کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد (6) : فلسف? سياسي» بهقلم جمعي از نويسندگان
آشنايي با مباحث و مفاهيم کليدي مطرح در فلسف? سياسي از طريق مدخلهايي از کتاب آنلاين «دانشنام? فلسف? استنفورد». در ششمين مجلد از ترجم? فارسي گزيدهاي از مدخلهاي کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد»، با عنوان «فلسف? سياسي»، مدخلهايي را بهقلم نويسندگان مختلف ميخوانيد که در آنها به توضيح اصطلاحات و مباحث مهم و رايج در سياست و فلسف? سياسي پرداخته شده است.
کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد»، با عنوان اصلي Stanford Encyclopedia of Philosophy، که کتاب «فلسف? سياسي» ترجم? فارسي بخشي از مدخلهاي آن است، درواقع يک دايرهالمعارف آنلاينِ فلسفه است که بهصورت رايگان در دسترس کاربران اينترنت قرار دارد و تحت مديريت دانشگاه استنفورد منتشر ميشود. مدخلهاي اين دايرهالمعارف را متخصصاني از سراسر جهان مينويسند.
در ايران، چنديست که انتشارات ققنوس اقدام به انتشار ترجم? گزيدهاي از مدخلهاي «دانشنام? فلسف? استنفورد» کرده و اين مدخلها را در مجلداتي مختلف، که برحسب موضوع دستهبندي شدهاند، بهصورت کتاب کاغذي منتشر ميکند. سرپرست و ويراستار اين پروژه مسعود عليا است و مترجمهاي مختلفي در ترجم? فارسي مدخلهاي هر کتاب از اين مجموعه با او همکاري ميکنند.
کتاب «فلسف? سياسي»، چنانکه پيشتر اشاره شد، جلد ششم از کتابهاي منتشر شده در چارچوب اين پروژه است. اين کتاب، منبعي کارآمد براي آشنايي اوليه با موضوعات و مباحث و مفاهيم مهم و کليدي فلسف? سياسي است.
مروري بر کتاب «فلسف? سياسي»
در کتاب «فلسف? سياسي» از مجموع? «دانشنام? فلسف? استنفورد» ترجم? نُه مدخل مربوط به حوز? فلسف? سياسي را ميخوانيد. مدخلهاي ترجمه و منتشر شده در کتاب «فلسف? سياسي» همگي از مفاهيم و موضوعات و اصطلاحات مهم و پُر کابرد در حوز? سياست هستند و در مباحث و مطالب سياسي، فراوان به کار ميروند.
کتاب «فلسف? سياسي» باب آشنايي علاقمندان علوم سياسي با اين اصطلاحات و مفاهيم و موضوعات مهم حوز? فلسف? سياسي را باز ميکند و راهنمايي سودمند براي دانشجوياني است که تازه تحصيل در علوم سياسي را آغاز کردهاند و ميخواهند با مفاهيم کليدي اين حوزه آشنايياي مقدماتي به دست آورند.
عناوين مدخلهاي کتاب «فلسف? سياسي» عبارتند از: «آموزش مدني» نوشت? جک کريتندن و پيتر لوين و ترجم? مريم هاشميان، «مسئل? دستهاي آلوده» نوشت? س. آ. ج. کودي و ترجم? مريم خدادادي، «صلحگرايي» نوشت? اَندرو فيالا و ترجم? مريم هاشميان، «شکنجه» نوشت? شِماس ميلر و ترجم? مريم خدادادي، «پيشرفت» نوشت? مارگارت ميک لَنگي و ترجم? مژده ثامتي، «جهانوطني» نوشت? پاولين کلاينگلد و اريک براون و ترجم? مهدي پارسا، «جهاني شدن» نوشت? ويليام شوئرمن و ترجم? مهدي پارسا، «حکومت جهاني» نوشت? کاترين لو و ترجم? مهدي پارسا و «فلسف? سياسي و اجتماعي کانت» نوشت? فردريک راوشر و ترجم? داود ميرزايي.
هر يک از مدخلهاي نُهگان? کتاب «فلسف? سياسي» شامل چندين موضوع و مبحث مرتبط با همان مدخل است. از جمله موضوعات و مباحثي که در مدخلهاي کتاب «فلسف? سياسي» دربارهشان توضيح داده شده ميتوان به اينها اشاره کرد: شهروند نيک، دمکرات نيک، شخص نيک، اَشکال مدرن آموزش مدني، آموزش جهانوطنانه، دستهاي آلود? شهروندان، تعريف صلح، انواع صلحگرايي، صلحگرايي پيامدگرايانه، صلحگرايي تکليفشناسانه، ايرادهايي به صلحگرايي و پاسخهاي ممکن، تعريف شکنجه، توجيه اخلاقي شکنجههاي استثنايي در موقعيتهاي اضطراري، توجيه اخلاقي شکنج? قانوني و نهادينه، تفکر پيشاروشنگري، ديدگاههاي روشنگري دربار? پيشرفت، ديدگاههاي راجع به پيشرفت در قرن نوزدهم، نقد آموز? پيشرفت، تاريخ جهانوطني، طبقهبندي جهانوطنيهاي معاصر، اعتراضهايي به جهانوطني، جهاني شدن در تاريخ انديشهها، جهاني شدن در نظري? اجتماعي معاصر، چالشهاي هنجاري جهاني شدن و جايگاه فلسف? سياسي در نظام فلسفي کانت.
آنچه ميخوانيد بخشي از مدخل «آموزش مدني» از کتاب «فلسف? سياسي» است: «"آموزش مدني"، در عامترين تعريف آن، به معناي تمام فرايندهايي است که بر باورها، التزامها، قابليتها و کنشهاي مردم در مقام اعضا يا اعضاي بالقو? اجتماعات تأثير ميگذارند. لزومي ندارد آموزش مدني هدفمند يا حسابشده باشد؛ نهادها و اجتماعات ارزشها و هنجارها را انتقال ميدهند بدون آنکه چنين منظوري داشته باشند. آموزش مدني ممکن است نافع نباشد: گاه مردم به طرقي آموزش مدني ميبينند که ايشان را تضعيف ميکند يا ناقلِ ارزشها و اهداف زيانبار است. آموزش مدني مسلماً محدود به تعليم در مدرسه و آموزش کودکان و جوانان نيست. اگر آموزش مدني را فرايندي مادامالعمر بدانيم، خانوادهها، حکومتها، اديان و رسانههاي جمعي فقط برخي از نهادهاي دخيل در آناند.
نمونهاي که بهحق شهرت يافته است سخن کراراً نقلشد? توکويل است مبني بر اينکه التزام و مشارکت سياسيِ محلي يکي از اَشکالِ آموزش مدني است: "گردهماييهاي شهري همان نسبتي را با آزادي دارند که مدارس با علم دارند؛ آزادي را در دسترس مردم قرار ميدهند، و به انسانها ياد ميدهند که چگونه آن را به کار گيرند و چگونه از آن بهرهمند شوند."»
کتاب «دانشنام? فلسف? استنفورد (6): فلسف? سياسي» در انتشارات ققنوس منتشر شده است.
دربار? مسعود عليا، سرپرست و ويراستار ترجم? فارسي مجموع? «دانشنام? فلسف? استنفورد»
مسعود عليا، متولد 1354، مترجم ايراني و پژوهشگر حوز? فلسفه است. عليا داراي ليسانس زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تهران، فوق ليسانس فلسفه از دانشگاه شهيد بهشتي و دکتراي فلسفه از مؤسس? حکمت و فلسفه است. او استاديار گروه فلسف? هنر دانشگاه هنر است.
از ترجمههاي مسعود عليا ميتوان به کتابهاي «وضع بشر»، «بيماري منتهي به مرگ»، «از وجود به موجود»، «حيات ذهن»، «جنبش پديدارشناسي: درآمدي تاريخي» و «ديباچهاي بر فلسف? قرون وسطي» و از آثار تأليفي او ميتوان به کتاب «کشف ديگري همراه با لويناس» اشاره کرد.
ترجم? مسعود عليا از کتاب «جنبش پديدارشناسي: درآمدي تاريخي» برند? جايز? کتاب سال شده است.
