سرو سپید...سرخ

معرفی رمان سرو، سپید... سرخ

یک رمان تاریخی دربارۀ محمدعلی فروغی و نقش‌آفرینی او در تاریخ ایران در دوران اشغال کشور به دست متفقین. رمان سرو، سپید... سرخ، نوشتۀ جهانگیر شهلایی، بر یکی از دوره‌های مهم و بحرانی تاریخ ایران یعنی شهریور 1320 که ایران به‌ دست نیروهای نظامی دو کشور روسیه و انگلیس اشغال شد، نور می‌تاباند و این دوره را با محوریت نقشی که محمدعلی فروغی، ملقب به ذکاء‌الملک، به‌عنوان نخست‌وزیر در آن ایفا کرد به تصویر می‌کشد.

دربارۀ رمان سرو، سپید... سرخ

محمدعلی فروغی که شخصیت اصلی رمان سرو، سپید... سرخ است، از چهره‌های برجستۀ عرصۀ فرهنگ و سیاست ایران معاصر است. فروغی هم در حیطۀ فرهنگ حضوری مؤثر داشت و هم نخست‌وزیر ایران در عصر آغاز فرایند مدرن‌شدن این کشور بود و در این فرایند سهمی مؤثر داشت.
فروغی اما در اواخر دوران سلطنت رضاشاه، همچون دیگر چهره‌های مؤثر بر شکل‌گیری ایران مدرن، مورد غیظ و غضب رضاشاه قرار گرفت و مجبور شد میدان سیاست را رها کند. او البته خوش‌اقبال بود که به سرنوشت تلخ علی‌اکبر داور، دیگر چهرۀ برسازندۀ ایران مدرن، دچار نشد و از غیظ شاه جان به‌در برد.
با اشغال ایران توسط متفقین اما فروغی بار دیگر در عین اینکه با پیری و بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کرد، به صحنۀ سیاست بازگشت. او را دوباره آوردند تا بلکه با درایت و کاردانی خود ایران را از جنگی که محتمل بود دامنگیرش بشود نجات دهد. سرو، سپید... سرخ، روایت بازگشت فروغی به سیاست و داستان شیوۀ سیاست‌ورزی او و دلمشغولی‌ها و نگرانی‌هایش در بیست‌وسه روز از ایام پرتلاطم تاریخ ایران است.
جهانگیر شهلایی در کتاب سرو، سپید... سرخ از خلال روایت نقش‌آفرینی محمدعلی فروغی در وقایع شهریور 20، هم تصویری از اوضاع ایران در آن دوران پرآشوب به دست می‌دهد و هم شخصیت ذکاء‌الملک را با ابعاد و وجوه گوناگونش به ما می‌شناساند.
سرو، سپید... سرخ گرچه بر زندگی و فعالیت‌های سیاسی فروغی در دورانی که به آن اشاره شد متمرکز است اما به دوره‌های دیگری از زندگی او هم گریز می‌زند تا هم تصویری روشن‌تر و دقیق‌تر از این ادیب و سیاستمدار برجسته به دست دهد و هم تصویری گسترده‌تر از تاریخ معاصر ایران. این‌گونه است که در کتاب سرو، سپید... سرخ به ایران عصر قاجار و جنبش مشروطه نیز گریز زده می‌شود.
رمان سرو، سپید... سرخ در نشر چترنگ منتشر شده است.

بخشی از رمان سرو، سپید... سرخ

«گزارش‌ها می‌رسیدند، وزیران می‌آمدند و می‌رفتند، دولت به ظاهر داشت کار خودش را می‌کرد، اما فروغی چیزی کم داشت. می‌خواست افرادی را دم دست داشته باشد که برایش از اوضاع بنویسند. شرایط را تحلیل کنند. حتی دولت را ناسزا دهند، اما سکوت نکنند. همینِ رسانه‌ها را دوست داشت. علقه‌اش با روزنامه‌ها از همین‌جا نطفه می‌بست. می‌شد با خواندن دو سه روزنامه (اگر وجود داشتند) و با دو سه دیدگاه مخالف و متفاوت به شرایط یکسان گسترۀ دید را افزایش داد. اما از همۀ این‌ها محروم بود. نه آزادی‌ای باقی مانده بود، نه رسانه‌ای، نه روزنامه‌ای و نه صبری که بتواند همۀ این‌ها را تحمل کند. ظرفیتی هم نبود که بتوان یک‌شبه همۀ این‌ها را به وجود آورد. پیرمرد خود را مانند بهار 1294 محبوس در کشتی مسافربری گرجی تصور می‌کرد، آن یک ماه که هیچ خبری از دنیا نداشت، از بس مریض در اتاق مانده بود. فرقش فقط این بود که آن‌موقع مسافر بود و حالا کشتی‌بان. مگر می‌شد این کشتی را در این هوای مه‌آلود و طوفانی به ساحل امن رساند؟»

دربارۀ جهانگیر شهلایی، نویسندۀ رمان سرو، سپید... سرخ

جهانگیر شهلایی، متولد 1365، داستان‌نویس ایرانی است. شهلایی همچنین مؤسس جایزه‌ای ادبی به نام «پرانتز» است.
از آثار جهانگیر شهلایی می‌توان به رمان «فاکِنگو» و مجموعه داستان «شهرهای منهدم‌شده» اشاره کرد.

رمان سرو، سپید... سرخ برای چه مخاطبانی مناسب است؟

خواندن کتاب سرو، سپید... سرخ را به همۀ علاقه‌مندان داستان‌های تاریخی، خصوصاً علاقه‌مندان داستان‌هایی دربارۀ تاریخ معاصر ایران، پیشنهاد می‌کنیم.