تجربه و هنر زندگی 20: کی بود کی بود؟ - چرا و چگونه اشتباهاتمان را توجیه می کنیم؟

معرفی کتاب کی بود کی بود؟ اثر کرول توریس و الیوت ارونسن

اثری درباره درک سازوکار درونی توجیه خویش و نپذیرفتن اشتباهات. کتاب کی بود کی بود؟ با زیر عنوان «چرا و چگونه اشتباهات‌مان را توجیه می‌کنیم» درباره رفتارهای مخربی است که کم‌وبیش از هریک از ما سر می‌زند.
مباحثی که در کی بود کی بود؟ طرح شده‌اند به ما نشان می‌دهند که توجیه کردن خویش هم مزایایی دارد و هم مستلزم پرداخت بهایی است که معمولا از دید ما پنهان می‌مانند.
بهای توجیه کردن این است که ما اصلا نمی‌توانیم خطاهایمان را ببینیم چه برسد به آنکه بخواهیم اصلاح‌شان کنیم. کتاب کی بود کی بود؟ دید ما را نسبت به خودمان و اطرافیان‌مان بازتر می‌کند و می‌آموزد که واقعیت را آن‌گونه که هست ببینیم.
کتاب کی بود کی بود؟ بیستیمن کتاب مجموعه‌ای با عنوان «تجربه و هنر زندگی» است که خشایار دیهیمی دبیر آن است. مجموعه‌ای شامل کتاب‌های فلسفی که نه فقط با صدای عقل بلکه با شور زندگی مسایل مربوط به زندگی را مطرح می‌کند و تلاش می‌کند با نور تاباندن بر زوایای تاریک و پیچیدگی‌های مسایل زندگی خواننده را به تامل و تفکر بیشتر درباره آنها دعوت کند. 

 درباره کتاب کی بود کی بود؟

نپذیرفتن اشتباهات و توجیه کردن چه تبعاتی به همراه دارد؟ این پرسش کلیدی کتاب کی بود کی بود؟ است. نویسندگان این کتاب استدلال می‌کنند که توجیه خویش نه تنها خطاها و تصمیمات غلط‌مان را کوچک جلوه می‌دهد بلکه باعث می‌شود همه غیر از خومان متوجه ریاکاری‌مان شوند. توجیه کردن خودمان این امکان را به ما می‌دهد که میان لغزش‌های اخلاقی خودمان و دیگران فرق بگذاریم و مغایرت اعمال‌مان را با باورهای اخلاقی‌مان لاپوشانی کنیم. 
نویسندگان کی بود کی بود؟ می‌گویند با درک سازوکار درونی توجیه خویش، هم پاسخ پرسش فوق را می‌یابیم و هم از بسیاری از کارهای دیگر آدم‌ها، که در نگاه اول بی‌معنی و احمقانه به نظر می‌رسند، سردرمی‌آوریم. می‌توانیم به پرسش‌هایی پاسخ دهیم که بسیاری از افراد با دیدن دیکتاتورهای سنگدل، مدیران حریص، متعصبان مذهبی که به نام خدا آدم می‌کشند، کشیش‌هایی که کودک‌آزاری می‌کنند، یا کسانی که به خاطر ارث و میراث سر خواهر و برادرهایشان کلاه میگذارند، از خودشان می‌پرسند: اینها چطور شب‌ها روی سر روی بالش می‌گذارند، چطور رویشان می‌شود در آینه خودشان را نگاه کنند؟ پاسخ این است: دقیقا همان‌طور که باقی ما شب می‌خوابیم و در آینه قیافه‌مان را ورانداز می‌کنیم.
در فصل اول کی بود کی بود؟ به ناهماهنگی‌های ذهنی پرداخته شده است یعنی به آن سازوکار روانیِ ریشه‌داری که منشا توجیه خویش است و از قطعیت‌ها، عزت نفس و وابستگی‌های قومی قبیله‌ای ما محافطت می‌کند. کتاب از ناهمانگی‌ ذهنی به عنوان موتور توجیه خویش یاد کرده است. 
در فصل‌های دیگر کی بود کی بود؟ به آسیب‌زاترین عواقب توجیه خویش توجه شده و به تفصیل شرح داده شده که چطور توجیه کردن خودمان تعصب و فساد را تشدید می‌کند، حافظه را مخدوش می‌کند، اعتماد‌به‌نفس حرفه‌ای را به نخوت و بدبینی تبدیل می‌کند، سبب بی‌عدالتی می‌شود و این بی‌عدالتی را تداوم می‌دهد، عشق را تخریب می‌کند و دشمنی و نفاق به وجود می‌آورد.
یکی از نکته‌های مهمی که در کتاب کی بود کی بود؟ بر آن تاکید شده این است که اگر از سازوکار توجیه خودمان سردربیاوریم، می‌توانیم آن را از کار بیندازیم. برای همین منظور، در فصل پایانی کتاب بر این موضوع تمرکز شده که ببینیم خودمان چه راه‌حل‌هایی برای روابط و جامعه‌مان به ذهن‌مان می‌رسد. درک سازوکار توجیه خویش قدم اول برای یافتن راه‌حل‌هایی است که به تغییر و بهروزی منتهی می‌شود و این هدف اصلی نوشتن این کتاب است. 

خلاصه کتاب کی بود کی بود؟

«توجیه خویش شکاف‌های میان عشاق، دوستان و کشورها را بیشتر و طولانی‌تر می‌کند. مانع از ترک عادت‌های بد می‌شود. به خطاکاران اجازه می‌دهد که از زیر بار مسئولیت کارهایشان شانه خالی کنند و مانع از آن می‌شود که بسیاری از متخصصان و اهل فن نگرش‌ها و عملکردهای منسوخ‌شان را که باعث آسیب رساندن به دیگران می‌شود تغییر دهند.»

درباره کرول توریس و الیوت ارونسن نویسندگان کتاب کی بود کی بود؟

کرول توریس، نویسنده، روان‌شناس اجتماعی و فمینیست معاصر امریکایی است که در سال 1944 متولد شده است. «روان‌شناسی خشم» اثر دیگری از او است که به فارسی ترجمه شده است.  
الیوت ارونسن نیز نویسنده و روان‌شناس اجتماعی امریکایی است که در سال 1932 متولد شده است. ارونسن روان‌شناس مشهوری است که جوایز متعددی هم به دست آورده است. از او کتاب‌های دیگری از جمله «روان‌شناسی اجتماعی» به فارسی ترجمه شده است.

کتاب کی بود کی بود؟ برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب کی بود کی بود؟ به همه علاقه‌مندان به روان‌شناسی اجتماعی و کسانی که در پی ایجاد روابط اجتماعی بهتر و برقراری ارتباط‌های پایدارتر و با کیفیت‌تر با دیگران هستند پیشنهاد می‌شود.