روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن

کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» نوشتۀ لویی دوپره
عصر معروف به عصر روشنگری چگونه پدید آمد و ایده‌های آن عصر چگونه پایه‌های فرهنگ مدرن را ساختند؟ کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن»، با عنوان اصلی The Enlightenment and the Intellectual Foundations of Modern Culture، پاسخی است به این پرسش.
لویی دوپره در کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن»، با بررسی روشنگری و تأثیرات آن بر جامعه‌ و تاریخ و سیاست و فلسفه و دین و اخلاق و هنر، تصویری جامع از فلسفۀ روشنگری و خاستگاه‌ها و تأثیرات همه‌جانبۀ آن و نقش آن در شکل‌گیری جهان و اندیشۀ مدرن به دست می‌دهد.
کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» عصر روشنگری و ایده‌های پدید آمده در آن عصر را با نگاهی پژوهشی و نقادانه می‌کاود و دستاوردهای مهم و ماندگار آن عصر را معرفی می‌کند.
تری ایگلتون کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» را «شگفتی‌ای در فضل و دانش» توصیف و آن را کتابی معرفی می‌کند که «هنر، اخلاق، دین، علم، فلسفه، نظریۀ اجتماعی و دیگر موارد دورۀ روشنگری را در بر می‌گیرد».
همچنین دانلد وِرین دربارۀ کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» می‌گوید: «این کتاب خواندنی مخاطبان خود را به بازاندیشی در روشنگری و دیدن جنبه‌های مثبت آن وامی‌دارد. همچنین بر مباحث کنونی‌ای که مدرنیته مطرح کرده است پرتو تاریخی تعیین‌کننده‌ای می‌افکند.»
متن اصلی کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» اولین بار در سال 2004 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن»
روشنگری و ایده‌های آن را بسیار نقد کرده‌اند اما لویی دوپره در کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» بر آن است که، ضمن توجه به وجوه منفی و قابل نقد روشنگری، نشان دهد که نقدهای بیش از حد تندوتیز و رادیکال به روشنگری چه وجوه مثبت اساسی‌ای از آن را نادیده گرفته‌اند. دوپره در این کتاب تأکید می‌کند که «روشنگری در درجۀ نخست پیشرفتی در آگاهی انتقادی بود» و منتقدانِ رادیکال روشنگری «باید به خاطر داشته باشند که با همان سلاحی به این جنبش حمله می‌کنند که ساختۀ هدف حمله‌شان است: سلاح تأمل انتقادی.»
کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن»، چنانکه در مقدمۀ سید مسعود آذرفام بر ترجمۀ فارسی این کتاب توضیح داده شده، «شرحی توصیفی و انتقادی بر جنبش روشنگری است که تقریباً به تمام جوانب این جنبش می‌پردازد و تأثیر آن را در مقولات مختلفی چون فلسفه، هنر، ادبیات، تاریخ، سیاست، اخلاق و دین مشخص می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه مؤلفه‌های روشنگری بر بنیادهای فکری فرهنگ مدرن سایه افکنده‌اند.»
کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» مشخصاً به تحولات فکری غرب، از نیمۀ دوم قرن هفدهم تا پایان قرن هجدهم، یعنی عصر روشنگری، می‌پردازد و ایده‌های اساسی آن عصر را، که بر شکل‌گیری فکر مدرن تأثیری بنیادین گذاشتند، مورد بررسی قرار می‌دهد.
لویی دوپره در کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» نقطۀ آغاز بررسی و پژوهش خود را پایان جنگ‌های سی‌ساله و آغاز بازسازی قوای سیاسی اروپا و نقطۀ پایان آن را انقلاب فرانسه و تأثیراتش بر ایدئال‌های عصر روشنگری قرار می‌دهد.
کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» از بخشی با عنوان «پیشگفتار و سپاسگزاری»، مقدمه، ده فصل و یک بخش نتیجه‌گیری تشکیل شده است.
فصل‌های ده‌گانۀ کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» عبارتند از: «تعریف، و توجیهی موقتی»، «کیهانی متفاوت»، «معنای جدیدی از خودبودگی»، «به سوی برداشتی نوین از هنر»، «بحران اخلاقی»، «خاستگاه نظریات اجتماعی مدرن»، «علم نوین تاریخ»، «بحران مذهبی»، «ایمان فیلسوفان» و «تداوم و نوگری معنوی».
در بخشی از کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» می‌خوانید: «اگر کسی اندیشۀ قرن هجدهم را به منزلۀ عقل‌گرایی کنار بگذارد، سرشت آن را بیش از حد ساده کرده است. در واقع گرایش عقل‌گرایانه وجود داشت، اما گرایش‌های دیگری در جهت مخالف نیز وجود داشتند. می‌توانیم روشنگری را به منزلۀ عصر احساساتی‌گری نیز توصیف کنیم. با بی‌اعتنایی به تنوع این جریان‌ها خود را در خطر فرافکنی آرزوها و نفرت‌هایمان به تصویری خودساخته از گذشته می‌اندازیم. برای فهم نسبتمان با روشنگری باید بکوشیم آن را همان‌طور که خود را درمی‌یافت توصیف کنیم، حتی زمانی که تلاش می‌کنیم نقش آن را در شکل دادن زمان حال بفهمیم.»

دربارۀ لویی دوپره، نویسندۀ کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن»
لویی کارل دوپره (Louis Karel Dupré)، متولد 1925 و درگذشته به سال 2022، پدیدارشناس و فیلسوف مذهبی کاتولیک بلژیکی است. دوپره استاد بازنشستۀ دانشگاه ییل و عضو آکادمی علوم و هنر امریکا بود. کار پژوهشی اصلی او بر مدرنیته و عصر روشنگری متمرکز بود.
از جمله آثار لویی دوپره می‌توان به «دین و ظهور فرهنگ مدرن» و «گذار به مدرنیته: رساله‌ای پیرامون هرمنوتیک طبیعت و فرهنگ» اشاره کرد.
از دوپره همچنین مقالات زیادی در نشریات حوزۀ الهیات و فلسفه منتشر شده است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن»
کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» با ترجمه و مقدمۀ سید مسعود آذرفام در انتشارات ققنوس منتشر شده است. سید مسعود آذرفام، متولد 1370، مترجم ایرانی و پژوهشگر حوزۀ فلسفه است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «رمانتیسم آلمانی: مفهوم رمانتیسم آلمانی اولیه»، «درآمدی بر فهم ایدئالیسم آلمانی» و «هابز» اشاره کرد.
از سید مسعود آذرفام اثری تألیفی هم با عنوان «مدرنیته مشروع است: بازسازی و بررسی منازعۀ مشروعیت عصر جدید» منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» در گودریدز: 3.68 از 5.