فرشت? تاريخ
تاريخ ميگويد که والتر بنيامين، فيلسوف آلماني، حين فرار از چنگِ نازيها توسط مرزبانيِ اسپانيا دستگير شد و تا به دست گشتاپو نيفتد خودکشي کرد. فرشت? تاريخ اما تاريخ نيست؛ نمايشنامهاي است از محمد رضاييراد که در آن با خلقِ روايتي از آخرين شبِ حياتِ والتر بنيامين، اتصال او به سقراط و ارجاع به تفسير بنيامين از نقاشي فرشت? نوِ پل کله، بنيامين را به مثابه تاريخي تکهتکه و زيرزميني در برابر تاريخ رسمي و مسلط، بر صحنه احضار ميکند. در جايي از اين نمايشنامه ميخوانيم:
«بنيامين: "... فرشته سر آن دارد بماند؛ مردگان را بيدار کند و آنچه را که خُرد و خراب گشته است مرمت کند و يکپارچه سازد..."
اوتو: "... اما توفاني از جانب بهشت در حال وزيدن است و با چنان خشمي بر بالهاي وي ميکوبد که فرشته را ديگر ياراي بستن آنها نيست. اين توفان او را با نيرويي مقاومتناپذير به درون آيندهاي ميراند که پشت بدان دارد..."
بنيامين: "... درحاليکه تلنبار ويرانهها پيشِ روي او سر به فلک ميکشد. آنچه ما پيشرفت ميناميم همين توفان است."
سکوت.
اوتو: حالا به من بگيد شما چطور در چهرة سگسان اين موجود، اين هنر منحط، چنين فرشتهاي ديديد؟
بنيامين: اما من چنين چيزي ننوشتهم...
اوتو: بعدها مينويسيد؛ يا به عبارت درستتر، نوشتيد.
بنيامين: بعدها؟
اوتو: بگيد! منظورتون از فرشت? تاريخ چيه؟
بنيامين: اين شبيه يه بازجوييه.
اوتو برميخيزد.
اوتو: بله ما در حال بازجويي هستيم.»
نمايشنام? فرشت? تاريخ با عنوان فرعيِ حاشيهاي بر مرگ سقراط در نشر بيدگل منتشر شده است.
دربارة نويسنده: محمد رضاييراد (- 1345)، نمايشنامهنويس، فيلمنامهنويس، کارگردانِ تئاتر، منتقد، روزنامهنگار و پژوهشگر ايراني.
رتب? گودريدز: 29/4 از 5.
