روانکاوی و ایمان
مکاتبات زیگموند فروید و اسکار فیستر

کتاب «روانکاوی و ایمان: مکاتبات زیگموند فروید و اُسکار فیستِر» به‌گردآوریِ هاینریش مِنگ و ارنست ال. فروید
نامه‌نگاری‌های پدرِ روانکاوی و یکی از روانکاوانِ پیروِ او. کتاب «روانکاوی و ایمان: مکاتبات زیگموند فروید و اُسکار فیستِر» مجموعه‌ای از نامه‌هایی است که زیگموند فروید و اسکار فیستر، کشیش و روانکاو سوئیسی، باهم ردوبدل کرده‌اند و در آن‌ها عمدتاً از مسائل تخصصی روانکاوی و نسبت میان روانکاوی و الهیات سخن گفته‌اند.
نامه‌های کتاب «روانکاوی و ایمان» که توسط هاینریش مِنگ و ارنست ال. فروید، پسرِ زیگموند فروید، گردآوری و در این کتاب منتشر شده‌اند دربردارندۀ بخشی از تاریخ روانکاوی‌اند.
کتاب «روانکاوی و ایمان» همچنین در پس‌زمینۀ خود تصویری از مختصات و مسائل و دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی و اخلاقیِ اروپای نیمۀ اول قرن بیستم به‌دست می‌دهد.

مروری بر کتاب «روانکاوی و ایمان»
فروید شاگردان و پیروان و همکارانی داشت که بعدتر از او بُریدند و مکاتب خاص خود را در روانکاوی بنیان نهادند. معروف است که فروید چندان مخالفت با خود را برنمی‌تابید. روابط او با روانکاونی مثل یونگ، که در آغاز پیروِ او بودند و بعداً به منتقدانش تبدیل شدند، به کدورت گرایید. اسکار فیستر اما، به‌گواه نامه‌هایی که تا اواخر عمرِ فروید میان او و فروید ردوبدل شد و بخشی از آن‌ها را در کتاب «روانکاوی و ایمان» می‌خوانید، جزو آن دسته از منتقدان فروید بود که رابطه‌اش با فروید برای مدتی طولانی حَسَنه باقی ماند و این دو تا اواخر عمرِ فروید دوست ماندند و باهم مکاتبه داشتند.
فیستر، در عین اختلاف نگرشی که با فروید داشت، همواره به او احترام می‌گذاشت و از نظریات او در روانکاوی دفاع می‌کرد. این در نامه‌های او به فروید در کتاب «روانکاوی و ایمان» هم به‌خوبی مشهود است. منتها اختلاف دیدگاه اساسی فروید و فیستر در این است که فروید روانکاوی و الهیات را آشتی‌ناپذیر و این دو را دو مقولۀ جدا و مجزا از یکدیگر می‌داند اما فیستر معتقد است که می‌توان الهیات و روانکاوی را به‌هم پیوند داد و از این پیوند برای بهبود و تعالیِ اخلاق عمومی استفاده کرد.
اختلاف نظر فروید و فیستر دربارۀ نسبت میان روانکاوی و الهیات یکی از موضوعات اصلی مباحث نظری این دو روانکاو در نامه‌هایی است که آن‌ها به یکدیگر نوشته‌اند. از این لحاظ می‌توان گفت که کتاب «روانکاوی و ایمان» برگی از تاریخ روانکاوی است و بر گوشه‌ای از تاریخ روانکاوی نور می‌تاباند.
کتاب «روانکاوی و ایمان» همچنین، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، شمایی از مختصات فرهنگی و اجتماعی و اخلاقیِ اروپای نیمۀ نخست قرن بیستم ارائه می‌دهد و ما را، از خلال مباحثی که در نامه‌های فروید و فیستر به یکدیگر طرح شده، با مسائل و دغدغه‌ها و موضوعاتی آشنا می‌کند که در آن زمان در اروپا مطرح بوده‌اند.
نخستین نامۀ کتاب «روانکاوی و ایمان» در سال 1909 و آخرین نامۀ کتاب در سال 1937، دو سال قبل از مرگ فروید، نوشته شده است.
کتاب «روانکاوی و ایمان» همچنین حاوی مقدمه‌ای از ارنست ال. فروید، شرح‌حال کوتاه اسکار فیستر به‌قلم هاینریش مِنگ و مقدمه‌ای به‌قلم آنا فروید، دختر زیگموند فروید، است.
کتاب «روانکاوی و ایمان: مکاتبات زیگموند فروید و اُسکار فیستِر» با ترجمۀ رضا عمران و احمد مروارید و همراه با مقدمه‌ای به‌قلم گهر همایون‌پور، دبیر مجموعۀ «دفترهای روانکاوی» نشر قطره که این کتاب هم جزوی از آن است، در نشر قطره منتشر شده است. اساس این ترجمه، متن انگلیسی کتاب، با عنوان Psychoanalysis and Faith: The Letters of Sigmund Freud and Oskar Pfister، بوده است.

دربارۀ زیگموند فروید و اسکار فیستر
زیگموند فروید (Sigmund Freud)، متولد 1856 و درگذشته به سال 1939، عصب‌شناس و روانکاو اتریشی بود.
فروید بنیانگذار دانش روانکاوی و یکی از تأثیرگذارترین متفکران بر ساحت‌های گوناگون هنر و فرهنگ و اندیشه در قرن بیستم است. او با پرداختن به قلمرو ناخودآگاه، عرصه‌ای تازه را در روانکاوی گشود که از محدودۀ روانشناسی و روانکاوی و روان‌درمانی بسیار فراتر رفت و با حیطه‌هایی چون تولید هنری و ادبی و نیز تفکرات فلسفی و علوم سیاسی و اجتماعی و... درآمیخت.
آرای فروید باب تازه‌ای را در نقد هنری و ادبی گشود و تفسیری تازه از خلق هنری و ادبی ارائه داد. تأثیر او را از جمله بر مکتب هنری و ادبی سوررئالیسم و آثار سوررئالیستیِ نقاشی و سینما و ادبیات می‌توان دید.
از آثار زیگموند فروید می‌توان به کتاب‌های «تفسیر خواب»، «آسیب‌شناسی روانی زندگی روزمره»، «سه رساله دربارۀ نظریۀ جنسی»، «لطیفه و ارتباطش با ناخودآگاه»، «لئوناردو داوینچی»، «توتم و تابو»، «آیندۀ یک پندار»، «تمدن و ملالت‌های آن» و «موسی و یکتاپرستی» اشاره کرد.

اُسکار فیستِر (Oskar Pfister)، متولد 1873 و درگذشته به سال 1956، کشیش و متأله و روانکاو سوئیسی بود. او تحصیلکردۀ الهیات، فلسفه و روانشناسی در دانشگاه‌های زوریخ و بازیل بود.
از فیستر به‌عنوان یکی از پیشگامان روانشناسی نوین سوئیس یاد می‌شود. شهرت او بیشتر به‌خاطر تلاش‌هایش در کاربستِ روانکاوی در تعلیم و تربیت و نیز باورش به قابلیت ترکیبِ روانشناسی و الهیات است.
فیستر بنیانگذار انجمن روانکاوی سوئیس و از همکاران اولیۀ زیگموند فروید بود. او خصوصاً به دیدگاه‌های فروید دربارۀ عقدۀ اودیپ، اضطراب اختگی و تمایلات جنسی کودکان علاقه‌مند بود.
فیستر، به‌لحاظ دینی، مدافع بازگشت به آموزه‌هایی بود که آن‌ها را تعالیم بنیادین اولیۀ مسیح می‌دانست.
از آثار اسکار فیستر می‌توان به کتاب «مسیحیت و ترس» اشاره کرد.