وکیل مدافع

کتاب «وکیل مدافع» به‌قلم جمعی از نویسندگان
ترجمۀ ده داستان کوتاه از چهار نویسندۀ آلمانی‌زبان. کتاب «وکیل مدافع» مجموعه‌ای حاوی ترجمۀ فارسی داستان‌هایی از فرانتس کافکا، هرمان هسه، ولفگانگ بورشرت و زیگفرید لنتس است.
کتاب «وکیل مدافع» مجموعه‌ای است که شمه‌هایی از ادبیات داستانی مدرن آلمانی‌زبان قرن بیستم را به مخاطبان فارسی‌زبان ادبیات داستانی می‌شناساند و خواننده را با آثاری از چند نویسندۀ شاخص آلمانی‌زبان آشنا می‌کند.
کتاب «وکیل مدافع» می‌تواند برای کسانی که با ادبیات داستانی آلمانی‌زبان قرن بیستم آشنایی چندانی ندارند، فتح بابی باشد برای آشنایی با وجوهی از این ادبیات و چند چهرۀ شاخص آن و تشویقی به خواندن آثاری بیشتر از این نویسندگان و همچنین رفتن سراغ آثار دیگر داستان‌نویسانی که به زبان آلمانی می‌نوشته‌اند و می‌نویسند.
در کتاب «وکیل مدافع» از دریچۀ چشم چهار نویسندۀ مختلف به جهان و انسان می‌نگریم.

مروری بر کتاب «وکیل مدافع»
داستان‌های «کرکس»، «ضربه بر در قلعه» و «وکیل مدافع» از فرانتس کافکا، «آگوستوس»، «شاعر»، «نان‌های شیرینی» و «آدمی به نام سیگلر» از هرمان هسه، «نان» و «سه پادشاه گمنام» از ولفگانگ بورشرت و «پوست‌کلفتی» از زیگفرید لنتس، داستان‌هایی هستند که در کتاب «وکیل مدافع» گردآوری و ترجمه شده‌اند.
در ابتدای هر بخش از کتاب «وکیل مدافع» معرفی‌ای هم از نویسنده‌ای که آن بخش به آثار یا اثری از او اختصاص دارد، آمده است.
در بخش اول کتاب «وکیل مدافع» سه داستان از فرانتس کافکا و معرفی‌ای از این نویسنده را می‌خوانید و با گوشه‌هایی از جهان خواب‌گونه و کابوس‌وار او آشنا می‌شوید. جهان کافکا، چنانکه در این سه داستان به‌خوبی مشهود است، جهانی است هم واقعی و هم وهمناک. او واقعیت را از دریچۀ خواب و کابوس می‌نگرد و اضطراب‌های بشری و موقعیت غریب انسان در جهان را این‌گونه به تصویر می‌کشد. داستان‌های کافکا را، که رنگی از گروتسک دارند، به انواع شکل‌ها می‌توان تفسیر کرد.
بخش دوم کتاب «وکیل مدافع» به معرفی هرمان هسه و قصه‌هایی از او اختصاص دارد. در داستان‌های هرمان هسه با حال‌وهوایی رمزگونه و عرفانی و با سیروسلوک آدم‌ها در پی معنای زندگی و دلیل وجودشان در جهان و اضطرابهای وجودی و جستجوی رستگاری مواجهیم. این‌ها همه را در داستان‌هایی هم که از او در کتاب «وکیل مدافع» آمده‌اند می‌بینیم؛ داستان‌هایی که با شگردی شبیه قصه‌های پریان و حکایت‌های کهن دربارۀ سیروسلوک معنوی روایت شده‌اند.
داستان‌های ولفگانگ بورشرت که دوتای آن‌ها را، به‌همراه معرفی نویسند، در بخش سوم کتاب «وکیل مدافع» می‌خوانید، داستان‌هایی اجتماعی دربارۀ عواقب هولناک جنگ و گرسنگی و فقر و محرومیت و نیز زنده ماندنِ عطوفت و انسانیت در متن بحران‌های فجیع و فراگیر هستند. در دو داستان «نان» و «سه پادشاه گمنام» از او، که ترجمه‌شان در کتاب «وکیل مدافع» آمده، قحطی و گرسنگی و عطوفت انسانی و فجایع جنگ، جایگاهی ویژه دارند.
داستان «پوست‌کلفتی» زیگفرید لنتس هم که ترجمه‌اش، به‌همراه معرفی نویسنده، در بخش چهارم و پایانی کتاب «وکیل مدافع» آمده است، مثل داستان‌های بورشرت، داستانی اجتماعی و نقادانه است.
آن‌چه می‌خوانید قسمتی از داستان «سه پادشاه گمنام» ولفگانگ بورشرت از کتاب «وکیل مدافع» است: «سه نفر بودند. با اونیفورم‌های مندرس. یکی از آن‌ها یک قوطی مقوایی در دست داشت و دیگری یک گونی و سومی اصلاً دست نداشت. گفت: "سرماسوز شدند." و ته‌ماندۀ بازوانش را بالا برد. سپس جیب پالتوش را به‌طرف مرد گرداند. توتون و کاغذ سیگارش در آن بود. چهار نفری سیگار پیچیدند. اما زن گفت: "اینجا نه، به‌خاطر بچه." آن‌وقت هر چهار نفرشان به پشت در رفتند. و سیگارهایشان در تاریکی مثل چهار نقطۀ شعله‌ور بود. یکی از آن سه نفر پاهای متورمی داشت که کهنه‌پیچشان کرده بود. همو شی‌ای چوبی از گونی‌اش بیرون آورد و گفت: "یک الاغ است. هفت ماه آزگار روی آن کار کرده‌ام. باشد برای بچه." این را گفت و الاغ چوبی را به دست مرد داد. مرد پرسید: "به سر پاهایت چه آمده؟" مرد منبت‌کار پاسخ داد: "از گرسنگی آب آورده." مرد درحالی‌که الاغ چوبی را در تاریکی لمس می‌کرد، پرسید: "و آن یکی چی؟" نفر سوم که در اونیفورمش به خود می‌لرزید، زیر لب گفت: "چیزی نیست. از اعصاب است. آخر خیلی می‌ترسیدیم." آنگاه ته‌سیگارهایشان را با کف پا خاموش کردند و به درون اتاق رفتند.
آن سه پاورچین‌پاورچین جلو رفتند و به صورت کودک خفته چشم دوختند. آن یکی که دایم می‌لرزید، دو آب‌نبات از قوطی مقوایی‌اش بیرون آورد و گفت: "این‌ها باشد برای خانم." زن چون آن سه ناشناس را بر کودک خود خمیده دید، چشم‌های آبی مایل به خاکستری‌اش را گرد کرد. ترس برش داشته بود. اما در این لحظه طفل پاهای خود را به‌طرف سینۀ آن‌ها ستون کرد و آن‌چنان جیغ بلندی کشید که آن سه ناشناس درحالی‌که با احتیاط قدم برمی‌داشتند، به‌طرف در خزیدند. آنجا یک‌بار دیگر سر تکان دادند و سپس در تاریکی شب ناپدید شدند.»

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «وکیل مدافع»
کتاب «وکیل مدافع»، به‌ گزینش و ترجمۀ دکتر مهدی زمانیان و همراه با پیشگفتاری مفصل با عنوان «رمان و واقعیت» که در آن در چشم‌اندازی تاریخی به رابطۀ میان رمان و واقعیت پرداخته شده است، در نشر افکار جدید منتشر شده است.
دکتر مهدی زمانیان مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «صندلی‌ها» و «زن خوب ایالت سچوان» اشاره کرد.