کتاب «فراز و فرود ملتها» اثر مَنسِر اولسون
کتابي در نقد گروههاي منافع خاص و تأثير مخرب آنها بر رشد و شکوفايي و توسع? اقتصادي و اجتماعي. کتاب «فراز و فرود ملتها: رشد اقتصادي، رکود تورمي و تصلبهاي اجتماعي»، با عنوان اصلي The Rise and Decline of Nations: Economic Growth, Stagflation, and Social Rigidities، يک کتاب نظري اقتصادي با رويکردي ميانرشتهاي است که به ريشهيابي بحرانهاي اقتصادي و تورم و آسيبهاي اجتماعي برآمده از آنها در جوامع ميپردازد.
مَنسِر اولسون در کتاب «فراز و فرود ملتها» با رويکردي نقادانه و آسيبشناسانه از شرايطي سخن ميگويد که منجر به شکلگيري گروههاي منافع خاص ميشود و از موانعي که همين گروهها براي توسعه و رشد اقتصادي و اجتماعي ايجاد ميکنند.
کتاب «فراز و فرود ملتها» با يک رويکرد ميانرشتهايِ اقتصادي، جامعهشناختي و تاريخي به ريشهيابي مسئل اقتصادي و اجتماعي ميپردازد و بحث نظري خود را با ارجاع به نمونههايي در تاريخ همراه ميکند.
متن اصلي کتاب «فراز و فرود ملتها» اولين بار در سال 1982 منتشر شده است.
مروري بر کتاب «فراز و فرود ملتها»
شايد چنين فکر کنيم که گروههاي منافع خاص در شرايطي پديد ميآيند و قدرت ميگيرند که اقتصاد يک کشور بحراني است. منسر اولسون اما در کتاب «فراز و فرود ملتها» نشان ميدهد که چنين گروههايي ميتوانند از دل وضعيتهاي اقتصادي باثبات و پايدار و شرايط آرام بيرون بيايند و آنگاه ثبات اقتصادي و اوضاع اجتماعي را برهم بزنند و بحران پديد آورند.
کتاب «فراز و فرود ملتها» از سازوکار اخلال گروههاي منافع خاص در اقتصاد سخن ميگويد و از اينکه چگونه وقتي چنين گروههايي پديد ميآيند و قدرت ميگيرند و تعدادشان زياد ميشود سود اقتصادي هم تنها به جيب بخش کوچکي از جامعه که شامل همين گروههاست ميرود.
در کتاب «فراز و فرود ملتها» توضيح داده شده که چگونه گروههاي منافع خاص برنامهريزيهاي کلان اقتصادي در يک کشور را بهسود خود مختل ميکنند و با تقويت مداخل? دولت در اقتصاد و تخصيص منابع و مزايا و امکانات به خودشان و گسترش اقتصاد رانتي و انحصاري جلوي رقابت آزاد اقتصادي را ميگيرند و اينگونه امکان رشد و شکوفايي اقتصاد را در سطح کلان از بين ميبرند و مانع بهرهمندي کل جامعه از منابع و امکاناتِ موجود ميشوند.
نويسنده در کتاب «فراز و فرود ملتها» با ارجاع به نمونههايي در طول تاريخِ بشر نشان ميدهد که گروههاي منافع خاص چگونه ميتوانند چوب لاي چرخ اقتصاد يک کشور بگذارند و از رشد و شکوفايي اقتصادي، در معناي کلان آن، جلوگيري و اقتصاد را فلج کنند و اينگونه به جوامع آسيبهايي جدي وارد کنند و سود اقتصادي را تنها عايد خودشان و به خودشان محدود و منحصر کنند.
کتاب «فراز و فرود ملتها» از مقدم? ادوارد گليزر بر چاپ سال 2022 اين کتاب، پيشگفتار نويسنده و هفت فصل تشکيل شده است.
فصلهاي هفتگان? کتاب «فراز و فرود ملتها» عبارتند از: «پرسشها، و معيارهاي ضروري يک پاسخ قانعکننده»، «منطق نظريه»، «دلالتهاي نظريه»، «دموکراسيهاي توسعهيافته از جنگ جهاني دوم تاکنون»، «يکپارچهسازي حوز? قضايي و تجارت خارجي»، «نابرابري، تبعيض و توسعه» و «رکود تورمي، بيکاري و چرخههاي کسبوکار: رويکرد تکاملي به اقتصاد کلان».
دربار? مَنسِر اولسون، نويسند? کتاب «فراز و فرود ملتها»
مَنسِر لويد اولسون جونيور (Mancur Lloyd Olson Jr)، متولد 1932 و درگذشته به سال 1998، اقتصاددان، متخصص علوم سياسي و استاد دانشگاه اهل امريکا بود. اولسون از اقتصاددانهاي تأثيرگذار بر اقتصاد نهادي جديد بود و بر نقشي که مالکيت خصوصي، ماليات، کالاهاي عمومي، کنش جمعي و حقوق قراردادي در توسع? اقتصادي ايفا ميکردند تأکيد داشت.
از آثار منسر اولسون ميتوان به کتابهاي «منطق کنش جمعي: کالاهاي عمومي و نظري? گروهها»، «رويکردي جديد به اقتصاد مراقبتهاي بهداشتي» و «قدرت و رونق: فزونرشدي ديکتاتوريهاي کمونيستي و سرمايهداري» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «فراز و فرود ملتها»
کتاب «فراز و فرود ملتها: رشد اقتصادي، رکود تورمي و تصلبهاي اجتماعي» با ترجمه و مقدم? محمد فاضلي و جعفر خيرخواهان در انتشارات روزنه منتشر شده است.
محمد فاضلي، متولد 1353 در اراک، جامعهشناس و مترجم ايراني است. او تحصيلکرد? مهندسي صنايع در دانشگاه صنعتي اميرکبير و داراي دکتراي جامعهشناسي از دانشگاه تربيت مدرس است.
پژوهشهاي فاضلي عمدتاً بر جامعهشناسي علم، جامعهشناسي شهري و جامعهشناسي سياسي متمرکز است. او منتقد سياستگذاريها در ايران در حوزههاي آموزش عالي، محيط زيست، حقوق شهروندي و توسعه است.
فاضلي تدريس در دانشگاه مازندران را نيز در کارنام? کاري خود دارد و زماني هم عضو هيئت علمي دانشگاه شهيد بهشتي بوده است. او همچنين سِمَتهاي مشاور وزير نيرو، رياست مرکز امور اجتماعي منابع آب و انرژي، معاونت پژوهشي مرکز بررسيهاي استراتژيک و مديريت شبک? مطالعات سياستگذاري عمومي را عهدهدار بوده است.
بعد از وقوع حادث? آتشسوزي ساختمان پلاسکو فاضلي خواهان تهي? گزارش ملي پلاسکو شد و يکي از اعضاي هيئت ويژ? گزارش ملي بررسي اين حادثه بود.
فاضلي نويسند? وبلاگي با عنوان «دغدغ? ايران» و داراي يک کانال تلگرامي و يک پادکست به همين نام است.
از آثار تأليفي محمد فاضلي ميتوان به کتابهاي «ايران، بر لب? تيغ: گفتارهاي جامعهشناسيِ سياسي و سياست عمومي»، «بنيانهاي ساختاري تحکيمِ دموکراسي: تجرب? دموکراسي در ايران، ترکيه و کر? جنوبي» و «مديريت شهري و توسع? دانش شهري» و از ترجمههاي او ميتوان به کتاب «سياست در بستر زمان: تاريخ، نهادها، و تحليل اجتماعي» اشاره کرد.
دکتر جعفر خيرخواهان، متولد 1347، اقتصاددان، استاد دانشگاه و مترجم ايراني است. او داراي ليسانس اقتصاد و فوقليسانس علوم اقتصادي با گرايش اقتصاد بينالملل از دانشگاه علامه طباطبايي و نيز دکتراي علوم اقتصادي است.
خيرخواهان تدريس در دانشگاه فردوسي مشهد و سوابق اجرايي متعددي را در حوز? اقتصاد در کارنام? کاري خود دارد.
از ترجمههاي جعفر خيرخواهان ميتوان به کتابهاي «معماي فراواني: رونقهاي نفتي و دولتهاي نفتي» و «اقتصاد» اشاره کرد.
