زردشتیان

کتاب «زردشتیان» اثر مری بویس
طرحى اجمالى براى تدوین تاریخ جامع دین زردشتى. کتاب «زردشتیان» اثری پژوهشی و دانشگاهی درباره تاریخ، باورها و مناسک دینی زردشتی است که به قلم یکی از مهم‌ترین پژوهشگران این عرصه نوشته شده است.
کتاب «زردشتیان» اثر مری بویس، نخستین‌بار در سال ۱۹۷۹ به چاپ رسید و البته نویسنده بعدتر ویراست تازه‌ای از آن را هم منتشر کرد و یافته‌های تازه‌اش را به کتاب افزود.
این پژوهش ارزشمند امروز همچنان به عنوان منبعی قابل اعتماد و معتبر در زمینه مطالعات مربوط به دین زردشتی به شمار می‌رود. کتاب «زردشتیان» پس از انتشارش مورد نقد و بررسی ایران‌شناسانی برجسته قرار گرفت و منبع بسیاری از پژوهش‌های بعدی بوده و از این‌رو می‌توان گفت که این کتاب در زمینه مطالعات دین زردشتی جایگاه مرجعی ماندگار را پیدا کرده است.
کتاب «زردشتیان» به عنوان کتاب درسى براى دانشجویان رشته ادیان فراهم آمده است. مری بویس براى چاپ دوم کتاب که به سال ۱۹۸۳ منتشر شد، در برخى مطالب آن بازنگرى کرد. متن بازنگرى و به روز شده، طى سال‏هاى بعد چند بار دیگر چاپ شد که آخرین آن‏ها در سال ۲۰۰۱ بود. بویس براى این چاپ هم اگرچه مجال نیافت نظرات تازه و نویافته‏هایش را در متن وارد کند، ولى دیباچه‏اى نوشت که طى آن برخى دیدگاه‏هایش را تصحیح کرد.
ترجمه فارسی کتاب «زردشتیان» بر اساس چاپ بازنگرى شده سال ۱۹۸۳ صورت گرفته است. البته مترجم پس از پایان کار به چاپ ۲۰۰۱ دسترسى یافت، و بنابراین دیباچه آن را هم ترجمه کرد و به کتاب افزود و علاوه بر آن، براى عطف توجه خواننده به نکات بازنگرى شده در دیباچه، در جاهاى مورد نظر متن به دیباچه ارجاع داده است.
کتاب «زردشتیان» در ایران نیز مورد توجه پژوهشگران، مورخان و دانشگاهیان بوده به طوری که ترجمه فارسی آن تاکنون بارها تجدیدچاپ شده، در چند رشته دانشگاهى کتاب درسى شده و در فهرست منابع آزمون ورودى دانشگاه نیز قرار گرفته است.

مروری بر کتاب «زردشتیان»
دین زردشتی از ادیان کهن است که بیش از سه هزار و پانصد سال پیش، در فرهنگى متعلق به عصر مفرغ، و در استپ‏هاى آسیا سربرآورد. کیش زردشتی دین حکومتى سه شاهنشاهى قدرتمند ایرانى بود که یکى پس از دیگرى به حکومت رسیدند و از این‌رو سده‏هاى متمادى داراى قدرت و ثروت دنیوى بود. آموزه‏هاى این کیش بر سراسر خاورمیانه، یعنى ناحیه‏اى که در آن یهودیت گسترش یافت و مسیحیت و اسلام پا به عرصه وجود گذاشتند، اثر نهاد. به سوى خاور نیز حکومت ایران تا هند شمالى توسعه یافت و در آن‏جا کیش زردشتى در تکامل شاخه مهایانه کیش بودایى مؤثر افتاد. با این‌حال اما اطلاعات درباره این کیش در مقایسه با سایر ادیان اندک است و از این‌رو مطالعه درباره آن با چالش‌هایی همراه است. کتاب «زردشتیان» یکی از مهم‌ترین مطالعه‌هایی است که به شکل‌گیری تاریخ جامع دین زردشتی کمک شایانی کرده است.
نویسنده کتاب «زردشتیان» در ابتدای اثرش به دشواری مطالعه درباره این آیین اشاره کرده و می‌گوید این کیش به سبب دیرینگى، فراز و نشیب‏هایى که از سر گذرانده و به سبب کاهش متون مقدسش، از رهگذر آن فراز و نشیب‏ها، دشوارترین دین زنده براى مطالعه است.
با این وجود دین زردشتی به دلیل تاثیرگذاری‌اش بر ادیان و مکاتب دیگر موضوع مطالعه‌ای مهم در رشته ادیان جهان به شمار می‌رود و آگاهى در باره آموزه‏هاى زردشتى و تاریخ این کیش لازم است و گسترش اخیر مطالعات دینى در دانشگاه‏ها، تقاضا براى کتاب‏هایى مقدماتى در این زمینه را پدید آورده است. کتاب «زردشتیان» در واقع کوششى براى پاسخ دادن به این نیاز است.
علاوه بر این، مری بویس در کتاب «زردشتیان»، بر آن است تا بحث در باره کیش زردشتى را پى گیرد، آن هم نه صرفا به عنوان عاملى مؤثر و قدرتمند، بلکه همچنین به منزله دینى اصیل که در طول هزاره‏ها و طى آزارهاى سخت، وفادارى پیروانش را به همراه داشته است. از این رو این کتاب، برخلاف آنچه معمول است، تاریخ پیوسته‏اى از این جامعه، طى سالیان متمادى ضدیت با آن، تا نیک انجامى‏اش در عصر حاضر را پى مى‏گیرد.

درباره مری بویس نویسنده کتاب «زردشتیان»
نورا الیزابت مری بویس، متولد اوت 1920 در دارجیلینگِ هند، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه در رشته مطالعات زردشتی است. پدرش کارمند دولت انگلستان در هند بود. او تحصیلات دبیرستان خود را در انگلستان به پایان برد، سپس وارد کالج نیوِنهامِ کمبریج شد و در آن‏جا همزمان در مقطع کارشناسى دو رشته، یکى زبان انگلیسى و دیگرى باستان‏شناسى و مردم‏شناسى، به تحصیل پرداخت و هر دو رشته را با نمره اول و به فاصله یک سال، یعنى در سال‏هاى ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ به پایان رساند. مدتى بعد، بویس با پرفسور ولادیمیر مینورسکى، ایران‏شناس مشهور، آشنا شد و نزد وى به آموختن زبان فارسى پرداخت. بویس در سال ۱۹۴۴ مربى بخش ادبیات انگلوساکسن و نیز باستان‏شناسى کالج رویال هالووىِ دانشگاه لندن شد و همزمان نیز تحت نظر پرفسور والتر برونو هنینگ، استاد مشهور مطالعات ایرانى، تحصیل در این رشته را آغاز کرد، زبان فارسى باستان و دیگر زبان‏هاى ایرانى باستان و میانه را آموخت و در سال ۱۹۴۵ موفق به اخذ درجه کارشناسى ارشد شد. وى یک سال بعد زیر نظر هنینگ و پرفسور هرولد والتر بیلى، تحصیل در مقطع دکترا را آغاز کرد و در سال ۱۹۴۷ نیز به مقام استادیارى کرسى نوبنیاد مطالعات ایرانى در مدرسه مطالعات شرقى و آفریقایى دانشگاه لندن رسید. به پیشنهاد هنینگ، مرى بویس کار بر روى متون مانوى را براى رساله دکتراى خود برگزید که در سال ۱۹۵۲ توانست با موفقیت از آن دفاع کند. این رساله بعدا در سال ۱۹۷۷ با عنوان سرودهاى پارتى مانوى به چاپ رسید. وى سپس، بار دیگر به پیشنهاد هنینگ، فهرست نوشته‏هاى ایرانى به خط مانوى در مجموعه ترفانى آلمان را نیز تهیه کرد که در سال ۱۹۶۰ منتشر شد. بویس در ۱۹۵۸ به مقام دانشیارى مطالعات ایرانى رسید و در سال ۱۹۶۳ نیز درجه استادى گرفت و پس از درگذشت هنینگ، رئیس این بخش شد. بویس از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۰ در مقام منشى و خزانه‏دار بخش دست‏نوشته‏هاى ایرانى بود که ریاست آن را هنینگ برعهده داشت. وى مدت‏ها عضو شوراى انجمن سلطنتى آسیایى و عضو شوراى سردبیرى مجله Asia Major بود؛ در سال ۱۹۷۵ عضو افتخارى انجمن خاورشناسان امریکا شد و در سال ۱۹۷۸ نیز به عنوان عضو خارجى، به عضویت فرهنگستان علوم و ادبیات دانمارک رسید. وى علاوه بر این ها چند کتاب و ده‏ها مقاله دیگر نوشته است که عمدتا در باره آیین‏هاى ایران باستان، متون مانوى، ادبیات شفاهى ایران و به ویژه جنبه‏هاى مختلف کیش زردشتى هستند. مری بویس سرانجام در آوریل 2006 درگذشت. «گاهشمار جشن‌های زردشتی»، «جستاری در فلسفه زرتشتی»، «منابع مکتوب دین زردشتی» و «آیین زردشت: کهن روزگار و قدرت ماندگارش» از جمله آثار او است که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «زردشتیان»
کتاب «زردشتیان» با ترجمه عسکر بهرامی در نشر قنوس منتشر شده است.
عسکر بهرامی، متولد 1346 در شوش، نویسنده، مترجم و عضو هیئت علمی بنیاد دایره‌العمعارف اسلامی است. بهرامی دارای مدرک دکتری در رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی از دانشگاه تهران است. او در سال‌های مختلف با موسسات و نهادهای مختلف پژوهشی و فرهنگی همچون مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی و مرکز پژوهشی میراث مکتوب همکاری داشته است و عضو هیئت علمی دانشنامه جهان اسلام است. او آثار متعددی در زمینه تاریخ، زبان‌های باستانی ایرانی و دین زردشت تالیف و ترجمه کرده که از میان آنها می‌توان به این آثار اشاره کرد: «راهنمای زبان‌های ایرانی»، «دیباچه‌ای بر دین زردشتی»، «راهنمای پژوهش‌های زردشتی»، «تاریخ اساطیری ایران» و «آغازگران پژوهش زبان پهلوی در ایران».