تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام

کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام» نوشته «محمد جبرون»
کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام» نوشته «محمد جبرون» به تحلیل مسائل تمدن اسلامی پرداخته است. اندیشه سیاسی اسلامی یکی از موارد مهم در جوامع مسلمان و کشورهای عربی است. بسیاری از پژوهشگران و متفکران اسلامی و مسلمان در این‌باره به بررسی و پژوهش پرداخته‌اند. آیا فرهنگ و تاریخ اسلام و حکمرانی مسلمانان سیاسی است؟ آیا می‌توان هر مخالفت و سیاسی‌‌بافی‌هایی را به اندیشه مرتبط دانست؟ جبرون در کتابش با توجه به آثار گوناگونی در اندیشه اسلامی به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد. کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام» در حوزه نظریه‌ها و تفکرات دینی است. کتاب برای محققان و پژوهشگرانی که در زمینه تفکرات دین اسلام منبع تخصصی نیاز دارند، مناسب و سودمند است. کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام» نوشته «محمد جبرون» در سال 2016 در کشور مراکش موفق به دریافت جایزه ویژه کتاب سال شد. جبرون کوشیده تا اشکالات اساسی در زمینه اندیشه سیاسی اسلامی را در کتابش بررسی و تحلیل کند. از نگاه جبرون اشکالات و چالش‌های سه‌گانه‌ای در اندیشه و مرجعیت اسلامی وجود دارد که آنها را مورد نظر قرار می‌دهد. همچنین کتاب به نهادهای سیاسی، کارکردحکومت‌ها و بیوگرافی شخصیت‌های سیاسی می‌پردازد.

درباره کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام»
کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام» 4 فصل دارد. فصل اول به تمدن دولت مدینه و منشور حقوق این شهر می‌پردازد. تمدن مدینه نشان دهنده جوانه‌های دولت اسلامی در زمان پیامبر است. زمانیکه قوانین اجتماعی و سیاسی همچنین زمان و دولت پیامبر شکل گرفت و محدوه و جمعیت ساکنان آنجا مشخص شد. در فصل دوم تفکرات اسلامی زمان پیشاتدوین مورد بررسی قرار می‌گیرد. بررسی در این فصل بر اساس منابعی است که اتفاقات و جریان‌های آن زمان را بیان کرده‌اند. در تحلیل این منابع معیار و ملاک اندیشه سیاسی دوران بازگو می‌شود. چگونگی تدوین اندیشه‌ها و نظریات سیاسی اسلامی فصل سوم کتاب را تشکیل می‌دهد. نویسنده پس از بحث و بررسی اندیشه و نظریات سیاسی به ایجاد رابطه میان وحی و سیاست می‌پردازد. سپس اندیشه‌های چهارگانه ابتدایی که کلام فقه فلسفه و آداب سیاسی را دارا هستند مورد نظر و تحلیل می‌شوند. در آخرین فصل نویسنده به تفکرات متصوفه و سهم مشایخ و بزرگان صوفیه پرداخته است. افرادی مانند: غزالی، ابوعبدالله حمیدی، محی‌الدین عربی و... همچنین نظرات اشخاصی که در زمینه اندیشه سیاسی اسلامی تخصص دارند بیان می‌شود. نظریاتی که بیشتر بر پایه اصل اصلاح از راه گزاره‌های اخلاقی هستند نه مسائل فقهی.
عناوین 4 فصل کتاب «قدرت سیاسی در دولت پیامبر؛ جستاری در تبارشناسی مدنیت و چالش‌های مشروعیت و دولت»، «اندیشه سیاسی اسلامی پیشاتدوین»، «تدوین اندیشه سیاسی اسلامی؛ پژوهشی در پدیدار شناسی رابطه وحی و سیاست»، «اندیشه سیاسی صوفیه «معین الطاعه و حصن الجماعه» نام دارند.
در بخش کوتاهی از کتاب می‌خوانیم:
«به لحاظ نظری و عملی و حتی در سطح بزرگان و ناموران نیز تصوف سهمی ‌بسزا در حوزه نقش‌آفرینی در تاریخ عربی و اسلامی و قدسیت و روحانیزه کردن بسیاری از حوادث و رویدادهای آن داشته است. تا هم اکنون نیز آثار و شواهد تاریخی بسیاری در دسترس است که بیانگر حجم سترگ حضور و نقش آفرینی صوفیه با همه گونه‌های آن در تاریخ مسلمانان می‌باشد. این حقیقت ضرورتا آشکار از منظر ارباب عقول مستور و نادیده انگاشته شده و به نوعی می‌توان گفت گونه‌ای ابهام و پریشانی در فهم اشکال و میزان سهم و نقش آفرینی صوفیه و نیز حدود و ماهیت آن در تاریخ وجود دارد تا جایی که دشمنی‌های بسیاری را علیه نگره تصوف و صوفیه به طور عام برانگیخته است که البته این نیز به شکل تفاوت‌های ایدئولوژیکی و مذهبی نمایان گشته است. از بررسی گزاره‌ها و انگاره‌های آثار تاریخی، نقیصه و کاستی اشکارِ عدم بررسی، واکاوی و توجه به نقش و کارکرد صوفیه دانسته می‌شود و از خلال آن‌ها نمی‌توان به بیان سهم و نقش‌آفرینی‌های صوفیه در حوزه سیاسی پرداخت...»

درباره نویسنده «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام»
محمد جبرون متفکر و اندیشمند اهل تسنن است. او سال 1971 در شمال مراکش به دنیا آمد. جبرون سال 2005 از دانشگاه عبدالمالک مدرک دکترای خود را دریافت کرد. او تاکنون جوایز بسیاری را برنده شده است. جایزه علوم انسانی و اجتماعی مرکز عربی و پژوهش‌های سیاسی در سال 2012 و جایزه فرهنگی دوبی در سال 2009 از جوایز دریافتی محمد جبرون هستند. آثار نوشته شده این نویسنده و متفکر عرب عبارت است از : «اندیشه سیاسی در مغرب و اندلس در سده پنجم هجری»، «مفهوم دولت اسلامی: بحران بنیادها و حتمیت مدرنیته»، «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام»، «اسلام و مدرنیته» و «تجربه گفتگوی فرهنگی با غرب».
محمد جبرون تلاش و تحقیق بسیاری در حوزه تاریخ و تفکرات اسلامی همچنین تغییرات آن داشته است.

درباره ترجمه فارسی کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام»
عنوان اصلی کتاب «نشاه الفکر السیاسی الاسلامی و تطوره (دراسه فی مثلث الاشکالی المدینه و الاصاله والعقلانیه السیاسیه)» نام دارد. کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام» با عنوان فرعی «جستارهایی در باب سه گانه اصالت، مدنیت و عقلانیت سیاسی» توسط «یاسین عبدی» ترجمه شده و از سوی بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه راهی بازار کتاب ایران شده است.