سوگ سیاوش
در مرگ و رستاخیز

معرفی کتاب سوگ سیاوش

تحلیلی خواندنی از داستان سیاوش، برمبنای روایت فردوسی از این داستان در «شاهنامه». شاهرخ مسکوب در سوگ سیاوش: در مرگ و رستاخیز، داستان سیاوش را با محوریت مفهوم مرگ و رستاخیز مورد تحلیل قرار داده است.
سوگ سیاوش حاوی چشم‌اندازی نو از یک داستان حماسی کهن است و ابعادی تازه و بدیع از این حماسه را نمایان می‌کند.

دربارۀ کتاب سوگ سیاوش

بین داستان‌های «شاهنامه» داستان سیاوش یکی از معروف‌ترین‌ها، بهترین‌ها و البته تلخ‌ترین‌هاست. داستان سیاوش داستان شاهزاده‌ای‌ست که گرفتار تهمت و هوس‌رانی نامادری و جاه‌طلبی‌های نابخردانۀ پدر و توطئۀ حاسدان می‌شود و دست‌آخر به‌طرزی ناجوانمردانه و فجیع به قتل می‌رسد. شاهرخ مسکوب در سوگ سیاوش این داستان اسطوره‌ای را از منظر مرگ و رستاخیز زیر ذره‌بین برده و نوع مواجهۀ هر یک از شخصیت‌های اصلی آن با مرگ را مورد کندوکاو قرار داده است.
کتاب سوگ سیاوش از مقدمه و سه فصل به نام‌های «غروب»، «شب» و «طلوع» تشکیل شده است. مسکوب در مقدمۀ کتاب، خلاصه‌ای از داستان سیاوش را نقل می‌کند و در فصل اول پس از ارائۀ روایتی از تاریخ اساطیری جهان به‌روایت اساطیر ایرانی و اشاره‌ای به نبرد اهورا مزدا و اهریمن یعنی نبرد نور و تاریکی و خیر و شر، به شخصیت سیاوش و نوع مواجهۀ او با مرگ می‌پردازد.
فصل دوم سوگ سیاوش شاهرخ مسکوب به تفسیر نوع مواجهۀ چند شخصیت دیگر داستان سیاوش با مرگ اختصاص دارد و فصل آخر به کیخسرو و اینکه او چگونه با مرگ مواجه شد.
در کتاب سوگ سیاوش شخصیت‌های اصلی داستان سیاوش مورد کندوکاو و تحلیل قرار می‌گیرند و تفاوت‌هایشان در مواجهه با هستی و مرگ نشان داده می‌شود. در این کتاب همچنین بحث‌هایی خواندنی درباب حماسه به‌عنوان ژانری که موضوع اصلی آن انسان در کیهان است و تفاوت انسان اساطیری و حماسی و تاریخی مطرح شده است.
مسکوب در سوگ سیاوش نقشۀ راهی به انسان امروز برای خواندن و درک «شاهنامه» به‌دست می‌دهد و به ما می‌گوید که «شاهنامه» را چگونه بخوانیم تا به درکی نو و امروزی از آن دست یابیم.
کتاب سوگ سیاوش: در مرگ و رستاخیز در نشر گستره منتشر شده است.

بخشی از کتاب سوگ سیاوش

«اکنون خواننده‌ای تازه در برابر کتابی است که از هزار سال پیش بوده است. برای دست‌یافتن به شاهنامه نخست باید از آن دور شد، کتاب را در جای تاریخی خود نهاد و خود در تاریخ شخص خویش و زمان خویش جای گرفت. آنگاه از راه آن پشتوانۀ سنت و فرهنگ از هزار سال پیش آغاز کرد و به خود بازگشت و تا به امروز آمد. خواننده چون پدیده‌ای تاریخی به کتاب می‌پیوندد. در این حال او مردی است در گذشته و برکنده از این ایام. اما چون همپای مفاهیم کلی شعر، که با جوهری سرشارتر همچنان بر هستی ما فرمانرواست، در خود رسید و به زمان حال خویشتن بازآمد، دیگر از برکت شعر مردی است هزارساله و شعر نیز از برکت او شعری است هزارساله که باز می‌روید و بهاره می‌شود.»

دربارۀ شاهرخ مسکوب، نویسندۀ کتاب سوگ سیاوش

شاهرخ مسکوب، متولد 1304 در بابل و درگذشته به سال 1384، پژوهشگر، منتقد ادبی، شاهنامه‌پژوه، مترجم و جُستارنویس ایرانی بود. مسکوب یکی از بهترین شاهنامه‌شناسان و شاهنامه‌پژوهان ایرانی است و جستارهایی که درباب «شاهنامه» نوشته از منابع مهم شاهنامه‌پژوهی هستند.
مسکوب تحصیلکردۀ رشتۀ حقوق در دانشگاه تهران بود. او کار نویسندگی را با تفسیر اخبار خارجی در روزنامۀ «قیام ایران» آغاز کرد. در جوانی گرایش به چپ پیدا کرد و دورانی از جوانی‌اش به فعالیت‌های سیاسی گذشت. در آن دوران چندبار هم دستگیر و زندانی شد. بعدتر اما بخش عمدۀ زندگی خود را به کار فرهنگی گذراند و آثار ارزنده‌ای در حوزۀ ادبیات، خصوصاً دربارۀ «شاهنامه»، منتشر کرد.
مسکوب با پروژۀ تاریخ شفاهی ایران نیز همکاری‌هایی داشت و چند مصاحبۀ این پروژه از جمله مصاحبه با هوشنگ نهاوندی را انجام داد.
کتاب‌های «مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار»، «ارمغان مور: جستاری در شاهنامه»، «شاهنامه در دو بازخوانی»، «در کوی دوست»، «داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع»، «سوگ مادر» و «روزها در راه» از آثار تألیفی شاهرخ مسکوب هستند و از ترجمه‌های او هم می‌توان به کتاب‌ «افسانه‌های تبای» اشاره کرد.

کتاب سوگ سیاوش برای چه مخاطبانی مناسب است؟

خواندن سوگ سیاوش شاهرخ مسکوب را به همۀ علاقه‌مندان شاهنامه و آن‌ها که به مطالعه دربارۀ اسطوره‌ها و حماسه‌های ایرانی علاقه دارند پیشنهاد می‌کنیم.