نقشه و قلمرو

کتاب «نقشه و قلمرو» اثر میشل اوئلبک
رمانی که می‌توان آن را جمع‌بندی دنیا و برآوردی از یک زندگی نامید. میشل اوئلبک، نویسنده رمان «نقشه و قلمرو»، امروز به عنوان نویسنده‌ای صاحب سبک و بین‌المللی شناخته می‌شود و در بین نویسندگان معاصر فرانسوی کمتر کسی را می‌توان یافت که به اندازه او هم ستایش شده باشد و هم مورد حمله قرار گرفته باشد.
رمان «نقشه و قلمرو» را می‌توان مهم‌ترین اثر میشل اوئلبک دانست که در سال 2010 برنده جایزه معتبر گنکور شد. این اولین اثری است که از این نویسنده مشهور فرانسوی به فارسی ترجمه شده است.
ترجمه فارسی کتاب «نقشه و قلمرو»، جزو نامزدهای ششمین دوره جایزه ابوالحسن نجفی بود. جایزه‌ای که مربوط به ترجمه رمان و داستان کوتاه است.

مروری بر کتاب «نقشه و قلمرو»
کتاب «نقشه و قلمرو» را می‌توان اثری دانست که در میان آثار اوئلبک پیچیده‌ترین ساختار را دارد و خود او به عنوان یکی از شخصیت‌های داستان در کتاب حضور دارد.
حضور خود میشل اوئلبک در رمان «نقشه و قلمرو» به عنوان شخصیتی داستانی نکته‌ای قابل توجه است. در رمان نام اوئلبک وقتی مطرح می‌شود که قرار است برای کاتالوگ یک نمایشگاه متنی نوشته شود و گالری‌دار می‌خواهد کار را به اوئلبک بسپارد: «ژد حالا با سرعت تمام فکر می‌کرد. اگر حتی کسی مثل پدرش که عمیقا در روزمرگی کشنده یاس‌آور فلج شده و به تمامی در تاریکه راه و کوچه ظلمانی مرگ قدم گذاشته بود، متوجه وجود اوئلبک شده بود، یعنی که او قطعا نویسنده قابلی بود. اینجا بود که متوجه شد باز یادش رفته که با ایمیل پاپیِ اوئلبک شود، چون فرانس قبلا چندبار از او خواسته بود که این کار را بکند. وقت هم تنگ بود. با توجه به تاریخ برگزاری نمایشگاه هنر بازل و نمایشگاه هنر فریز می‌باست نمایشگاه خودش را در ماه آوریل و حداکثر ماه مه برگزار می‌کرد و مشکل می‌شد از اوئلبک خواست که متن کاتالوگ را در عرض دو هفته بنویسد. او نویسنده شناخته شده‌ای بود، حتی در جهان هم مشهور بود. دست‌کم فرانس که این‌طور فکر می‌کرد.»
میشل اوئلبک با رمان «نقشه و قلمرو» جایزه گنکور را به دست آورد و بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت. البته پس از کسب جایزه گنگور جنجال‌هایی برای اوئلبک به وجود آمد. آن‌طور که مترجم «نقشه و قلمرو» در مقدمه‌اش نوشته، یک وب‌سایت اینترنتی متهمش می‌کند که بخش‌هایی از ویکی‌پدیا را مو به مو در کتاب «نقشه و قلمرو» نقل کرده و درواقع او را متهم به سرقت ادبی می‌کنند. اوئلبک این اتهام را مضحک می‌خواند و می‌گوید درآمیختن واقعیت و تخیل امری معمول در نویسندگی است. پس از این، میشل لوی، نویسنده فرانسوی، ادعا می‌کند که مجموعه داستانی دارد به نام «نقشه و قلمرو» و اوئلبک این عنوان را از او سرقت کرده است. لوی می‌گوید کتابش را در سال 1999 با سرمایه شخصی منتشر کرده و از آنجا که خواهرش مدیر موسسه‌ای متعلق به دوستان میشل اوئلبک بوده، حتما او از این مسئله خبر داشته است. با این وجود این ادعا نیز اثبات نمی‌شود و راه به جایی نمی‌برد.
در پایان ترجمه فارسی کتاب «نقشه و قلمرو» مصاحبه میشل اوئلبک با هفته‌نامه چپ‌گرای لز انروکوپتیبل ترجمه و منتشر شده که می‌تواند به درک بهتر جهان داستانی اوئلبک کمک کند.
در توضیحات خود کتاب «نقشه و قلمرو» درباره این رمان آمده: «میشل اوئلبک پدیده بزرگ ادبیات فرانسه، تنها نویسنده‌ای است که توانسته به این اندازه از دنیای ما پرده بردارد و تنها نویسنده فرانسوی است که در این سال‌ها از موفقیت جهانی در چنین ابعادی برخوردار شده اما تاوانی سخت نیز پرداخته است: همان‌قدر که همچون ستاره‌ای واقعی پرستیده می‌شود منفور هم هست و بی‌رحمانه نقد شده است. او از معدود نویسندگانی است که از اسمش صفت ساخته‌اند و سبکی خاص ابداع کرده است: زیبایی‌شناسی‌ غم‌زده و کما‌بیش غریبی که تنها به جهانِ رمان‌هایش محدود نمی‌شود. نقشه و قلمرو بزرگ‌ترین رمان اوئلبک است؛ رمانى که جمع‌بندی دنیاست و برآوردى عمیق از یک زندگی، هزارتویی متافیزیکی، رمانی کامل و سیاه و عجیب؛ رمانی که خود نویسنده معتقد است با قلمروهای روایی متفاوتش یکی از پیچیده‌ترین ساختارها را در بین متن‌هایش دارد. اوئلبک در نقشه و قلمرو با ترسیم دقیق پیشرفت اجتماعی یک هنرمند و گنجاندن خود در کتاب و برهم‌زدن این حضور آرام می‌گیرد.»

درباره میشل اوئلبک نویسنده کتاب «نقشه و قلمرو»
میشل اوئلبک از نویسندگان امروزی ادبیات فرانسه است که در سال 1958 متولد شده است. به اعتقاد بسیاری از منتقدان او از مهم‌ترین نویسندگان دهه‌های اخیر فرانسه است که شهرتی بین‌المللی هم دارد. اوئلبک در سال 2010 برنده جایزه معتبر گنکور شد و به خصوص از آن زمان به بعد بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. اوئلبک به جز رمان‌نویسی، شعر و مقاله و جستار هم منتشر کرده و برخی نظرات و آثار او واکنش‌هایی در پی داشته است. اوئلبک در رشته‌ای بی‌ارتباط با ادبیات، در رشته مهندسی کشاورزی، تحصیل کرد اما علاقه‌اش به نوشتن سبب شد که او به سراغ نویسندگی برود. اوئلبک نوشتن را خیلی زود آغاز کرد. خود او در جایی گفته است: «سیزده سالی داشتم که دست به قلم شدم. دفترهای 288 صفحه‌ای می‌خریدم و پرشان می‌کردم. اگر تعداد صفحه‌ها را به خاطر دارم، به این دلیل است که دفترهای 96 و 192 صفحه‌ای هم وجود داشت، اما من 288 صفحه‌ای‌ها را انتخاب می‌کردم. تمام که می‌شدند، به کنار نزدیک‌ترین رودخانه می‌رفتم، شانزده بار نفس می‌کشیدم و دفترچه‌ها را پرت می‌کردم توی آب. به نظرم 16 عدد خوش‌یمنی بود و بعد از آن احساس می‌کردم به آدمی کاملا جدید تبدیل می‌شوم.» اوئلبک پس از شکست‌های شغلی در مشاغل مربوط به مهندسی کشاورزی و انفورماتیک به طور جدی‌تری به نوشتن می‌پردازد و به نویسندگی به عنوان یک حرفه نگاه می‌کند. او در میان سال‌های 1988 تا 2014 چند دفتر شعر منتشر کرد و جوایزی هم به دست آورد. اما شهرت اصلی او امروز به دلیل رمان‌هایی است که تاکنون از او منتشر شده است. اوئلبک به جز نویسندگی، به عنوان ترانه‌سرا، فیلمنامه‌نویس، بازیگر، کارگردان و حتی عکاس شناخته می‌شود.

درباره ترجمه کتاب «نقشه و قلمرو»
کتاب «نقشه و قلمرو» با ترجمه ابوالفضل الله‌دادی در نشر نو منتشر شده است.
ابوالفضل الله‌دادی، متولد 1361، مترجم ایرانی است. او فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فرانسه است و علاوه بر ترجمه، به عنوان روزنامه‌نگار با نشریات و روزنامه‌های مختلفی همکاری داشته است. او تاکون آثار زیادی به خصوص در زمینه‌ ادبیات داستانی به فارسی برگردانده است. «ساحره»، «مرد کابل»، «روستای محو شده» و «محاکمه خوک» برخی از ترجمه‌های او هستند.