خرد و حکمت زندگی 15: سقراط اکسپرس

کتاب «سقراط اکسپرس» نوشتۀ اریک وینر
یک کتاب خوشخوان که فلسفه را به متن زندگی عملی احضار می‌کند. کتاب «سقراط اکسپرس»، با عنوان اصلی The Socrates Express: In Search of Life Lessons from Dead Philosophers، از آن دست کتاب‌هایی است که اندیشه‌هایی از فلاسفه را از کلاس‌های درس و قفسۀ کتابخانه‌ها بیرون می‌کشند و این اندیشه‌ها را به زندگی روزانۀ آدم‌ها پیوند می‌زنند یا به‌واقع پیوند آن‌ها را با زندگی واقعی مرئی می‌کنند و نشان می‌دهند.
اریک وینر در کتاب «سقراط اکسپرس» بر آن است که کاراییِ فلسفه و اندیشه‌های بعضی از فلاسفه را در زندگی نشان دهد. او در این کتاب با زبانی گرم و صمیمی و شیرین و آمیخته به طنز و شوخ‌طبعی به ما می‌گوید که چطور می‌توانیم اموری مانند عشق ورزیدن و محبت کردن و مبارزه و دیدن و شنیدن و پیر شدن و نیز مردن را از فلاسفۀ مختلف بیاموزیم و با رجوع به آرای فلاسفه، زندگی‌مان را غنی‌تر و پربارتر کنیم.
متن اصلی کتاب «سقراط اکسپرس» اولین بار در سال 2020 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «سقراط اکسپرس»
اریک وینر در کتاب «سقراط اکسپرس» ما را با خود به سفری در عالم فلسفه و فیلسوفان می‌برد تا گوهرهایی قیمتی را از دنیای فلسفه استخراج و به ما تقدیم کند؛ گوهرهایی که با آن‌ها می‌توانیم به زندگی‌مان غنایی بیشتر ببخشیم.
کتاب «سقراط اکسپرس» سِیری است در دنیای فلاسفه‌ و متفکرانی از عصر باستان و دنیای مدرن، به‌جستجوی آنچه از افکار و اندیشه‌ها و سلوک آن‌ها که انسان امروز را به کار می‌آید و می‌تواند او را در غلبه بر بحران‌ها و تشویش‌ها و اضطراب‌هایش یاری رساند و به پرسش‌های مختلف درباب مسائلی اساسی‌ای که انسان در زندگی با آن‌ها مواجه می‌شود پاسخ بدهد.
کتاب «سقراط اکسپرس» دربارۀ چهارده فیلسوف و چیزهایی است که می‌توان از هر یک از این فلاسفه، برای دستیابی به زندگی‌ای بهتر و پربارتر، آموخت.
اریک وینر در مقدمۀ کتاب «سقراط اکسپرس» دربارۀ چهارده فیلسوفی که از بین بی‌شمار فیلسوف، برگزیده و در این کتاب از آن‌ها و وجوه کاربردی اندیشه‌هایشان برای انسان امروز صحبت کرده است، می‌گوید: «من چهارده فیلسوف را انتخاب کرده‌ام. چطور؟ با مداقه‌ی تمام. همه‌ی این چهارده فیلسوف حکیمند، اما به شیوه‌هایی متفاوت و با رنگ‌وبوی خاصِ خودشان، هریک متعلق به دوره‌ای – از سقراط در سده‌ی پنجم قبل از میلاد تا سیمون دوبووار در سده‌ی بیستم میلادی – و از یک گوشه‌ی دنیا: از یونان تا چین، از آلمان تا هند. هر چهارده فیلسوف هم راهیِ دیار عدم شده‌اند، البته که فیلسوفِ خوب هیچ‌گاه نمی‌میرد و همیشه در یادها می‌ماند. حکمت هیچ اسیر چنگال زمان‌ومکان نمی‌شود، هیچ‌گاه مهجور نمی‌ماند.
سیاهه‌ی فیلسوفانم اروپایی زیاد دارد، اما تنها ناظر به این تکه از جهان نیست؛ حکمت که دربست در تملکِ جهانِ غرب نیست. بعضی از این فیلسوفان مثل نیچه سخت پُرکار بوده‌اند. برخی دیگر مثل سقراط و اپیکتتوس اصلاً دست به نوشتن نبرده‌اند (البته خوشبختانه شاگردانشان چیزهایی نوشته‌اند). برخی در زمانِ زندگی‌شان شهرت و آوازه‌ای به‌هم زده‌اند. بعضی هم گمنام از دنیا رفته‌اند. عده‌ای را به فیلسوفی می‌شناسید و برخی دیگر را نه، مثل گاندی (که البته بود). بعضی از اسم‌ها برایتان تازگی دارند، مثل سی شوناگون، ندیمه و نویسنده‌ی ژاپنی. هیچ اشکالی ندارد. آخرسر هم همه‌چیز خلاصه شد در این سؤال که آیا این اندیشمندان مفتونِ حکمت بوده‌اند؟ و آیا این عشق مسری‌ست؟
آن‌چه از فیلسوفان در خاطرمان می‌آید غالباً تأملات و اندیشه‌های منتزع است، اما چنین چیزی در مورد این گروه صدق نمی‌کند؛ خیلی هم عادی و مادی و صاحبِ فعلیت بوده‌اند. پیاده‌روی‌های طولانی می‌رفتند، اسب سوار می‌شدند، در میدان‌های جنگ مبارزه می‌کردند و می‌نوشیدند و عشق می‌ورزیدند. و در نگاهِ همه، فیلسوفانی بوده‌اند با فلسفه‌ی عملی. نه که صرفاً دل‌مشغولِ کشفِ معنای زندگی باشند، نه؛ بیشتر راغب بوده‌اند به "چگونه معنادار زیستن".»
کتاب «سقراط اکسپرس» از مقدمه‌ای با عنوان «آغاز سفر»، که بخشی از آن نقل شد، چهارده فصل که در سه بخش به نام‌های «سپیده‌دم»، «ظهر» و «غروب» تنظیم شده‌اند و مؤخره تشکیل شده است.
فصل‌های چهارده‌گانۀ کتاب «سقراط اکسپرس» عبارتند از: «چطور همچون مارکوس آئورلیوس از رختخواب برخیزیم»، «چطور مثل سقراط حیرت کنیم»، «چطور مثل روسو راه برویم»، «چطور مثل ثورو ببینیم»، «چطور مثل شوپنهاور گوش بسپاریم»، «چطور مثل اپیکور لذت ببریم»، «چطور مثل سیمون وی توجه داشته باشیم»، «چطور مثل گاندی مبارزه کنیم»، «چطور مثل کنفوسیوس مهربان باشیم»، «چطور مثل سی شوناگون قدر چیزهای کوچک را بدانیم»، «چطور مثل نیچه حسرت و افسوس نداشته باشیم»، «چطور مثل اپیکتتوس گلیم خود را از آب بیرون بکشیم»، «چطور مثل سیمون دوبووار پا به سن بگذاریم» و «چطور مثل مونتنی بمیریم».

دربارۀ اریک وینر، نویسندۀ کتاب «سقراط اکسپرس»
اریک وینر (Eric Weiner)، متولد 1963، سخنران امریکاییِ محبوب و پرطرفدار، خبر‌نگار و نویسندۀ کتاب‌هایی است که در فهرست پرفروش‌های «نیویورک تایمز» بوده‌اند. وینر قبلاً خبرنگار NPR بوده است. او همچنین زمانی به‌عنوان گزارشگر تجاری برای «نیویورک تایمز» کار کرده است. از او مقالات بسیاری دربارۀ سفر و فرهنگ منتشر شده است. از جمله آثار اریک وینر می‌توان به کتاب‌های «جغرافیای سعادت» و «جغرافیای نابغه» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «سقراط اکسپرس»
کتاب «سقراط اکسپرس» با ترجمۀ شادی نیک‌رفعت در نشر گمان منتشر شده است. شادی نیک‌رفعت، متولد 1361، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «فلسفه‌ی تنهایی» و «پیاده‌روی؛ و سکوت، در زمانه‌ی هیاهو» اشاره کرد.
از کتاب «سقراط اکسپرس» ترجمه‌های فارسی دیگری هم موجود است که از جملۀ آن‌ها می‌توان به ترجمۀ شقایق الکائی اشاره کرد که در نشر نیماژ منتشر شده است.