تن تن 14: معبد خورشید

کتاب «معبد خورشید» اثر هرژه
چهاردهمین کتاب از سِری کتاب‌های «ماجراهای تن‌تن». در کتاب «معبد خورشید»، با عنوان اصلی Le Temple du Soleil، با تن‌تن، خبرنگارِ مشهورِ مخلوقِ ژرژ رمی، متخلص به هرژه، همراه می‌شویم و یکی دیگر از ماجراجویی‌های جذاب او را دنبال می‌کنیم.
مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» یک مجموعۀ کُمیک‌بوکِ بیست‌وچهارتاییِ کلاسیکِ بسیار محبوب و مشهور است. اولین کتابِ این مجموعه، با عنوان «تن‌تن در شوروی»، در سال 1930 منتشر شد. تن‌تن، خبرنگارِ جوان ماجراجو، و سگش میلو، که همیشه در کنار او بود، دو شخصیت اصلی و ثابتِ مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» هستند.
مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» مجموعه‌ای حادثه‌ای و ماجراجویانه و معمایی با چاشنی طنز است. هرژه در خلق کتاب‌های «ماجراهای تن‌تن» به وقایع و اوضاع سیاسی زمانه‌اش نیز نظر داشته است. تن‌تن در هر یک از کتاب‌های این مجموعه، از جمله در کتاب «معبد خورشید»، درگیر معما و حوادثی مهیج می‌شود.
در مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» به‌همراه تن‌تن و میلو به سرزمین‌های گوناگون و قاره‌های مختلف سفر می‌کنیم.
به‌جز تن‌تن و میلو، بعضی شخصیت‌های دیگر مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن»، از جمله کاپیتان هادوک، هم امروزه جزو شخصیت‌های داستانی فراموش‌نشدنی تاریخ ادبیاتند و شیوه و سبک طراحی و تصویرسازی‌های این کتاب نیز به شیوه و سبکی تأثیرگذار در خلق کمیک‌بوک بدل شده است.
متن اصلی مجموعه کتاب‌های «ماجراهای تن‌تن» اولین بار بین سال‌های 1930 تا 1976 منتشر شده است.
از مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» سریال انیمیشن هم ساخته شده است. همچنین استیون اسپیلبرگ در سال 2011 انیمیشن سه‌بعدی «ماجراهای تن‌تن: راز اسب شاخدار» را براساس سه کتابِ این مجموعه و با تلفیق ماجراهای این سه کتاب ساخت. سه کتابِ «ماجراهای تن‌تن» که دستمایۀ اقتباس سینمایی اسپیلبرگ بودند، عبارتند از: «خرچنگ پنجه‌‌طلایی»، «راز اسب شاخدار» و «گنج راکام سرخ‌پوش».
کتاب «معبد خورشید»، چنانکه اشاره شد، چهاردهمین کتاب از مجموعۀ بیست‌وچهارگانۀ «ماجراهای تن‌تن» است. این کتاب درواقع ادامۀ کتاب «هفت گوی بلورین» از این مجموعه است.
متن اصلی کتاب «معبد خورشید» اولین بار در سال 1948 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «معبد خورشید»
در کتاب «معبد خورشید» تن‌تن و کاپیتان هادوک در شهری در پرو به‌دنبال دوستشان، پروفسور تورنسل، که در قسمت قبلی ماجراهای تن‌تن یعنی کتاب «هفت گوی بلورین» دزدیده شده بود، می‌گردند. تن‌تن و هادوک با تحقیق فراوان می‌فهمند که پروفسور در یک کشتی است و به‌دنبال راهی‌اند تا به کشتی برسند.
در ادامۀ کتاب «معبد خورشید» می‌بینیم که تن‌تن در شب به روی عرشۀ کشتی می‌پرد و پروفسور را پیدا می‌کند اما چون نگهبانان از راه می‌رسند، نمی‌تواند او را نجات دهد. برای همین از کشتی فرار می‌کند و به قایق برمی‌گردد. تن‌تن و هادوک دوباره به شهر می‌روند تا ببینند پروفسور قرار است کجا بُرده شود. آن‌ها می‌فهمند که قرار است پروفسور را به جایی به نام معبد خورشید منتقل کنند. معبد خورشید معبدی است که سرخپوستان در آنجا خورشید را عبادت می‌کنند.
تن‌تن و هادوک در شهر با پسربچه‌ای به نام زورینو آشنا می‌شوند که از بومیان آنجاست و راه معبد خورشید را می‌داند. برای همین او هم، در راه پیدا کردن پروفسور، با تن‌تن و هادوک همسفر می‌شود.
معبد خورشید، زیرِ آبشاری در کوه‌های آند است. زیرِ آبشار یک غار بزرگ هست که به این معبد راه دارد. در غار، یک درِ بزرگ سنگی هست که با هُل دادن آن درِ سنگی، یک قصر بزرگ که صدها سرخپوست در آن مشغول عبادت خورشید هستند، ظاهر می‌شود.
سرخپوست‌ها تن‌تن و همراهانش را می‌بینند و در معبد خورشید زندانی‌شان می‌کنند. رئیس قبیلۀ سرخپوست‌ها حکم مرگ آن‌ها را صادر می‌کند و ازشان می‌پرسد که چه روزی می‌خواهند بمیرند. تن‌تن، روز و ساعتی را می‌گوید؛ روز و ساعتی که در پایان کتاب «معبد خورشید» معلوم می‌شود که هوشمندانه انتخاب شده است و تن‌تن برای این انتخاب، دلیلی مهم داشته است. اگر می‌خواهید دلیل این انتخابِ تن‌تن و تأثیر آن بر سرنوشت او و همراهانش را بدانید، پس کتاب مهیّج و جذاب «معبد خورشید» را تا آخر بخوانید.

دربارۀ هرژه، نویسنده و تصویرگرِ کتاب «معبد خورشید»
ژرژ پروسپه رمی (Georges Prosper Remi)، معروف به هرژه (Hergé)، متولد 1907 و درگذشته به‌سال 1983، کارتونیست بلژیکی بود. هرژه بیش از هر چیز به خاطر مجموعه کتاب‌های مصوّر «ماجراهای تن‌تن» مشهور است و به‌واسطۀ این مجموعه نام خود را در تاریخ کمیک‌بوک و ادبیات کودک و نوجوان جاودانه کرده است.
کمیک‌بوک‌های «ماجراهای تن‌تن»، با قصه‌های جذاب و شخصیت‌پردازی و نقاشی و تصویرسازی‌های ماهرانه‌شان، نه‌فقط محبوب کودکان و نوجوانان که برای بزرگسالان نیز جذاب و خواندنی‌اند.
هرژه پیشتاز سبک موسوم به «لینیه کلر» در طراحی قصه‌های مصور است که سبکی‌ست که در آن از هاشور استفاده نمی‌شود و مبتنی بر رسم خطوط واضح با ضخامت یکسان و رنگ‌های شفاف است.
کتاب «تن‌تن در شوروی»، که در ایران به نام «فرار از شوروی» هم به چاپ رسیده، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، اولین کتاب منتشرشده از «ماجراهای تن‌تن» بود. متن اصلی کتاب «تن‌تن در شوروی» اولین بار بین سال‌های 1929 تا 1930 به‌صورت دنباله‌دار و هفتگی در نشریه‌ای منتشر شد و سپس در سال 1930 به‌صورت کتاب به چاپ رسید.
هرژه، به‌جز مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن»، دو مجموعه کمیک‌بوک معروف دیگر به نام‌های «کوئیک و فلوپکه» و «ماجراهای ژو، زت و ژوکو» را هم خلق کرده است.
شهرت و محبوبیت مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» برای هرژه به‌قدری بود که او در اواخر عمر، این شهرت را دست‌وپاگیرِ خود می‌دید، چون تن‌تن، با شهرتش، هرژه را مجبور می‌کرد که تنها به او بپردازد و هرژه سالهای زیادی از عمرش را بر سر خلق ماجراهای تن‌تن گذاشت. این احساس فشار از جانب تن‌تن، منبع الهامی برای هرژه شد که نقاشی‌هایی علیه این شخصیتِ خیالیِ مخلوقِ خود خلق کند که یکی از آن‌ها نقاشی‌ای‌ست که در آن تن‌تن، اربابِ هرژه است.
مردم اما تن‌تن را دوست داشتند و هنوز هم دوست دارند. مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» دستمایه‌ای برای انواع اقتباس‌های تئاتری و رادیویی و تلویزیونی و سینمایی و بازی‌های کامپیوتری بوده است. هرژه همچنین تأثیری چشمگیر بر کمیک‌بوک، مخصوصاً کمیک‌بوک اروپایی، گذاشته است.
محبوبیت و شهرت و اهمیت هرژه در حوزۀ کمیک‌بوک باعث شد که در سال 2009 موزه‌ای در بلژیک به نام او افتتاح شود.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «معبد خورشید»
کتاب «معبد خورشید» با ترجمۀ نادر تکمیل‌همایون در نشر کتاب چ، ناشر کتاب‌های کودک و نوجوانِ خانوادۀ فرهنگی چشمه، منتشر شده است.
نادر تکمیل‌همایون، متولد 1347 در پاریس، فیلمساز، فیلمنامه‌نویس، مترجم، منتقد فیلم و روزنامه‌نگار ایرانی است. او فرزند ناصر تکمیل‌همایون، جامعه‌شناس و مورخ ایرانی، است.
تکمیل‌همایون دارای لیسانس مترجمی و ادبیات فرانسه است. او همچنین در مدرسۀ سینمایی فمیس در فرانسه کارگردانی خوانده است.
تکمیل‌همایون ساخت چهار فیلم کوتاه، از جمله مستندی به نام «ایران: یک انقلاب سینمایی»، و یک فیلم بلند داستانی، به نام «تهرون»، را در کارنامۀ فیلمسازی خود دارد. فیلم «تهرون» او جایزۀ هفتۀ منتقدین جشنوارۀ فیلم ونیز را گرفته است. او همچنین در دورانی که در ایران دانشجو بود، به‌عنوان منتقد فیلم و روزنامه‌نگار، با نشریات سینمایی، از جمله ماهنامۀ فیلم و هفته‌نامۀ سروش، همکاری می‌کرد.
از ترجمه‌های نادر تکمیل‌همایون از مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن»، به‌جز کتاب «معبد خورشید»، می‌توان به کتاب‌های «هفت گوی بلورین»، «تن‌تن در سرزمین طلای سیاه»، «ستاره‌ی اسرارآمیز» و «راز اسب شاخدار» و از دیگر ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «مارتین اسکورسیزی»، «استیون اسپیلبرگ»، «آکیرا کوروساوا» و «تمرین فیلمنامه‌نویسی» اشاره کرد.
از کتاب «معبد خورشید» ترجمه‌های فارسی دیگری هم موجود است. از جملۀ این ترجمه‌ها می‌توان به ترجمۀ گروه مترجمان نشر رایحۀ اندیشه، که با عنوان «زندانی‌های معبد خورشید» در این انتشارات منتشر شده، اشاره کرد.
دیگر ترجمۀ فارسی کتاب «معبد خورشید» ترجمۀ معصومه رضاپور است که با عنوان «زندانیان معبد خورشید» در انتشارات فروزش به چاپ رسیده است.
کتاب «معبد خورشید» در سال‌های دور نیز، با ترجمۀ خسرو سمیعی، در انتشارات یونیورسال منتشر شده است.