گزارشِ خواب
نمايشي از کابوسِ تاريخ. محمد رضاييراد در نمايشنام? گزارشِ خواب تاريخ را نه به مثابه وقايعي خطي و تقويمي و در گذر، بلکه به مثابه حجمي از خردهريزهاي کهنه و عتيق? تلنبار در يک سمساري، به صحنه احضار ميکند و تاريخِ عيني را به تصويري ذهني و تکهتکه از اشياء و عناصر و شخصيتهاي تاريخي ناهمزمان بدل ميکند که در سمساريِ مردي بيخواب به نام آقاي صحافي گرد ميآيند و ما را به نظارة تاريخ از منظرِ تخيل دعوت ميکنند. صحافي، مردي که دچارِ بيماريِ بيخوابي است، صاحبِ سمساري و عتيقهفروشياي است که در آن، چنانکه در توضيحِ صحن? نخست نمايشنامه آمده، «همهجور وسيلهاي پيدا ميشود؛ از گرامافون و دوربين عهد بوق گرفته، تا ماشينتايپِ اسقاط و کامپيوتر قديمي و هنديکم.»
اما فقط اشياء قديمي و خاکگرفته نيستند که به مثابه خردهريزهايي به جا مانده از تاريخ در اين صحن? شلوغ احضار ميشوند؛ نمايشنامه عرص? ظهورِ شخصيتهايي از دل تاريخ نيز هست، از جمله ناصرالدينشاه قاجار که يکي از شخصيتهاي اين نمايشنامه است و به صحن? اين تاريخ فرسوده و مستعمل احضار ميشود و اينها همه در متنِ بيخوابيِ مردي که تاريخِ تکتکِ اجناسِ مغازهاش را ميداند به نمايشي خوابگونه از تاريخ بدل ميشوند؛ تاريخي که گويي در گذر نيست و خطي هم نيست، بلکه تجسم تکههايي از رويدادهايي در دورههاي مختلف است که در هيأت خواب و کابوس به نمايش در ميآيد.
نمايشنام? گزارشِ خواب در نشر بيدگل منتشر شده است.
دربارة نويسنده: محمد رضاييراد (- 1345)، نمايشنامهنويس، فيلمنامهنويس، کارگردانِ تئاتر، منتقد، روزنامهنگار و پژوهشگر ايراني.
رتب? گودريدز: 14/4 از 5.
