لذت‌های ایرانیان

کتاب «لذت‌های ایرانیان» نوشتۀ ویلم فلور و حسن جوادی
سِیر و سیاحتی در آداب و تشریفات و آلات و ادوات لذت و عیش‌ونوش در ایران، از اعصار قدیم تا روزگار معاصر. کتاب «لذت‌های ایرانیان»، با عنوان اصلی Persian Pleasures: How Iranians Relaxed Through the Centuries with Food, Drink & Drugs، پژوهشی درباب خوراک و نوشاک و دود و دَم در ایران و ربط و پیوند این‌ها با زندگی اجتماعی ایرانیان است.
نویسندگان کتاب «لذت‌های ایرانیان» در این کتاب اسباب لذت‌های جمعی و دورهمی در ایران را در زمینه‌ای تاریخی مورد بررسی قرار می‌دهند و سِیر تحول لذت در ایران و تأثیر دورهمی‌های سرخوشانه را بر زندگی اجتماعی ایرانیان در طول تاریخ ترسیم می‌کنند.
در کتاب «لذت‌های ایرانیان» همچنین از منظر سیاحان خارجی به خوراک و آداب و تشریفات آن در ایران نگاه شده و روایتهای آن‌ها از مشاهداتشان در این باب نقل شده است.
متن اصلی کتاب «لذت‌های ایرانیان» اولین بار در سال 2019 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «لذت‌های ایرانیان»
ویلم فلور و حسن جوادی در کتاب «لذت‌های ایرانیان» در هشت فصل به ارکان اصلی لذت در ایران، از قدیم‌الایام تا دوران معاصر و از خوردن و شکم‌چرانی تا قهوه‌نوشی و چای‌نوشی و مصرف توتون و تنباکو و مخدرات و مسکرات، پرداخته‌اند و خاستگاه هر یک از این آداب عیش و عشرت در ایران و نحوۀ آشنایی ایرانیان با آن‌ها و سیر تحولشان و نیز نقش آن‌ها در شکل‌دادن به مراودات اجتماعی را مورد بررسی قرار داده‌اند.
کتاب «لذت‌های ایرانیان»، پس از مقدمه‌ای به‌قلم ویلم فلور، با بحث درباب خوراک آغاز می‌شود و با معرفی شاعری از قرن نهم هجری قمری به نام مولانا ابواسحاق حلاج شیرازی، معروف به بُسحاق اطعمه، که خوراکش سرودن شعر درباب خوردنی‌‌جات بود و از او دیوانی در وصف طعام به‌جا مانده که مرجعی برای شناخت انواع غذاها در ایران در دورانی‌ست که این شاعر می‌زیسته است.
بحث از خوراک در تاریخ ایران در کتاب «لذت‌های ایرانیان» با نقل روایت‌های مسافران اهل عثمانی و اروپا درباب غذاهای ایرانی، بین سال‌های 1500 تا 1900 میلادی، و نیز شرح آن‌چه سیاحان خارجی دربارۀ وعده‌های غذایی و آداب غذا خوردن ایرانیان گفته‌اند ادامه می‌یابد.
فصل سوم کتاب «لذت‌های ایرانیان» به قهوه‌نوشی در ایران اختصاص دارد و به تاریخ اُنس ایرانیان با قهوه و پدید آمدن قهوه‌خانه در ایران و بدل‌شدن آن به پاتوق محبوب ایرانیان. نقش اجتماعی قهوه‌خانه‌ها در ایران و تبدیل قهوه‌خانه به چای‌خانه و نیز تعطیلی قهوه‌خانه‌های سنتی و تفریحات و جمع‌هایی که در این قهوه‌خانه‌ها شکل گرفت، براثر مدرن‌شدن ایران، از دیگر موضوعاتی‌ هستند که در این فصل از کتاب «لذت‌های ایرانیان» به آن‌ها پرداخته شده است.
فصل چهارم کتاب «لذت‌های ایرانیان» نقل خاطره‌ای مکتوب از ماشاالله رزمی است که در آن از نقش اجتماعی و سیاسی و اقتصادی قهوه‌خانه‌های تبریز تا سال 1971 میلادی سخن رفته است.
در فصل پنجم کتاب «لذت‌های ایرانیان» به چای و چای‌نوشی در ایران پرداخته شده و به این موضوع که چگونه قهوه‌نوشی در ایران جای خود را به چای‌نوشی داد.
فصل ششم کتاب «لذت‌های ایرانیان» درباب باده‌نوشی در ایران است و فصل هفتم هم درباب توتون و تنباکو و کشیدن قلیان و سیگار در ایران.
مخدرات و مصرف انواع مواد مخدر در ایران موضوع فصل هشتم و پایانی کتاب «لذت‌های ایرانیان» است.

دربارۀ ویلم فلور و حسن جوادی، نویسندگان کتاب «لذت‌های ایرانیان»
ویلم ماریوس فلور (Willem Marius Floor)، متولد 1942، مورخ و ایرانشناس هلندی است. از آثار او می‌توان به کتاب‌های «تاریخ کاغذ در ایران»، «تاریخ نان در ایران»، «تاریخ تئاتر ایران»، «نقاشی دیواری در دوره‌ی قاجار»، «نظام قضایی عصر صفوی»، «صنعتی ‌شدن ایران و شورش شیخ احمد مدنی، 1925 – 1900»، «صنایع کهن در دوره‌ی قاجار»، «دیوانسالاری عصر صفوی» و «طبقۀ کارگران و صنعت در ایران، 1320 – 1229» اشاره کرد.
ویلم فلور جایزۀ بین‌المللی فارابی را به‌خاطر مطالعات بشردوستانه دریافت کرده است.

حسن جوادی، متولد 1317 در تبریز، منتقد، پژوهشگر، مورخ، استاد دانشگاه، متخصص زبان‌ و ادبیات فارسی و انگلیسی و عربی و فرانسه، روزنامه‌نگار و مترجم ایرانی است. او تحصیلکردۀ دانشگاه سوربن و نیز دارای دکترای ادبیات انگلیسی از دانشگاه کیمبریج است.
جوادی تدریس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه کیمبریج و نیز تدریس در دانشگاه تهران، دانشگاه برکلی و دانشگاه جرج واشینگتن را در کارنامۀ کاری خود دارد و، علاوه بر تدریس و ترجمه و کار پژوهشی، به روزنامه‌نگاری هم پرداخته است.
از آثار تألیفی حسن جوادی می‌توان به کتاب‌های‌ «تاریخ طنز در ادبیات فارسی» و «ادوارد براون و ایران» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب «گذری به هند» و «نامه‌هایی از تبریز» اشاره کرد.
او همچنین آثاری را از زبان فارسی به انگلیسی ترجمه کرده است که رسالۀ «اخلاق‌الاشراف» عبید زاکانی و اشعار فروغ فرخزاد از آن جمله‌اند.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «لذت‌های ایرانیان»
کتاب «لذت‌های ایرانیان» با ترجمۀ صبا کارخیران و سمیرا محب‌علی در انتشارات ایرانشناسی منتشر شده است.
صبا کارخیران، متولد 1356، و سمیرا محب‌علی، متولد 1363، مترجمان ایرانی‌اند. آن‌ها، به‌جز کتاب «لذت‌های ایرانیان»، کتاب «تاریخ کاغذ در ایران» را نیز با همکاری یکدیگر به فارسی ترجمه کرده‌اند.