پرونده
یک سرگذشت شخصی

کتاب «پرونده» نوشته تیمونی گارتن اش
یک سرگذشت شخصی
The file:a personal history
کتاب «پرونده» نوشته تیمونی گارتن اش کتابی جذاب و خواندنی است از حقیقت جوانی انگلیسی که افرادی علیه او جاسوسی کرده‌اند. تیموتی گارتن اش در کتاب «پرونده» مستندات و خاطراتش همچنین دیدارهای حضوری در دفاتر جاسوسی انگلیس را مرور می‌کند. او در مرور خاطرات کتاب با روایتی شخصی به اتاق‌های نشیمن افسران بازنشسته اشتازی می‌رود و مستنداتی را برای خواننده بازگو می‌کند. وزارت امنیت دولت آلمان مشهور به اشتازی سازمانی اطلاعاتی آلمان شرقی بود که مرکزش در برلین قرار داشت. اشتازی نزدیک به چهل سال، فعالیت‌های شهروندان آلمان شرقی را نظارت و بررسی می‌کرد. آنها با اطلاعاتی که از شهروندان به دست می‌آورند، بلافاصله هرگونه ناآرامی را سرکوب می‌کردند. اشتازی سال 1989 میلادی برای 10 میلیون نفر از شهروندان این کشور پرونده تشکیل داده بود. کتاب «پرونده» هم روایت‌های شخصی‌ای هستند برخاسته از حقیقت. این امر سبب شده ماجرای کتاب «پرونده: یک سرگذشت شخصی» برای مخاطبان علاقه‌مند بسیار جذاب و خواندنی باشد.
بهتر است بدانید: تیموتی گارتن اش کتاب «پرونده: یک سرگذشت شخصی» را سال 1998 منتشر کرده است.
درباره کتاب «پرونده»
تیموتی در کتاب از پرونده‌ای به نام «رومئو» می‌گوید که توسط اشتازی، پلیس مخفی آلمان شرقی و همچنین تعدادی جاسوس جمع‌آوری می‌شود. این پرونده شامل گزارش‌هایی است که با جزئیات دقیق و ریز از زندگی شخصی در برلین است. جوانی انگلیسی و دلباخته که تصمیم داشته در برلین زندگی کند تا بفهمد در این شهر فروپاشیده چه چیزهایی از استبداد و آزادی در جریان است. پس از گذشت پانزده سال «تیموتی گارتن اش» به سبب گزارش‌های خود دربارۀ فروپاشی کمونیسم در اروپای مرکزی مشهور می‌شود و دوباره به این شهر باز می‌گردد. نویسنده در این گزارش‌های شخصی می‌کوشد شخصیت خود در دورن جوانی را از دریچۀ اشتازی ببیند و دوباره آن را کشف کند. او در این بازکشف به دنبال کسانی است که علیه او جاسوسی کرده‌اند. تیموتی با بازخوانی دفترچۀ خاطراتش از پریشانی‌ها و آشفتگی‌ها و ناشیگری‌هایش می‌گوید. او در این بازخوانی خاطراتش از مردم عادی شگفت‌زده است؛ آرایشگری که توسط مشتری متهم شده بود، برادری که جاسوسی برادرش را می‌کرد یا پزشک داروخانه‌ای که دستیارش را متهم کرد جزئی از این پرونده‌های واقعی هستند.
در بخشی از کتاب «پرونده» می‌خوانیم:
احساسات من نسبت به شصت‌وهشتی‌ها متغیر و متضاد است. آن‌ها افراد جالبی هستند و با اکثر کسانی که قبلا دیده‌ام به کلی فرق دارند؛ البته بعضی از پروژه‌های سیاسی‌شان را می‌فهمم و با آن‌ها موافقم؛ مثل تلاش‌های فردریش برای افشای ناکامی در برخورد عادلانه با قربانیان بی‌عدالتی حزب نازی. با این حال، عموما در نظرم افرادی عصبی و هیستریک، تن‌پرور و خودخواه بودند. دیگر از ناله و شکایتشان از مشکلاتی که یا زیر سر خودشان بوده یا در مقایسه با مسائل و مشکلات شرق بسیار ناچیز بود، خسته شده بودم. هاینر برایم تعریف کرد که دیدار رئیس‌جمهور کارتر از برلین غربی شبیه دیدار برژنف از یکی از استانداران اروپای شرقی بوده است و نسبت به هر آنچه در دولت سوسیالیستی آلمان شرقی که تنها چند کیلومتر آن‌طرف‌تر، پشت‌دیوار برلین داشت اتفاق می‌افتاد کاملا بی‌تفاوت بود. از نظر آن‌ها، دیواری که برلین را احاطه کرده بود چیزی نبود جز آینۀ بزرگی که در آن خودشان و «ارتباطشان» را می‌نگریستند. در دفترچۀ خاطراتم نوشته بودم: «گل نرگس کاغذی». حتی اگر شصت‌وهشتی‌ها در نظرم عجیب بودند، این مرد انگلیسی جوان با پوتین‌های سنگین و ژاکت پشمی در نظر آن‌ها شبح عجیبی بود. وقتی به گذشته می‌نگرم، متوجه می‌شوم زمانِ حال در نظرم عجیب است. شاید مردم به کسی که پرونده دارد، حسادت کنند اما چیره شدن بر خاطرات مسموم همیشه راحت نیست. ویتولد گمبرویچ، نویسندۀ لهستانی، در رمان خود با عنوان فردو دورک صبحی خیالی را به تصویر می‌کشد که بیدار شده و دوباره شانزده سال دارد؛ «صدای گوشخراش خروس کوچکش که مدت‌ها قبل مرده» را می‌شنود؛ «دماغ شکل نگرفته‌اش را روی صورتی بریخت» می‌بیند و احساس می‌کند اندام‌های جابجا شده‌اش در حال خندیدن به یکدیگر هستند: دماغ، پایش را مسخره می‌کند، پا به گوش دهن کجی می‌کند و غیره. سفر در زمان با یک پرونده، چنین تجربه‌ای را القا می‌کند: سفری به دردنخور و ناخوشایند. آنچه ستوان کنترل اشتازی برای «قصه‌های» من به کار می‌برد، در واقع بیشتر از اینکه داستان مخفی باشد، رشته‌های مختلفی از یک زندگی شکل نگرفته بود.
درباره نویسنده کتاب «پرونده»
تیموتی گارتن اش مورخ انگلیسی و استاد دانشگاه است که در سال 1955 به دنیا آمد. او استاد مطالعات اروپا در دانشگاه آکسفورد است. آثار او دربارۀ تاریخ مدرن و معاصر اروپای مرکزی و شرقی است. گارتن اش نوشته‌ها و مطالبی درباره رژیم سابق کمونیستی، تجربۀ مردم از پلیس مخفی، انقلاب‌های سال 1989 و همچنین تبدیل کشورهای بلوک شرق سابق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا نگاشته است.
درباره ترجمه فارسی کتاب «پرونده»
عنوان اصلی کتاب The file:a personal history نام دارد. کتاب «پرونده» را صبا نوروزی به فارسی برگردانده است. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه کتاب را برای علاقه‌مندان چاپ و منتشر کرده است.
رتیه کتاب «پرونده» در گودریدز: 3.8 از 5