کتاب «فلسف? روشنگري» اثر ارنست کاسيرر
دوران مشهور به عصر روشنگري بر شالود? چه انديشههايي بنا شده و اين انديشهها چه تأثيري بر ساحتهاي گوناگون زندگي و فرهنگ بشر داشتهاند. کتاب «فلسف? روشنگري» ارنست کاسيرر، با عنوان اصلي Die Philosophie der Aufkl?rung و عنوان انگليسي Philosophy of the Enlightenment، کتابي است که با خواندن آن پاسخي براي اين پرسش مييابيم.
کاسيرر، که از مورخان مطرح فلسف? روشنگري است، در کتاب «فلسف? روشنگري» به ترسيم مؤلفههاي اصلي انديشه در عصر روشنگري ميپردازد و انديشههاي اصلياي را که اين عصر با آنها مشخص ميشود شرح ميدهد.
کتاب «فلسف? روشنگري» همچنين کتابي است که از تأثير فلسف? روشنگري بر ساحتهايي چون طبيعت و تاريخ و جامعه و دين و هنر نيز سخن ميگويد.
کاسيرر همچنين در کتاب «فلسف? روشنگري» نشان ميدهد که، عليرغم نظر مخالفان روشنگري، عصر روشنگري واجد انديشهها و ايدههايي کاربردي براي روزگاران پس از خود است؛ انديشهها و ايدههايي که امروزه پس از آسيبهايي که جهان از نازيسم و فاشيسم و کمونيسم و توتاليتاريسم و هم? سيستمهاي فکري و سياسياي که برپاي? جزميت و اقتدارگرايي بنا شدهاند ديده است، ضرورت رجعت به آنها و بازيابيشان بيش از هر زمان ديگري احساس ميشود.
متن اصلي کتاب «فلسف? روشنگري» اولين بار در سال 1932 منتشر شده و ترجم? انگليسي آن اولين بار حدود بيست سال بعد از انتشار متن اصلي، يعني در سال 1951، به چاپ رسيده است.
مروري بر کتاب «فلسف? روشنگري»
يکي از ويژگيهاي کتاب «فلسف? روشنگري» اين است که کاسيرر در اين کتاب از انديشههاي عصر روشنگري نهفقط بهعنوان موضوعي سپريشده و بهتاريخپيوسته بلکه بهعنوان موضوعي سخن ميگويد که همچنان موضوعيت دارد. او، چنانکه در مقدم? يدالله موقن بر چاپ چهارم ترجم? فارسي کتاب «فلسف? روشنگري» با ارجاع به مقدم? خود کاسيرر بر اين کتاب توضيح داده شده است، «ميخواهد بداند عصر روشنگري بهمنزل? يک جنبش فکري چه معنايي براي معاصران او نيز دارد و چگونه ميتوان آن نيروهايي را دوباره آزاد ساخت که عصر روشنگري را به پيش راندند؛ يعني چگونه ميتوان عصر روشنگري ديگري آفريد.»
کاسيرر در کتاب «فلسف? روشنگري» مباني نظري و فلسفي ويژه عصر روشنگري و شکل انديشه در آن عصر را شرح ميدهد و نيز به توضيح تأثير اين انديشه بر ساحتها و موضوعاتي نظير جامعه و زيباييشناسي و طبيعت و دين ميپردازد و اينگونه تصويري از وجوه گوناگون فلسف? روشنگري و تأثيرات آن به دست ميدهد.
کتاب «فلسف? روشنگري» از مقدمه و هفت فصل تشکيل شده است. فصلهاي هفتگان? کتاب «فلسف? روشنگري» عبارتند از: «فرم انديش? روشنگري»، «طبيعت و شناخت طبيعت در انديش? فلسف? روشنگري»، «روانشناسي و نظري? شناخت»، «ايد? دين»، «تسخير جهان تاريخ»، «قانون، دولت، جامعه» و «مسائل اساسي زيباييشناسي».
در بخشي از مقدم? ارنست کاسيرر بر کتاب «فلسف? روشنگري» دربار? رويکرد و هدف اين کتاب ميخوانيد: «به روشنگري بايد از طريق توجه به عمق خصلتهاي آن راه يافت نه از طريق گستردگي آن و روشنگري را بايد در پرتو يگانگي مبدأ تعقلي و اصل بنيادي آن بررسي کرد نه در مجموع? تجليات تاريخي و نتايج آن. با در نظر گرفتن اين شرايط نشان دادن تحرک دروني و عمل دراماتيک انديش? فلسف? روشنگري مطلوبتر است تا ارائ? گزارشي حماسيگونه از گسترش و تحول و مقصد فلسف? روشنگري. کشش ويژه و ارزش سيستماتيک واقعي فلسف? روشنگري در روند تحولش است و در آن نيروي فکريي است که به پيش ميراندش و نيز در آن شور و شوقي است که به مسائل گوناگون خود يورش ميبرد. از اين طريق بسياري از جنبههاي فلسف? روشنگري وحدتي مييابند که اگر تنها از ديدگاه نتايجشان بررسي ميشدند تناقضاتي حلناشدني يا ترکيب التقاطي محض از عناصر فکري ناهمگون به نظر ميرسيدند. اگر قرار باشد معنيِ واقعيِ تاريخي اين فلسفه روشن شود بايد تنشها و راهحلها، ترديدها و تصميمات، شکاکيت و يقين تزلزلناپذير اين فلسفه را از يک وضعيت مرکزي ديد و تفسير کرد. هدف اين کتاب ارائ? چنين تفسيري است.»
دربار? ارنست کاسيرر، نويسند? کتاب «فلسف? روشنگري»
ارنست آلفرد کاسيرر (Ernst Alfred Cassirer)، متولد 1874 و درگذشته به سال 1945، فيلسوف آلماني بود. کاسيرر، که در مدرس? نئوکانتي ماربورگ پاي درس هرمان کوهن نشسته بود، ابتدا از استاد خود پيروي ميکرد و در تلاش بود که يک فلسف? ايدهآليستي علم ارائه دهد. بعد از مرگ هرمان کوهن، کاسيرر به گسترش نظري? سمبليسم پرداخت و از آن براي گسترش پديدارشناسي دانش به يک فلسف? کليترِ فرهنگ استفاده کرد.
کاسيرر از حاميان برجست? ايدهآليسم فلسفي در قرن بيستم بود. کار او در ساحت فلسفه بهعنوان بخشي از يک سنت فکري درازآهنگ در زمين? فلسف? اخلاق قلمداد شده است.
کتاب «فلسف? صورتهاي سمبليک» معروفترين اثر ارنست کاسيرر است. از ديگر آثار او ميتوان به کتابهاي «افسان? دولت» و «زبان و اسطوره» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «فلسف? روشنگري»
کتاب «فلسف? روشنگري» با ترجمه و مقدم? يدالله موقن، پيشگفتار مترجم بر چاپ چهارم ترجم? فارسي اين کتاب، ترجم? فارسي پيشگفتار پيتر گي بر چاپ 2009 ترجم? انگليسي آن و نيز ترجم? فارسي مقالهاي از خود ارنست کاسيرر با عنوان «روشنگري» در انتشارات نيلوفر منتشر شده است.
يدالله موقن، متولد 1327 در اصفهان، مترجم و مؤلف ايراني است. موقن داراي ليسانس فيزيک نظري از دانشگاه هال در انگلستان و فوق ليسانس تاريخ و فلسف? علم از دانشگاه ليدز است. او تدريس در گروه فلسف? دانشگاه اصفهان را نيز در کارنام? کاري خود دارد.
از ترجمههاي يدالله موقن ميتوان به کتابهاي «فلسف? صورتهاي سمبليک»، «فرد و کيهان در فلسفهي رنسانس» و «کارکردهاي ذهني در جوامع عقبمانده» اشاره کرد.
از يدالله موقن همچنين دو کتاب به نامهاي «از پيش – مدرنيسم تا پست – مدرنيسم» و «شيوههاي انديشيدن» منتشر شده که هردو مجموعهاي هستند از مقالات و مصاحبههاي او.
