چرا جنگ؟ - نامه نگاری آلبرت آینشتاین و زیگموند فروید
Warum krieg
آلبرت آینشتاین ، زیگموند فروید
خسرو ناقد
نشر نی
دسته بندی: اندیشه-و-تفکر
| کد آیتم: |
1521617 |
| بارکد: |
9786220603641 |
| سال انتشار: |
1402 |
| نوبت چاپ: |
4 |
| تعداد صفحات: |
86 |
| نوع جلد: |
شومیز |
| قطع: |
رقعی |
کتاب «چرا جنگ؟» نامهنگاري آلبرت آينشتاين و زيگموند فرويد
دو نامه، يکي از آلبرت آينشتاين به زيگموند فرويد و ديگري از فرويد به آينشتاين، درباب جنگ. کتاب «چرا جنگ؟»، چنانکه خسرو ناقد در ديباچهاش بر ترجم? فارسي اين کتاب يادآور شده است، «در شمار آثار کلاسيک درباره پديده جنگ است» و «به هم? زبانهاي اروپايي و بسياري ديگر از زبانهاي دنيا ترجمه و منتشر شده است.»
کتاب «چرا جنگ؟» با نام? آينشتاين به فرويد و پرسش او درباره راهکاري براي اينکه ديگر در دنيا جنگي درنگيرد آغاز ميشود و پس از آن نام? فرويد ميآيد که حاوي پاسخ نهچندان خوشبينان? او به پرسش آينشتاين است.
نام? آينشتاين به فرويد در 30 ژوئي? 1932 و پاسخ فرويد به اين نامه در سپتامبر 1932 نوشته شده است. متن آلماني هردو نامه، چنانکه در ديباچ? خسرو ناقد بر ترجم? فارسي کتاب «چرا جنگ؟» توضيح داده شده، در سال 1933 ابتدا به زبانهاي انگليسي و فرانسوي ترجمه و بهصورت کتاب منتشر شد. اين مصادف با زماني بود که نازيها در آلمان قدرت گرفته بودند و در آنجا کتابهاي آينشتاين و فرويد در ليست سياه قرار داشت. به همين دليل امکان انتشار متن اصلي نامهها در قالب کتاب در آلمان فراهم نشد، اما فرويد توانست با کمک «انستيتوي بينالمللي همکاريهاي معنوي» اين کتاب را در سال 1933 با عنوان اصلي Warum Krieg? به زبان آلماني در پاريس منتشر کند.
مروري بر کتاب «چرا جنگ؟»
کتاب «چرا جنگ؟» در دوراني پديد آمده است که اروپا جنگ جهاني اول را پشت سر گذاشته بوده اما خطرات وقوع جنگي ديگر را پيش روي خود ميديده است. فاشيستها در ايتاليا و نازيها در آلمان قدرت گرفته بودند و چيزي نمانده بود که جنگ دوم جهاني آغاز شود. در چنين شرايطي بود که گروهي از روشنفکران اروپايي به اين فکر افتادند که چگونه ميشود از وقوع جنگي ديگر جلوگيري کرد. «جامع? ملل» با همين هدف تأسيس شد و آينشتاين نيز يکي از اعضاي آن بود. نامهاي که آينشتاين به فرويد نوشت و نظر او را درباره چگونگي جلوگيري از جنگ جويا شد در همين دوران نوشته شد. اين نامه نمودي از دغدغههاي صلحطلبان? آينشتاين و گروهي ديگر از روشنفکران اروپايي در آن دوران حساس تاريخ اروپاست. آينشتاين در بخشي از اين نامه از فرويد ميپرسد: «آيا هدايت رشد روان انسان در جهتي که توان مقابله با جنون نفرت و نابودي را داشته باشد امکانپذير است؟ منظورم در اينجا فقط به اصطلاح مردمان عادي و عامي نيستند، بلکه بنا بر تجربيات زندگي، درست همين به اصطلاح "روشنفکران" اند که بهسادگي تحت تأثير جنون و تلقينات تودهاي قرار ميگيرند؛ زيرا اينان بلاواسطه از تجربههاي زندگي روزمره خود الهام نميگيرند، بلکه به راحتي و به طور کامل جذب و مسحور آن چيزهايي ميشوند که بر روي کاغذ نقش بسته است.»
پاسخ فرويد اما چندان اميدوارکننده نيست. به اعتقاد فرويد ماجراي جنگ و انگيزههاي غريزي پشت آن پيچيدهتر از آن است که بتوان به قطع و يقين به جلوگيري از وقوع جنگ در آينده اميد داشت و راه حلي ساده و قابل اجرا براي آن پيدا کرد. فرويد البته، ضمن تشريح نيروهاي غريزياي که جنگ را رقم ميزنند و طرح يک بحث تئوريک جذاب و هوشمندانه در باب قدرت و جنگ و غريزه تخريب، از عواملي صحبت ميکند که ميتوانند تأثيري در پيشگيري از جنگ داشته باشند اما آنچنان با اميد قاطع از اين عوامل سخن نميگويد و معتقد است عشق اگرچه ميتواند عاملي مهم براي برقراري صلح باشد اما «اين ادعايي است آسان» که «به کار بستن آن دشوار است.»
فرويد درنهايت، با هم? تلخي و نوميدي واقعبينانهاي که از پاسخ او به آينشتاين برميآيد، مينويسد: «ولي شايد اميدي واهي و خيالبافي نباشد اگر به تأثير دو عامل که در آيندهاي نهچندان دور به جنگ و جنگطلبي خاتمه خواهند داد اميد ببنديم: يکي نگرش فرهنگي و ديگري ترس موجّه از تأثيرات و پيامدهاي جنگ آتي. نميتوان حدس زد که اين راه از چه پيچوخمهايي خواهد گذشت. در اين ميان فقط ميتوان گفت هر آنچه به تکامل فرهنگي ياري رساند و آن را تقويت و تسريع کند، بيگمان کاربردي مثبت عليه جنگ دارد.»
درباره آلبرت آينشتاين و زيگموند فرويد
آلبرت آينشتاين (Albert Einstein)، متولد 1879 و درگذشته به سال 1955، فيزيکدان نظري واضع نظري? نسبيت، فعال صلح آلماني و برنده جايزه نوبل فيزيک در سال 1921 بود. او يکي از مشهورترين و تأثيرگذارترين دانشمندان قرن بيستم است. آينشتاين بعد از جنگ جهاني اول همسو با گروهي ديگر از روشنفکران اروپايي، نظير برتراند راسل و رومن رولان و اشتفان تسوايگ، به اين فکر افتاد که براي پيشگيري از جنگي ديگر در جهان تلاش کند. نام? او به فرويد، که در کتاب «چرا جنگ؟» چاپ شده، با همين دغدغه نوشته شد. او همچنين از امضاکنندگان بيانيهاي معروف به بياني? «راسل – آينشتاين» بود که برتراند راسل آن را تهيه کرده و يازده دانشمند امضايش کرده بودند. بياني? «راسل – آينشتين» هشداري بود به خطرات گسترش سلاحهاي هستهاي براي جامع? بشري.
زيگموند فرويد (Sigmund Freud)، متولد 1856 و درگذشته به سال 1939، عصبشناس و روانکاو اتريشي و بنيانگذار دانش روانکاوي بود. فرويد يکي از تأثيرگذارترين متفکران بر ساحتهاي گوناگون هنر و فرهنگ و انديشه در قرن بيستم بوده است. او با پرداختن به قلمرو ناخودآگاه عرصهاي تازه را در روانکاوي گشود که از محدوده روانشناسي و روانکاوي و رواندرماني بسيار فراتر رفت و با حيطههايي چون توليد هنري و ادبي و نيز تفکرات فلسفي و علوم سياسي و اجتماعي و... درآميخت. آراء فرويد باب تازهاي را در نقد هنري و ادبي گشود و تفسيري تازه از خلق هنري و ادبي ارائه داد. تأثير او را از جمله بر مکتب هنري و ادبي سوررئاليسم و آثار سوررئاليستي نقاشي و سينما و ادبيات ميتوان ديد.
از آثار فرويد ميتوان به «سه رساله درباره نظريه جنسي»، «تفسير خواب»، «لئوناردو داوينچي»، «آينده يک پندار» و «موسي و يکتاپرستي» اشاره کرد.
درباره ترجم? فارسي کتاب «چرا جنگ؟»
کتاب «چرا جنگ؟» بهتدوين و ترجم? خسرو ناقد در نشر ني منتشر شده است. ترجم? فارسي اين کتاب، علاوه بر نامهنگاري آينشتاين و فرويد، شامل ديباچهاي از خسرو ناقد و چهار پيوست است. پيوست نخست کتاب گفتاري با عنوان «نداي صلحطلبي» از آلبرت آينشتاين است که برگرفته از گفتوگويي با اوست. ترجمه و قرارگرفتن اين گفتار در کنار نامههاي آينشتاين و فرويد ميتواند خواننده را در درک بهتر ديدگاههاي آينشتاين درباب جنگ ياري کند. پيوست دوم جستاري است از زيگموند فرويد با عنوان «فناپذيري، سوگواري، جنگ» که اين نيز مانند پيوست نخست مکملي است براي بخش اصلي کتاب که همان نامههاست. بعد از اين جستار، پيوست ديگري با عنوان «جنگ و دستِ بست? انديشمندان» آمده که شامل متن کامل مصاحبهاي است که روزنام? «شرق» بعد از چاپ اول ترجم? فارسي کتاب «چرا جنگ؟» با خسرو ناقد انجام داده بوده است. پيوست پاياني ترجم? فارسي «چرا جنگ؟» شامل توضيحات خسرو ناقد درباره ويراستِ جديد اين ترجمه است.
خسرو ناقد، متولد 1329 در شيراز، فرهنگنويس، مقالهنويس، مؤلف و مترجم ايراني ساکن آلمان است. از آثار تأليفي خسرو ناقد ميتوان به کتابهاي «خِرَدکُشي: روشنفکران و انقلاب اکتبر»، «سنجش ديالکتيک روشنگري»، «رؤياهاي شرقي ـ غربي: از رؤياهاي گيلگَمِش تا کابوسهاي نيچه» و از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «سيب و سرباز: شعرهايي فراسوي وحشت»، «عاشقانههاي عصر خشونت» و «شعر روزهاي دلتنگي: سرودههاي شاعران شهر کافکا» اشاره کرد.
رتب? کتاب «چرا جنگ؟» در گودريدز: 3.73 از 5.