمرکز اصلی نویسنده در این کتاب بر سه فیلم است و استرن ایده محوری خود را بیشتر با ارجاع به این سه فیلم و تحلیل آن‌ها از منظری که در این کتاب مدّ نظر دارد پیش می‌برد. این سه فیلم عبارتند از: «لحظۀ غفلت» ساختۀ ماکس اُفولس و محصول 1949، «داستان ژاپنی» ساختۀ سو بروکس و محصول 2003 و «خانه‌به‌دوش» ساختۀ انیِس واردا و محصول 1985.
در بخشی از کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» می‌خوانید:
«در سینما بی‌شمار عملیات داریم که به یک شی‌ء جذبه می‌دهند. از آنجا که من بیشتر به اشیاء علاقه دارم تا به مرگ، حاصلش این می‌شود که سرزندگی جسدهاست که مرا مجذوب می‌کند اما نه بدن‌های مرده‌ای که طوری رفتار می‌کنند که انگار زنده‌اند، نه بدن‌های زنده‌ای که شاید واقعاً مرده باشند، نه بدن‌هایی که شاید در واقع ترکیب صنعتی داشته باشند، یا حتی بدن‌هایی با طراحی دیجیتالی. نه، آنچه مرا مجذوب می‌کند بدن‌های عادی و معمولی و قدیمی‌ست، بدن‌هایی روزگاری زنده و اکنون مرده، که به‌لطف مادیت جسمانی‌شان، به‌نحوی دارای توان بالقوه نمایشی برای احضار نوعی کیفیت (شی‌ء‌گونۀ) سینمایی‌اند. این‌ها بدن‌هایی‌اند که در فیلم‌ها حضور فیزیکی دارند، بدن‌هایی که پس از مردن مصرانه به هستی ادامه می‌دهند، توجه من بر این نکته متمرکز خواهد بود که چگونه در برخی فیلم‌ها که بدن‌های مرده در آن‌ها همچنان حضور دارند، زمان در بدن فشرده می‌شود. و پخش می‌شود. وقتی بدن از زندگی عاری می‌شود، زمان - یا کیفیت خاصی از زمان - وارد بدن می‌شود، و وارد فیلم. بدین‌سان بدن نمایه‌ای از زمانمندی سینما می‌شود.
می‌خواهم خطر کنم و حکم کلی بدهم. معمولاً در سینما یک بدن مرده یا جسد در جریان زمان وقفه می‌‌اندازد.»

درباره لزلی استرن، نویسنده کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی»
لزلی استرن ( Lesley Stern)، متولد 1950 در زیمبابوه و درگذشته به سال 2021، نویسنده و استاد دانشگاه بود. فمینسیم، سینما، عکاسی و پرفورمنس از حوزه‌هایی است که استرن در نوشته‌هایش به آن‌ها پرداخته است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی»
کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی: مرده و زنده» با ترجمۀ صالح نجفی و یادداشتی از مترجم و نیز همراه با مقدمه‌ای از مازیار اسلامی، دبیر مجموعۀ «کینو - آگورا» که ترجمۀ کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از آن به چاپ رسیده، در نشر لِگا منتشر شده است.
صالح نجفی، مترجم کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی: مرده و زنده»، متولد 1354، مترجم ایرانی و پژوهشگر و نویسنده و منتقد حوزه فلسفه و فلسفۀ هنر است. پدرش، محمدعلی نجفی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایرانی و کارگردان سریال‌های معروف «سربداران» و «بوعلی سینا» است. در سریال بوعلی سینا صالح نجفی نیز به همراه برادرش، آیت نجفی که کارگردان تئاتر و سینما و فیلمنامه‌نویس و نمایشنامه‌نویس ساکن برلین است، ایفای نقش کرده‌اند. صالح نجفی در این سریال نقش کودکی بوعلی سینا را بازی کرده است. نجفی عضو هیئت علمی مؤسسۀ مطالعات سیاسی – اقتصادی پرسش است.
از ترجمه‌های صالح نجفی می‌توان به «چگونه فروید بخوانیم»، «مفهوم آیرونی»، «موسی و یکتاپرستی»، «عباس کیارستمی و فیلم - فلسفه» و «فلسفه‌ی پول» و از آثار تألیفی او می‌توان به کتاب‌های «همشهری کین»، «کپی برابر اصل»، «آنی هال» و «پرسونا» (هر چهار کتاب از مجموعه‌ای با عنوان «فیلم به مثابۀ فلسفه») اشاره کرد. از صالح نجفی همچنین مقالات و ترجمه‌های مختلفی در مطبوعات منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «بدن به‌مثابۀ شی‌ء سینمایی» در گودریدز: 4.40 از 5.