فرزندان تلماسه

کتاب «فرزندان تلماسه» اثر فرانک هربرت
علاقه‌مندان ادبيات علمي – تخيلي حتماً مجموعه رمان‌هاي «تلماسه» (Dune)، اثر فرانک هربرت را مي‌شناسند. کتاب «فرزندان تلماسه»، با عنوان اصلي Children of Dune، سومين رمان از اين مجموع? کلاسيک، محبوب و مشهور ژانر علمي – تخيلي، بعد از رمان‌هاي «تلماسه» و «مسيحاي تلماسه»، است.
مجموعه رمان‌هاي «تلماسه» جزو آثار کلاسيک ژانر علمي – تخيلي است و بسيار از جانب طرفداران اين ژانر و منتقدان ادبي با استقبال و تحسين مواجه بوده است. کتابِ اولِ اين مجموعه، با عنوان «تلماسه»، از طرف بعضي منتقدان، بهترين کتاب علمي – تخيلي هم? اعصار لقب گرفته و هميشه جزو پرفروش‌ترين رمان‌هاي اين ژانر بوده است.
فرانک هربرت در مجموعه رمان‌هاي «تلماسه»، که چنانکه پيش‌تر اشاره شد کتاب «فرزندان تلماسه» سومين رمان اين مجموعه است، جهان کهن را به آينده و به فضا و کهکشان برده که اين تضاد، خود يکي از عوامل جذابيت مجموعه رمان‌هاي «تلماسه»، از جمله کتاب «فرزندان تلماسه»، است. در مجموع? «تلماسه» با آينده‌اي مواجهيم که به‌شيوه‌اي قديمي و پيشامُدرن اداره مي‌شود و مناسبات کهن و قبيله‌اي و ملوک‌الطوايفي بر آن حاکم است.
گفتني است که هربرت در نوشتن مجموع? «تلماسه» از فرهنگ و تاريخ اعرابِ قديم و به‌طور کلي‌تر، فرهنگ و تاريخ خاورميانه، بسيار تأثير گرفته و اين يکي از ويژگي‌هايي است که اين مجموعه را، در ميان ساير آثار علمي – تخيلي، خاص مي‌کند.
متن اصلي کتاب «فرزندان تلماسه» اولين بار در سال 1976 منتشر شده است. کتاب «فرزندان تلماسه»، وقتي براي اولين بار به چاپ رسيد، چنانکه برايان هربرت، پسرِ فرانک هربرت که خودش هم نويسند? ژانر علمي – تخيلي است، در يادداشتي که ترجمه‌اش در پايان ترجم? فارسي کتاب «فرزندان تلماسه» آمده، اشاره کرده، پرفروش‌ترين کتاب گالينگورِ علمي – تخيلي تا آن زمان شد و در عرضِ چندماه بيش از صدهزار نسخه‌اش فروش رفت.

مروري بر کتاب «فرزندان تلماسه»
فرانک هربرت در کتاب «فرزندان تلماسه» نيز، همچون دو جلد پيشين مجموع? «تلماسه»، دغدغه‌هاي انساني، زيست‌محيطي، اقتصادي، سياسي و... را به‌هم گره مي‌زند و از مجموع اين‌ها رماني پديد مي‌آورَد که در آن، گذشته‌ و آينده‌اي دور، در عالَمي ميان‌ستاره‌اي، گرد مي‌آيند.
هربرت در دو جلد نخست مجموع? «تلماسه»، يعني «تلماسه» و «مسيحاي تلماسه»، قص? آييني را روايت مي‌کند که با ظهورش نويدِ نجات و رهايي مي‌دهد اما خود به اسبابِ سرکوب و ظلم بدل مي‌شود و اين‌گونه است که قهرمانان دادگري که آمده‌اند تا با ظلم و ستم مبارزه کنند، رخت ظالم به تن مي‌کنند و بيدادگر مي‌شوند. اين‌جاست که تلاش‌هاي انسان براي براندازي اين بنياد ظالمانه آغاز مي‌شود.
کتاب «فرزندان تلماسه» روايتگر ماجراي ليتو و غنيمه آتريديز است که پدرشان، امپراتور پل مؤدب، نُه سال پيش به دل صحرا زد و آغازگر رَوَندي شد که به نابودي آيينش در سياره‌اي به نام آراکيس انجاميد. در کتاب «فرزندان تلماسه» سيار? آراکيس را گرفتار آشوبي زيرپوستي مي‌بينيم و در ميان اين آشوب است که ليتو و غنيمه، شخصيت‌هاي اصلي کتاب «فرزندان تلماسه»، نقشه‌هايي بلندپروازانه در سر مي‌پرورند.
فرانک هربرت در کتاب «فرزندان تلماسه» گذشته و آينده را به‌هم مي‌دوزد تا در قالب يک رمان علمي – تخيليِ حماسيِ سرگرم‌کننده و جذاب و پُرکشش و غريب، قص? انسان و دنياي معاصر و دغدغه‌ها و کشمکش‌ها و مسائل و بحران‌هاي اين انسان و بحران‌هاي دنيايي را که او در آن زندگي مي‌کند، از جمله بحران محيط زيست را، روايت کند.
کتاب «فرزندان تلماسه»، به‌قول برايان هربرت، رماني است که فرانک هربرت در آن «اوجِ استادي‌اش را به رخ کشيده.»
در بخشي از کتاب «فرزندان تلماسه» مي‌خوانيد: «دايره‌اي از نور بر روي قاليِ سرخِ سيررنگي که بر سنگ‌هاي نتراشيده‌ي کفِ غار پهن بود افتاد. به نظر مي‌آمد که اين نور هيچ منبعي ندارد و وجودش تنها بر سطحِ سرخِ قالي عيان مي‌شود که تار و پودش از جنسِ ادويه است. دايره‌اي جستجوگر بود با قطرِ حدودِ دو سانتي‌متر که بي‌هدف حرکت مي‌کرد؛ گاهي بيضي بود و گاهي شکلي کشيده و دراز. وقتي به پهلوي سبزِ سيرِ تخت رسيد، به بالا جهيد و خود را بر سطحِ تخت پهن کرد.
زيرِ ملحفه‌ي سبز، کودکي خوابيده بود با موهاي خرمايي‌رنگ و چهره‌اي که هنوز از چربيِ فربه‌کننده‌ي دورانِ کودکي گِرد بود و دهاني گشاد؛ هيکلش از لاغري و باريکيِ معمولِ حره‌مردان عاري بود، اما به اندازه‌ي اجنبي‌هاي سياراتِ ديگر هم فربه از آب نبود. پيکرِ کوچک، وقتي نور بر پلک‌هاي بسته‌اش افتاد، تکاني خورد. نور چشمکي زد و خاموش شد.
حالا ديگر صدايي نمي‌آمد مگر صداي نفس‌هايي منظم و در پشتِ آن صدا، چِک‌چک‌چکِ اطمينان‌بخشِ آب که يک بادگيرِ تقطيري در بالاي غار آن را جمع مي‌کرد و به حوضچه‌ي انبار مي‌فرستاد.
باز هم لکه‌ي نور در آن اطاق ظاهر شد؛ اين بار اندکي بزرگ‌تر و چند لومِن درخشان‌تر. اين بار، منشأ نور هم پيدا بود و حرکت مي‌کرد: پيکري باشلق‌پوش درگاهيِ طاق‌دارِ اطاق را پر کرد و نور از آنجا تابيدن گرفت. يک بارِ ديگر، نور در اطاق به حرکت درآمد؛ مي‌آزمود و مي‌گشت، انگار در پيِ چيزي بود. حال‌وهوايي از جنسِ خطر در آن حرکات به چشم مي‌خورد، يک جور ناخرسنديِ آميخته به بيقراري. نور از کودکِ خفته حذر کرد؛ سپس بر روي مجراي مشبّکِ وروديِ هوا در گوشه‌اي از اطاق بالاي ديوار مکث کرد و برآمدگيِ کوچکي را بر روي فرشينه‌هاي ديواريِ سبز و زرين‌فام کاويد که صخره‌ي گرداگردِ اطاق را نرم‌تر جلوه مي‌داد.
نور فوراً، چشمک‌زنان، خاموش شد. پيکرِ باشلق‌پوش در يک سمتِ درگاهيِ طاق‌دار مستقر شد؛ جامه‌اش خش‌خش مي‌کرد و حضورش را لو مي‌داد. هر کسي که از روالِ امور در سيچ تَبر مطلع مي‌بود، بي‌درنگ حدس مي‌زد که اين فرد حتماً استيلگار است؛ استيلگار، نايبِ سيچ، پاسبانِ دوقلوهاي يتيم‌شده که روزي شولاي پدرشان، پل مؤدب، را بر دوش مي‌انداختند.»

دربار? فرانک هربرت، نويسند? کتاب «فرزندان تلماسه»
فرانکلين پاتريک هربرت جونيور (Franklin Patrick Herbert Jr)، متولد 1920 و درگذشته به سال 1986، نويسند? ژانر علمي – تخيلي، روزنامه‌نگار، مشاور و فعال محيط زيست، عکاس، منتقد کتاب و سخنران امريکايي بود.
هربرت را بيش از هرچيز با مجموعه رمان‌هاي «تلماسه» مي‌شناسند؛ مجموعه‌اي کلاسيک و بسيار پرفروش و محبوب که دستماي? اقتباس‌هاي سينمايي و تلويزيوني قرار گرفته و براساس آن بازي ويدئويي هم ساخته شده است.
هربرت در مجموع? «تلماسه» به موضوعاتي مانند بقاي درازمدت نوع بشر، تکامل انسان، علوم سياره‌اي و بوم‌شناسي و تلاقي دين، سياست، اقتصاد و قدرت در آينده‌اي تخيلي مي‌پردازد که در آن، انسان سفرهاي ميان‌ستاره‌اي را گسترش داده و هزاران جهان را مسکوني کرده است.
از ديگر آثار فرانک هربرت مي‌توان به رمان‌هاي «سرنوشت‌سازان» و «اژدهايي در دريا» اشاره کرد.

دربار? ترجم? فارسي کتاب «فرزندان تلماسه»
کتاب «فرزندان تلماسه» با ترجمه و مقدم? حسين شهرابي، همراه با ترجم? يادداشتي از خود فرانک هربرت دربار? «تلماسه»، با عنوان «وقتي تلماسه را مي‌نوشتم» و يادداشت برايان هربرت دربار? پدرش و آثار و فعاليت‌هاي او و نيز دربار? کتاب «فرزندان تلماسه»، در انتشارات کتابسراي تنديس منتشر شده است.
حسين شهرابي، متولد 1363 در تهران، مترجم ايراني است. شهرابي فارغ‌التحصيل رشت? مترجمي زبان انگليسي است. از ترجمه‌هاي او مي‌توان به کتاب‌هاي «بنياد»، «راز داوينچي»، «ستاره‌شناسي به‌زبان آدميزاد»، «آليس در سرزمين عجايب»، «هنر فخرفروشي يا مُشک آن است که عطار بگويد» و «بنياد و امپراتوري» اشاره کرد.