کتاب «اخلاق سوتزني» نوشت? اريک بوت
آيا افشاي عمومي تخلفات دولتها و سازمانها از طريق انتشار اسرار محرمان? آنها کاري اخلاقي و قانوني است و اگر هست، حد و حدود و شروط آن چيست؟ کتاب «اخلاق سوتزني»، با عنوان اصلي The Ethics of Whistleblowing، کتابي است که در آن از جوانب فلسفي و حقوقي به اين مسئله پرداخته شده است.
اريک بوت در کتاب «اخلاق سوتزني» پديد? افشاگري عمومي تخلفات دولتها و سازمانها از طريق انتشار اسناد طبقهبنديشده و محرمان? آنها را، که اصطلاحاً به آن «سوتزني» ميگويند، از منظري حقوقي و اخلاقي و فلسفي مورد بررسي قرار داده و مسائل و پرسشهاي مطرح در اين باره را روي دايره ريخته و باب بحثي اخلاقي و حقوقي دربار? اين مسائل و پرسشها را گشوده است.
کتاب «اخلاق سوتزني» کتابي است که، با استناد به نظريههاي مختلف دربار? افشاگري، يا همان «سوتزني»، از موجه يا ناموجه بودن اين کار و شرايط و حد و حدود آن بحث ميکند.
متن اصلي کتاب «اخلاق سوتزني» اولين بار در سال 2019 منتشر شده است.
مروري بر کتاب «اخلاق سوتزني»
وجه تسمي? اصطلاح «سوتزني» که براي افشا کردن تخلفات به کار ميرود، چنانکه در مقدم? ايمان عباسنژاد بر ترجم? فارسي کتاب «اخلاق سوتزني» توضيح داده شده، «اقدام پليسهاي انگلستان در قديم بوده است که با ديدن متخلّف سوت ميزدند تا ديگر همکارانشان و مردم را از حضور مجرم در آن حوالي آگاه کنند.»
اريک بوت در کتاب «اخلاق سوتزني» موضوعي را پيش ميکشد و دربار? آن از زاويههاي گوناگون بحث ميکند که، بهويژه بعد از افشاگريها دربار? تخلفات و اسرار محرمان? دولتها، نظير افشاگريهاي ادوارد اسنودن و چلسي منينگ، به موضوعي جنجالي و مهم تبديل شده و توجه فلاسفه و اخلاقپژوهان را هم به خود جلب کرده است.
کتاب «اخلاق سوتزني» از وجوه اخلاقي و حقوقي سوتزني سخن ميگويد. بوت در اين کتاب پرسشهايي دربار? وظيف? اخلاقي افشاگري (سوتزني) و پرسشهايي از اين دست را مطرح ميکند که آيا افشاي اسناد طبقهبنديشد? مربوط به تخلفات دولتي و در معرض ديد عموم قرار دادن چنين اسنادي بهلحاظ اخلاقي قابل توجيه است و قانونشکني در اين زمينه در چه زماني موجه ميشود و چگونه و چه موقع و در چه شرايطي ميتوان افشاگري عمومي اسناد مربوط به تخلفات دولتي را توجيه و آن را عملي قانوني و بهلحاظ اخلاقي، درست قلمداد کرد؟
کتاب «اخلاق سوتزني» از شش بخش و يک بخش نتيجهگيري تشکيل شده است. بخش اول کتاب شامل مقدمه است و بخشهاي بعدي آن عبارتند از: «نادرستي در نگاه نخستين»، «منافع عمومي و توجيه سوتزني»، «دفاعيههاي حقوقي ممکن از سوتزني موجه (1)»، «دفاعيههاي حقوقي ممکن از سوتزني موجه (2)» و «سوتزني الزامي».
در بخشي از مقدم? کتاب «اخلاق سوتزني» دربار? پرسشهايي که در اين کتاب مطرح ميشود و پيوند بينشهاي برآمده از اين تحقيق با واقعيت حقوقي و نيز ضرورت پرداختن به مسئل? سوتزني، از منظري فلسفي، آمده است: «پرسشهايي که کتاب فعلي مطرح ميکند سرشتي اخلاقي دارند؛ پرسشهايي نظير: "سوتزني تحت چه شرايطي از نظر اخلاقي موجه خواهد بود؟" ، "اصلاً چرا نياز است سوتزني از توجيه اخلاقي برخوردار باشد؟" ، "آيا سوتزني بهنوعي از نظر اخلاقي نادرست است؟" ، "آيا سوتزني کردن ممکن است حقي (حقوقي و/ يا اخلاقي) باشد؟" ، "آيا ممکن است زماني فرا برسد که فرد ملزم باشد سوت را به صدا درآورد؟" ، "ما چگونه بايد تعارض وظايف را برطرف کنيم؟ (مثلاً از طرفي موظفيم با انتقاد علني جلوي تخلفات بزرگ دولت را بگيريم و به اين تخلفات پايان دهيم، و از طرف ديگر وظايفي حقوقي، شغلي و برخاسته از تعهد داريم که از سوتزني خودداري کنيم)" . با اينکه اين کتاب اساساً پرسشهايي از اين قبيل را بررسي ميکند، همچنين بينشهاي حاصل از اين تحقيق اخلاقي را با واقعيت حقوقي که درباره سوتزنان وجود دارد پيوند ميزند و بعضاً حتي پيشنهادهايي کاربردي [انضمامي] براي بهبود اوضاع مطرح ميکند.
نگاهي اجمالي به قوانين، سياستها و اسناد راهنماي موجود درباره سوتزني بيدرنگ آشکار خواهد کرد که چرا اين مسئله به تحليلهاي فلسفيِ مستمر، نيازي فوري دارد.»
دربار? اريک بوت، نويسند? کتاب «اخلاق سوتزني»
اريک آر. بوت (Eric R. Boot)، متولد 1984، مدرس دانشگاه اوترخت هلند است. از بوت، بهجز کتاب «اخلاق سوتزني»، کتابي هم با عنوان «وظايف انساني و محدوديتهاي گفتمان حقوق بشر» منتشر شده است.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «اخلاق سوتزني»
کتاب «اخلاق سوتزني» با ترجمه و مقدم? ايمان عباسنژاد در انتشارات سروش مولانا منتشر شده است. ايمان عباسنژاد، متولد 1376، مترجم ايراني است. از ديگر ترجمههاي او ميتوان به کتاب «درآمدي به فهم عقلگرايي: دکارت، اسپينوزا، لايبنيتس» اشاره کرد. ترجم? عباسنژاد از کتاب «درآمدي به فهم عقلگرايي» رتب? اول جشنوار? ملي کتاب سال جوانان را در بخش فلسف? غرب به دست آورده است.
