جاسوسی که سقوط کرد
سرگذشت اشرف مروان، داماد جمال عبدالناصر

کتاب «جاسوسی که سقوط کرد» نوشته آرون برگمان
The Spy Who Fell to Earth
داستان جاسوسی که اسرائیل از او به نیکی یاد می‌کند را می‌توانید در کتاب «جاسوسی که سقوط کرد» نوشته آرون برگمان بخوانید. کتاب «جاسوسی که سقوط کرد» یک پیشنهاد جذاب و حیرت‌انگیز برای مطالعه است. کتاب حاضر از زندگی مروان و روابط دوستی‌اش با نویسنده‌ گزارشاتی دارد. بهتر است بدانید: اطلاعات کتاب براساس یادداشت‌ها و خاطرات نویسنده با اشرف مروان مردی عیَاش و باهوش است. داستان دوستی با مردی که بعضی او را بزرگ‌ترین مأمور مخفی قرن بیستم نام نهاده‌اند از کجا و چگونه آغاز می‌شود؟ چرا مرگ مروان شوک‌آور بوده است؟ مروان شخصی بود که هویتش برای چندین دهه از همه مخفی بود. تا اینکه روزنامه‌نگاری پیگیر توانست هویت او را فاش کند. جاسوسی که مصر برای مرگش، تشییع جنازه‌ای تاریخی و مهم برگزار می‌کند. شواهدی هم برای همکاری او با انگلیس است. اگرچه در ظاهر انگلیس ساکت مانده و اظهار نظری نکرده است! هیچ زمان علت مرگ این جاسوس مشخص نشد. او می‌خواست زندگینامه‌ای بنویسد که از دفترش دزدیده شد و پشت پرده ماجرا برای همیشه مخفی ماند. آرون برگمان نویسنده کتاب راز بزرگی را فاش کرده است. داستان اطلاعاتی ـ جاسوسی و نتیجه غریب آن همواره جای بحث و نظر دارد. همچنین سوالاتی از چگونگی مرگ و اینکه آیا مروان جاسوس دو جانبه بوده یا خیر هنوز برای همگان مبهم باقی ‌مانده است.
درباره کتاب «جاسوسی که سقوط کرد»
کتاب درباره سربازی ساده، اما عجیب است که می‌تواند دل دختر جمال عبدالناصر به نام منا را برباید. او اشرف مروان نام دارد. ظاهرا عبدالناصر مخالف این ازدواج بوده است. زیرا داماد پست‌های بلند مرتبه‌ی سیاسی نداشته است.
تا اینکه ناصر می‌میرد و به جای او انور سادات رئیس جمهور می‌شود. مروان دست راست رئیس جمهور جدید می‌شود. گهگاهی هم برای درس خواندن به لندن می‌رود. روزی از باجه تلفن به سفارت اسرائیل زنگ می‌زند و همین مسأله، مبنای نوشتن کتاب است. شخصیت این جاسوس پر رمز و راز و نقش او در بزنگاه تاریخی در خاورمیانه از مواردی است که در کتاب بیان می‌شود. مروان ثروتی که از جاسوسی و کارگزاری‌اش به دست آورد را حدود 500 میلیون دلار تخمین زده است. او تاجر بین‌المللی و دلال اسلحه بود که نویسنده‌ی کتاب نقاب از چهره‌ی او برداشت. او را به عنوان جاسوس ارشدی معرفی کردکه برای بزرگ‌ترین دشمن مصر یعنی اسرائیل کار کرده است. پس از این ماجرا مدتی مروان با نویسنده دوست می‌شود و ...
نویسنده در مقدمه می‌نویسد: «حتی هنوز هم درست نمی‌دانم چرا اشرف مروان، از بین همه‌ی آدم‌ها، مرا به دوستی برگزید، یعنی شخصی که اول‌بار هویت جاسوسی او را برملا کرد.»
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
ترقی مروان یکسره نتیجه‌ی تحولات سیاسی مصر بود. سادات انتظار نداشت به مقام ریاست جمهوری برسد، در نتیجه با حرکتی حساب شده مروان را به داخل بازی کشاند، چراکه نیاز داشت عضوی از خاندان ناصر کنارش باشد و بدین ترتیب این حس را القا کند که اعضای حکومت پیشین جانشینی او را پذیرفته‌اند. البته افکار عمومی مصر از روابط پیچیده‌ی مروان و ناصر خبر نداشت، چرا که التهابات میان این دو همواره مخفی مانده بود. مروان، با آن شم تیزش، بلافاصله دریافت که بر اسب مراد سوار شده است و در خوش خدمتی به ارباب تازه‌اش سنگ تمام گذاشت. در نتیجه، اندکی پس از مرگ ناصر، راهی پیدا کرد تا به گاو صندوق شخصی او دست یابد. مروان اسناد امنیتی داخل گاو صندوق را برداشت و تحویل سادات داد، از جمله اطلاعات حساسی درباره‌ی شخصیت‌های قدرتمند و متنفذ مصر. این اطلاعات برای سادات موهبتی الهی بود، چراکه به رئیس جمهور تازه امکان می‌داد علیه دشمنانش دست به کار شود، برخی‌شان را به زندان بیندازد، از برخی دیگر فاصله بگیرد و خلاصه سال‌های دشوار آغازین ریاست جمهوری‌اش را به سلامت طی کند.
در دسامبر 1970، وقتی اشرف مروان بار دیگر برای سفری تحصیلی راهی لندن شد، چنان موقعیت مستحکمی داشت که در دوره‌ی پدر زن مرحومش حتی نمی‌توانست خواب آن را هم ببیند. او آن‌قدر دست خود را پر می‌دید که اطمینان داشت سازمان اطلاعات اسرائیل این‌بار نمی‌تواند در برابر پیشنهادش مقاومت کند. پس یک‌بار دیگر بختش را آزمود، دوباره از یک تلفن عمومی با سفارت اسرائیل تماس گرفت و پیشنهاد همکاری داد. این‌بار، برخلاف دفعه‌ی قبل، شماره‌ی تماسش را هم به آن‌ها داد، گرچه دعوتشان را نپذیرفت و حاضر نشد شخصا برای مذاکره به آن‌جا برود، با این استدلال که چنین کاری ممکن است جانش را به خطر بیندازد. این مرتبه، اسرائیلی‌ها بالاخره فهمیدند مطلب از چه قرار است و شخص مرموزی که با آن‌ها تماس گرفته کیست.
نویسنده کتاب «جاسوسی که سقوط کرد»
آرون برگمان
درباره ترجمه فارسی کتاب «جاسوسی که سقوط کرد»
کتاب «جاسوسی که سقوط کرد» را مهدی نوری به فارسی ترجمه کرده است. نشر ماهی چاپ و نشر کتاب را برای علاقه‌‌مندان به مطالعه را به عهده داشته است.
رتبه کتاب «جاسوسی که سقوط کرد» در گودریدز: 3.8 از 5