پرسش های بنیادین

کتاب «پرسش‌های بنیادین» نوشتۀ براین مگی
کتابی ساده و خوشخوان در شرح وضعیت بشری و محدوده‌های شناخت. کتاب «پرسش‌های بنیادین»، با عنوان اصلی Ultimate Questions، کتابی است که به زبانی ساده و به‌دور از پیچیدگی از مسائل بنیادین فلسفی‌ای سخن می‌گوید که ذهن انسان را در تمام دوران‌ها به خود مشغول کرده‌اند و می‌کنند.
براین مگی در کتاب «پرسش‌های بنیادین» با بهره‌گیری از فیلسوفانی چون شوپنهاور، دیوید هیوم، کانت و جان لاک و با اتکا به تجربه‌ها و تأملات خودش در مقام اندیشمند و فیلسوفی با تجربۀ زیسته‌ای غنی، سرنخی به دست ما می‌دهد که دریابیم چگونه می‌توانیم با پرسش‌های بنیادین و بزرگ زندگی مواجه شویم و در مواجهه با رازها و ناشناخته‌های هستی چه رویکردی اتخاذ کنیم.
کتاب «پرسش‌های بنیادین» این داعیه را ندارد که برای همۀ پرسش‌های اساسی پاسخی روشن وجود دارد بلکه در پی آن است که ما را به تفکر در حدود شناخت آدمی و درک این حدود برانگیزد.
متن اصلی کتاب «پرسش‌های بنیادین» اولین بار در سال 2016 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «پرسش‌های بنیادین»
کتاب «پرسش‌های بنیادین» درواقع کتابی دربارۀ وضعیت بشری و ناگزیری‌های وجودی آدمی است.
براین مگی در کتاب «پرسش‌های بنیادین» به زبانی نسبتاً ساده و روشن از وضعیت بشری و موقعیت انسان در هستی و از شناخت و محدوده‌های آن سخن می‌گوید و از اینکه ما در وضعیتی قرار داریم که فقط در محدودۀ آن می‌توانیم عمل کنیم و به شناخت خودمان و جهان دست یابیم.
چنانکه مگی در کتاب «پرسش‌های بنیادین» تبیین می‌کند، انسان ناگزیر از زیستن در جهان است و در همین محدوده است که می‌تواند دست به عمل بزند. مگی از همین منظر است که در این کتاب به نقد مارکسیسم می‌پردازد. به‌اعتقاد مگی، برخلاف نظر مارکسیست‌ها، مسائل اساسی و بنیادین آدمی ریشه در زندگی اجتماعی انسان ندارد و این مسائل به زیست انسان در جهان، فارغ از اینکه در چه زمانی و در کجای جهان زندگی می‌کند، مربوط هستند.
مگی در کتاب «پرسش‌های بنیادین» به ترسیم مرزهای شناخت آدمی می‌پردازد و به ما می‌گوید که محدودۀ شناخت تا کجاست و از چه مرزی نمی‌تواند فراتر برود.
از دید براین مگی ما فقط می‌دانیم که وجود داریم اما نمی‌توانیم بفهمیم که چه هستیم و این یکی از محدودیت‌های شناختی مهم است. مگی شناخت را محدود به توانایی‌ها و امکان‌های جسمی انسان می‌داند و محدود به آن‌چه انسان می‌تواند با جسم خود تولید و تجربه کند.
کتاب «پرسش‌های بنیادین» از هفت فصل تشکیل شده است. فصل‌های هفت‌گانۀ کتاب «پرسش‌های بنیادین» عبارتند از: «زمان و مکان»، «یافتن موقعیتمان»، «مخمصه‌ی بشر»، «آیا تجربه را می‌توان درک کرد؟»، «منشأ این اندیشه‌ها»، «تأملات شخصی» و «جمع‌بندی مخمصه‌ی ما».
در بخشی از کتاب «پرسش‌های بنیادین» می‌خوانید: «ما فقط و فقط از طریق امکاناتی که داریم می‌توانیم تصوری از چیزها داشته باشیم و همین قید کافی است تا بگوییم در واقع نیز همین کار را می‌کنیم. هیچ چاره‌ی دیگری نداریم. فقط در قالب وسایلی که در اختیار داریم می‌توانیم اصلاً چیزی بفهمیم. ما تصویری از جهان می‌سازیم که تماماً مبتنی است بر آنچه می‌توانیم ببینیم، بشنویم، لمس کنیم، بچشیم و بو کنیم؛ و افزون بر این، بر آنچه می‌توانیم به اندیشه درآوریم، استنباط کنیم، به خاطر بیاوریم، به خاطر بسپاریم، فرض کنیم، حدس بزنیم، به‌واسطه‌ی شهود دریابیم، اختراع کنیم، محاسبه کنیم و هر کار دیگری؛ و باز هم افزون بر این‌ها، بر آنچه می‌توانیم از کنار هم ‌نهادن همه‌ی این‌ها نتیجه بگیریم و آنچه می‌توانیم درباره‌شان تخیل کنیم، چنان‌که گویی خود واقعیت فقط همان چیزی است که دستگاه جسمانی ما قابلیت انجامش را دارد. کل تصور ما از اشیا و از همه‌چیز نهایتاً از آنچه به لطف امکاناتمان می‌توانیم به دست آوریم یا حدس بزنیم ساخته شده است و بنابراین عمدتاً از داده‌های حسی و ذهنی، حال واقعی یا خیالی، تشکیل می‌شود. از آن‌جا که فقط می‌توانیم آنچه را قابل تجسم است تجسم کنیم و آنچه قابل تجسم است حد و مرز آنچه می‌توانیم تجسم کنیم محسوب می‌شود، پس کاملاً بدیهی به نظر می‌رسد که برای ما آنچه قابل تجسم است کل آن چیزی است که هست و می‌تواند باشد، چون چیز دیگری را نمی‌توانیم تجسم کنیم.
درک کامل نکته‌ای که سعی در بیانش دارم برای ما بسیار دشوار است. فقط این را نمی‌گویم که باید گستره‌ی عظیمی از امور ناشناختنی برای ما وجود داشته باشد. این را می‌گویم و ضمناً می‌گویم که خودِ شناختن و هر نحو از ادراک – اصلاً احتمال وجود چنین مقوله‌ای – مشروط به دستگاه جسمانی کنونی ما برای این عمل است و فقط می‌تواند شکل‌هایی را به خود بگیرد که این دستگاه امکان‌پذیر می‌سازد.»

دربارۀ براین مگی، نویسندۀ کتاب «پرسش‌های بنیادین»
براین ادگار مگی (Bryan Edgar Magee)، متولد 1930 و درگذشته به سال 2019، فیلسوف، سیاستمدار، مجری، شاعر و داستان‌نویس بریتانیایی بود. شهرت مگی، بیشتر بابت ارائۀ فلسفه به‌صورتی قابل فهم برای عموم مردم بود.
از جمله آثار براین مگی می‌توان به کتاب‌های «مواجهه با مرگ»، «فلسفه‌ی شوپنهاور»، «فلاسفۀ بزرگ: آشنایی با فلسفۀ غرب»، «سرگذشت فلسفه» و «فلسفۀ نوین بریتانیا» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «پرسش‌های بنیادین»
کتاب «پرسش‌های بنیادین» با ترجمۀ مانی صالحی علامه در نشر ماهی منتشر شده است.
مانی صالحی علامه، متولد 1340، مترجم ایرانی است. او همچنین فارغ‌التحصیل رشتۀ هوانوردی از امریکاست.
از ترجمه‌های مانی صالحی علامه می‌توان به کتاب‌های «در ستایش تاریکی»، «کتاب شن»، «سه روایت از یهودا»، «خاطرات سر هارفورد جونز»، «اساطیر جهان لاروس»، «تفریحات ایرانیان: مسکرات و مخدرات از صفویه تا قاجاریه»، «یک سال در میان ایرانیان»، «تاریخ آمریکا از 1492 تا 2001»، «تاریخ اندیشه‌های دینی»، «آیین‌ها و نمادهای تشرف» و «کتابخانۀ بابل» اشاره کرد.
از کتاب «پرسش‌های بنیادین» ترجمۀ دیگری هم با عنوان «پرسشهای اولین و آخرین» منتشر شده که مترجم آن عبدالرضا سالاربهزادی و ناشرش نشر نو است.