گزارش خواب

گزارشِ خواب
نمایشی از کابوسِ تاریخ. محمد رضایی‌راد در نمایشنامۀ گزارشِ خواب تاریخ را نه به مثابه وقایعی خطی و تقویمی و در گذر، بلکه به مثابه حجمی از خرده‌ریزهای کهنه و عتیقۀ تلنبار در یک سمساری، به صحنه احضار می‌کند و تاریخِ عینی را به تصویری ذهنی و تکه‌تکه از اشیاء و عناصر و شخصیت‌های تاریخی ناهمزمان بدل می‌کند که در سمساریِ مردی بی‌خواب به نام آقای صحافی گرد می‌آیند و ما را به نظارة تاریخ از منظرِ تخیل دعوت می‌کنند. صحافی، مردی که دچارِ بیماریِ بی‌خوابی است، صاحبِ سمساری و عتیقه‌فروشی‌ای است که در آن، چنانکه در توضیحِ صحنۀ نخست نمایشنامه آمده، «همه‌جور وسیله‌ای پیدا می‌شود؛ از گرامافون و دوربین عهد بوق گرفته، تا ماشین‌تایپِ اسقاط و کامپیوتر قدیمی و هندی‌کم.»
اما فقط اشیاء قدیمی و خاک‌گرفته نیستند که به مثابه خرده‌ریزهایی به جا مانده از تاریخ در این صحنۀ شلوغ احضار می‌شوند؛ نمایشنامه عرصۀ ظهورِ شخصیت‌هایی از دل تاریخ نیز هست، از جمله ناصرالدین‌شاه قاجار که یکی از شخصیت‌های این نمایشنامه است و به صحنۀ این تاریخ فرسوده و مستعمل احضار می‌شود و اینها همه در متنِ بی‌خوابیِ مردی که تاریخِ تک‌تکِ اجناسِ مغازه‌اش را می‌داند به نمایشی خواب‌گونه از تاریخ بدل می‌شوند؛ تاریخی که گویی در گذر نیست و خطی هم نیست، بلکه تجسم تکه‌هایی از رویدادهایی در دوره‌های مختلف است که در هیأت خواب و کابوس به نمایش در می‌آید.
نمایشنامۀ گزارشِ خواب در نشر بیدگل منتشر شده است.
دربارة نویسنده: محمد رضایی‌راد (- 1345)، نمایشنامه‌نویس، فیلمنامه‌نویس، کارگردانِ تئاتر، منتقد، روزنامه‌نگار و پژوهشگر ایرانی.
رتبۀ گودریدز: 14/4 از 5.