زنان در بازار

کتاب «زنان در بازار» نوشتۀ لوس ایریگاره
مقاله‌ای از لوس ایریگاره، به‌همراه مقالاتی در شرح و توضیح و تفسیر و بازنگری این مقاله و معرفی ایریگاره و دیدگاه‌های او. کتاب «زنان در بازار»، چنانکه در مقدمۀ سوزان کریمی بر ترجمۀ فارسی آن توضیح داده شده، درواقع ترجمۀ بخشی از کتابی از لوس ایریگاره با عنوان «این جنسی که یکی نیست» است که متن اصلی آن اولین بار در سال 1977 به زبان فرانسه و با عنوان Ce sexe qui nen est pas un منتشر شده و سپس با عنوان This Sex Which Is Not One به زبان انگلیسی ترجمه شده است. ترجمۀ فارسی مقالۀ «زنان در بازار»، با عنوان انگلیسی Women on the Market، از ترجمۀ انگلیسی کتاب «این جنسی که یکی نیست» ایریگاره به فارسی ترجمه شده است.
ایریگاره در مقالۀ «زنان در بازار»، با دیدی نقادانه و با اتکا به تحلیل کارل مارکس از مناسبات تولید و نقش و جایگاه کالاها در نظام سرمایه‌داری، وضعیت زنان در این نظام را بررسی و تحلیل کرده است.

مروری بر کتاب «زنان در بازار»
کتاب «زنان در بازار»، چنانکه پیش‌تر اشاره شد، یک مقاله از لوس ایریگاره و ترجمۀ بخشی از کتابی مفصل‌تر از او به نام «این جنسی که یکی نیست» است. اما کتاب «زنان در بازار» تنها شامل ترجمۀ فارسی مقالۀ «زنان در بازار» ایریگاره نیست و این مقاله درواقع هستۀ اصلی کتاب را تشکیل می‌دهد که دو مقالۀ دیگر حول آن نوشته شده‌اند.
یکی از این مقالات، که حکم مقدمۀ مترجم بر ترجمۀ فارسی مقالۀ «زنان در بازار» را دارد و پیش از این مقاله آمده است، مقاله‌ای است با عنوان «توانِش او (یا هرآنچه می‌تواند بشود)» به‌قلم سوزان کریمی. در این مقاله به معرفی لوس ایریگاره و سیر اندیشۀ او و زمینۀ شکل‌گیری افکارش و نسبت این افکار با ساحت نظری زمانه‌اش و نیز آرای منتقدان او پرداخته شده است.
بعد از مقاله‌ای که ذکرش رفت، مقالۀ اصلی کتاب، یعنی مقالۀ «زنان در بازار» لوس ایریگاره، را می‌خوانید. ایریگاره در مقالۀ «زنان در بازار» با نگاهی نقادانه موقعیت زنان در نظام مردسالار را مورد بررسی قرار داده و تحلیل کرده است.
مقالۀ «زنان در بازار»، با رجوع به نظریان کارل مارکس دربارۀ کالا در نظام سرمایه‌داری، از کالایی شدن زن در نظام مردسالارِ سرمایه‌محور سخن می‌گوید و سازوکار و فرایند این کالایی‌ شدن را شرح می‌دهد.
مقالۀ سوم و پایانی کتاب «زنان در بازار» مقاله‌ای است با عنوان «بازنگری "زنان در بازار"»، به‌قلم تگان زیمرمن، که شرحی است بر مقالۀ اصلی کتاب، به‌همراه نوعی بازپروری و به‌روزرسانی ایده‌های ایریگاره در آن مقاله.
آنچه می‌خوانید بخشی از مقالۀ اصلی کتاب، یعنی مقالۀ «زنان در بازار»، است: «گردش زنان میان مردان، همان چیزی است که کارکنش‌های جامعه – دست‌کم جامعه‌ی پدرسالار – را پی ریخته است. پیش‌فرض‌های چنین جامعه‌ای شامل این‌هاست: تصرف طبیعت از سوی مرد (انسان)؛ استحاله‌ی طبیعت بر طبق معیاری "انسانی" که تنها به‌وسیله‌ی مردان تعریف شده است؛ سلطه‌پذیری طبیعت از کار و تکنولوژی؛ فروکاستن کیفیات مادی، جسمانی (تنانی) و ملموسِ طبیعت به فعالیت انضمامی و کاربردی مرد (انسان)؛ برابرانگاری زنان با یکدیگر، البته برحسب قوانین هم‌ارزی که نسبت به آنان همواره خارجی و بیرونی می‌ماند؛ ترکیب کردنِ زنان در "ابژه"‌هایی که مادیت‌یافتگی روابط میان مردان را به منصه‌ی ظهور می‌رسانند، و از این دست.
اینگونه است که در یک چنین نظم اجتماعی، زنان [همزمان] یک ارزش طبیعی و یک ارزش اجتماعی ارائه می‌کنند. "پیشرفت و توسعه‌ی" آنان در گذار از مورد اول به دوم نهفته است. اما این گذار هرگز به سادگی اتفاق نمی‌افتد.
زن، در مقام مادر، در جانب طبیعتِ (باز)تولیدگر باقی می‌ماند و به همین خاطر مرد هرگز نمی‌تواند کاملاً از نسبت و رابطه‌اش با "طبیعت" استعلا یابد. وجود اجتماعی مرد، ساخت‌های اقتصادی او و سکسوالیته‌اش همواره درپیوسته‌ی کار طبیعت است: به همین سبب، این ساخت‌ها همواره در همان سطحِ ابتدایی‌ترین تصرفات – که تبدیل کردن طبیعت به ملک زمین‌داری است – و همچنین در سطح ابتدایی‌ترینِ کارها – یعنی کار کشاورزی – مانده‌اند. اما این رابطه با طبیعت مولد – که چیزی فائق‌نیامدنی است – باید انکار شود تا روابط میان مردان پابرجا باشد. این یعنی مادران، ابزارهای بازتولیدگری که نشان نام پدر را بر خود دارند و در خانه‌ی او محصورند، باید یک ملک خصوصی و برکنار از جریان مبادله باشند.»

دربارۀ لوس ایریگاره
لوس ایریگاره (Luce Irigaray)، متولد 1930، فمینیست، فیلسوف، زبان‌شناس، روان‌شناس، روانکاو و نظریه‌پرداز فرهنگی بلژیکی‌الاصل فرانسوی است. ایریگاره در آثارش به بررسی نقادانۀ کاربردهای زبان و سوء‌استفاده از آن در رابطه با زنان و نیز نقد و تجریه و تحلیل آرای متفکران دیگر پرداخته است.
لوس ایریگاره از سال 2021 به فعالیت در جنبش‌های زنان در ایتالیا و فرانسه مشغول است. از جمله آثار او می‌توان به کتاب‌های «گمانه‌زنیِ زنِ دیگر»، «اخلاق تفاوت جنسی»، «جنسیت‌ها و شجره‌نامه‌ها»، «اندیشیدن به تفاوت: برای یک انقلاب صلح‌آمیز»، «به‌سوی فرهنگ تفاوت»، «من عاشق تو هستم: طرحی برای شادی در تاریخ»، «دموکراسی بین دو شروع می‌شود»، «دو نفر بودن»، «راه عشق»، «به دنیا آمدن: پیدایش یک انسان جدید» و «به اشتراک گذاشتن آتش: طرح کلی یک دیالکتیک حساسیت» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «زنان در بازار»
کتاب «زنان در بازار» با ترجمه و مقدمۀ سوزان کریمی در انتشارات ژرف منتشر شده است. سوزان کریمی، متولد 1372، مترجم و داستان‌نویس ایرانی است. از او مجموعه داستانی با عنوان «وقت کتایون» به چاپ رسیده است.