آیسخولوس
مجموعه آثار

کتاب «آیسخولوس: مجموعه آثار» اثر آیسخولوس، ترجمه عبدالله کوثری، نشر نی
مجموعه‌ای از نمایشنامه‌های نخستین تراژدی‌نویس بزرگ جهان یا به تعبیری پدر تراژدی. آیسخولوس را نقطه آغاز تراژدی دانسته‌اند چرا که او در نمایشنامه‌هایش با نوآوری‌های متنوع در پرداخت مضامین و شخصیت‌ها و همچنین شیوه اجرای اثر بر صحنه، موجب تکامل این فرم هنری شد.
کتاب «آیسخولوس» شامل هفت نمایشنامه از آیسخولوس است که همگی در کنار هم ترجمه و منتشر شده‌اند.
هر هفت تراژدی کتاب «آیسخولوس» زبانی به اصطلاح سنگین دارند و این زبان متناسب با مضمون و شخصیت‌های نمایشنامه‌ها است. عبدالله کوثری، مترجم کتاب، این نمایشنامه‌ها را بر اساس ترجمه معتبر گیلبرت ماری به فارسی برگردانده و البته دو ترجمه جدیدتر را هم مدنظر داشته است.
نمایشنامه‌های به جامانده از آیسخولوس که در کتاب «آیسخولوس» منتشر شده‌اند در دوره‌های مختلف مورد توجه نویسندگان و شاعران و هنرمندان متعددی بوده است.

مروری بر کتاب «آیسخولوس»
تراژدی عمری بسیار طولانی دارد و می‌توان گفت دو هزار و پانصد سال پیش اولین تراژدی‌ها خلق شدند و از آن زمان تا امروز منبع الهام بسیاری از نویسندگان و هنرمندان بوده‌اند. آیسخولوس یا اشیل، پدر تراژدی است که مثل اغلب نمایشنامه‌نویسان یونان باستان تعداد اندکی از آثارش به دست ما رسیده است. کتاب «آیسخولوس» مجموعه آثار به جامانده از این نمایشنامه‌نویس بزرگ جهانی است که با ترجمه خواندنی عبدالله کوثری به فارسی منتشر شده‌اند.
«اورستیا» که شامل سه نمایشنامه «آگاممنون»، «نیازآوران» و «الاهگان انتقام» است به همراه چهار نمایشنامه «پرومتئوس در بند»، «هفت دشمن تبای»، «پارسیان» و «پناه‌جویان» هفت نمایشنامه کتاب «آیسخولوس» را تشکیل داده‌اند.
مضمون اصلی نمایشنامه‌های کتاب «آیسخولوس» رابطه آدمی با خدایان است. او در نمایشنامه‌هایش پرسش‌هایی که همواره پرسش‌های بشری بوده‌اند طرح کرده است از جمله اینکه ما تا کجا و چقدر مسئول سرنوشت‌مان هستیم.
بخشی از مقدمه مفصل کتاب «آیسخولوس» به اخلاق و مذهب در نمایشنامه‌های آیسخولوس پرداخته و به این نکته اشاره کرده که تراژدی‌های او در چارچوب مشخص و منسجم مذهبی جای می‌گیرد. به این معنا که عالم اخلاقی آیسخولوس اهمیت بسیار دارد زیرا شخصیت‌هایش هماهنگ با نگرش او به خدایان عمل می‌کنند و آنچه بر آنها می‌گذرد نیز هماهنگ با همین نگرش است. درباره شخصیت در نمایشنامه‌های کتاب «آیسخولوس» نیز توجه به این نکته مهم است که اهمیت شخصیت در نمایشنامه‌های آیسخولوس بیشتر متکی بر کرده‌های آنها است و نه هویت‌شان.
تراژدی‌های کتاب «آیسخولوس» صراحت و سادگی معقولی دارند و با تعلیقی در آغاز شروع می‌شوند و در اوج پایان رویدادها را به حد نهایی خود می‌رسانند.
کتاب «آیسخولوس» با تریلوژی «اورستیا» آغاز می‌شود. تریلوژی به آیسخولوس این فرصت را می‌داد تا سیر وقایع را در سه نمایشنامه به تصویر بکشد و شخصیت‌ها را به جای یک اثر در سه نمایشنامه راه دهد تا ما شاهد تحول شخصی آنها باشیم و پیامد کارهایشان را در گستره‌ای وسیع‌تر از یک نمایشنامه ببینیم. آیسخولوس در تراژدی‌های «تبای» و «اورستیا» به روایت مصائب چند نسل پرداخته و نشان داده که چگونه نفرین خدایان و کرده و کنش فرد بر سه نسل از خاندان شاهی تبس اثر می‌گذارد.
تریلوژی «اورستیا» در کتاب «آیسخولوس»، به روایت بخشی از سرنوشت غمبار خاندان شاهی آترئوس پرداخته است. تراژدی نخست، «آگاممنون»، ماجرای بازگشت آگاممنون از تروا، کشته شدن او و سپس به قدرت رسیدن کلوتمنسترا و آیگیستوس است. نمایشنامه «نیازآوران» ماجرای بازگشت اورستس پسر آگاممنون از تبعید، دیدار او با خواهرش الکترا، و کشتن کلوتمنسترا و آیگیستوس را روایت کرده است. «الاهگان انتقام» سرگذشت اورستس بعد از کشتن مادر و ماجرای پناه بردن او به آپولون و آنگاه گریختن به درگاه آتنا و محاکمه او در پیشگاه این الاهه را روایت می‌کند.

درباره آیسخولوس نویسنده کتاب «آیسخولوس: مجموعه آثار»
آیسخولوس یا اشیل را نخستین تراژدی‌نویس بزرگ نامیده‌اند. او نخستین نمایشنامه‌نویسی است که آثاری از او در دست داریم و اطلاعاتی از او در منابع باستانی آمده‌اند که البته همه آنها قابل اعتماد نیستند. بنابر داده‌هایی که تا حد معقولی می‌توان قابل اعتماد دانست می‌شود گفت که آیسخولوس در سال 525 پیش از میلاد در الئوسیس متولد شده است. او در بین سال‌های 96-499 به جهان تئاتر وارد شد و در سال 490 در نبرد ماراتن شرکت کرد. آیسخولوس در 484 نخستین پیروزی در اجرای تراژدی را به دست آورد و در 472 چهار تراژدی او از جمله «پارسیان» برنده شدند. در سال 468 آیسخولوس از سوفوکلس شکست می‌خورد. در 467 چهار تراژدی تبای او از جمله «هفت دشمن» برنده می‌شوند. پس از آن چهار تراژدی دانائوسی او از جمله «پناه‌جویان» برنده می‌شوند و در 458 نیز تریلوژی «اورستیا» برنده می‌شود. آیسخولوس اهل آتن نبود و همان‌طور که اشاره شد در الئوسیس متولد شد که از آخرین مناطقی به شمار می‌رفت که در آتیکا ادغام شدند. این شهر زادگاه افسانه پررمز و راز دمتر و دخترش بود. در نوشته‌های ارسطو به این نکته اشاره شده که آیسخولوس زمانی متهم به این شد که راز و رمز آن افسانه را در نمایشنامه‌هایش افشا کرده است. می‌توان گفت که از آیسخولوس بیست نمایشنامه بر صحنه رفت و در سال‌های حیاتش سیزده‌ بار برنده شد. در منابع باستانی هفتاد تا نود نمایشنامه به آیسخولوس نسبت داده شده اما احتمالا کل آثار او هشتاد نمایشنامه بوده است.

درباره ترجمه کتاب «آیسخولوس»
کتاب «آیسخولوس» با ترجمه عبدالله کوثری در نشر نی منتشر شده است.
عبدالله کوثری، متولد 1325 در همدان، از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مترجمان سال‌های اخیر ایران است که آثار متعددی به خصوص در زمینه ادبیات با ترجمه او منتشر شده است. کوثری پیش از آنکه به ترجمه بپردازد شعرهایی در نشریات مختلف منتشر کرده بود و درواقع به عنوان شاعر شناخته می‌شد و حتی در ده شب گوته نیز شعر خوانده بود. کوثری تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته اقتصاد در دانشگاه ملی سابق سپری کرد و پس از آن مدتی برای تکمیل زبان انگلیسی به انگلستان رفت و پس از بازگشت به ایران در کتابخانه دانشگاه ملی به کار مشغول شد. او تا چند سال به عنوان مترجم و ویراستار با پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها همکاری داشت اما در سال 1359 با کناره‌گیری از این مشاغل به عنوان مترجم حرفه‌ای به کار مشغول شد و البته گاهی نیز به ویراستاری پرداخت. در کار ترجمه کوثری تمرکز ویژه‌ای بر ادبیات امریکای لاتین داشته و تعدادی از شاهکارهای نویسندگان امریکای لاتین توسط او به فارسی برگردانده شده‌اند. او جوایزی هم برای ترجمه کسب کرده است. «دن کاسمورو»، «حکومت نظامی»، «ایران، جامعه کوتاه مدت»، «ریچارد سوم»، «ائوریپیدس»، «سنکا»، «جنگ آخر زمان»، «سور بز»، «پوست انداختن» و «مرگ در آند» برخی از ترجمه‌های عبدالله کوثری هستند.