مثل خون در رگ های من
نامه های احمد شاملو به آیدا

مثل خون در رگ‌های من: نامه‌های احمد شاملو به آیدا
«مثل خون در رگ‌های من» کتابی است که چهره‌ای شخصی‌تر از احمد شاملو را، در قالب نامه‌های او به آیدا، ترسیم می‌کند و نیز اهمیت آیدا را، به عنوان یک نقطه عطف مهم، در زندگی شخصی و شعری شاملو نشان می‌دهد. احمد شاملو همان‌قدر با اشعار سیاسی و اجتماعی‌اش مشهور خاص و عام است که با اشعار عاشقانه‌ای که برای یار و همسرش، آیدا سرکیسیان، سروده است. در شعرهای عاشقانه شاملو عشق شخصی او به آیدا با عشق در معنای عام آن گره خورده است. اما در نامه‌های عاشقانه‌ای که او به آیدا نوشته است این عشق در وجه شخصی‌تر و خصوصی‌تر خود به زبان آمده و عیان شده است، ضمن اینکه شاملو در این نامه‌ها، علاوه بر احساسش به آیدا، شمه‌ای از زندگی و احوال شخصی و کارهای خود را هم بیان می‌کند. با خواندن این نامه‌ها تصویری دقیق‌تر از احمد شاملو به دست می‌آوریم و شاعر بزرگ معاصر را این بار نه در متن زندگی اجتماعی و فرهنگی او، که در پیوند با زندگی و احوال و سرگذشت شخصی و خصوصی‌اش می‌شناسیم؛ اگرچه درباره شخصیتی چون شاملو اینها یکسره از هم جدا نیستند و انعکاس شاملوی شاعر را در نامه‌ها و زندگی شخصی‌اش و نیز انعکاس نامه‌ها و زندگی و احساسات شخصی او را در اشعارش می‌توان دید و تشخیص داد.

مروری بر کتاب «مثل خون در رگ‌های من»
«مثل خون در رگ‌های من» مجموعه‌ای است از نامه‌هایی که احمد شاملو در فاصله سالهای 1341 تا 1354 خورشیدی به آیدا سرکیسیان نوشته است، به علاوه یک نامه از آیدا به شاملو و دو نامه دیگر، یکی خطاب به آیدا از طرف دوست مشترک آیدا و شاملو و دیگری نامه‌ای از شاملو به صالح‌پور که شاملو آن را، پیش از ارسال به صالح‌پور، برای آیدا فرستاده است تا آیدا هم بخواند و نظرش را بگوید. چند نامه هم شعرهایی هستند که شاملو برای آیدا سروده و در دفترهای شعر شاملو نیز آمده‌اند. تصاویر تعدادی از نامه‌ها هم در انتهای کتاب آمده است. نامه‌های این کتاب اسنادی است درباره وجهی از زندگی و شخصیت شاملو که آیدا در آن حضوری پررنگ داشته است. این نامه‌ها از دوران آشنایی شاملو و آیدا تا سالهای بعد از ازدواج آنها را دربرمی‌گیرند و سرشار از شوری عاشقانه‌اند و پُر از بیان پُرشورِ احساسات به معشوقه‌ای که شاعر زندگی خود را در وجود او بازیافته و همه امیدهای از دست رفته‌اش را در او پیدا کرده است. در این نامه‌ها می‌بینیم که ظهور آیدا در زندگی شاملو زندگیِ دوباره‌ای به شاعر بخشیده و خونی تازه را در رگهای او جاری کرده است. اینک سطرهایی از نامه‌ای از این مجموعه: «حقیقت این است که اگر جامعه به احقاق حق من قد برافراشته بود، این سال‌های سیاه و پُر مشقت پیش نمی‌آمد و من تو را نمی‌یافتم. یافتن تو، بزرگ‌ترین پیروزی زندگی من بود؛ این را به تو تنها اعتراف نمی‌کنم، بلکه با صدای بلند، با فریاد، همه جا گفته‌ام، و باشد که ببینی در آینده چه گونه از این پیروزی خویش سخن بگویم. افسوس که امروز – به دلایلی که تو خود می‌دانی – زبانم بسته است... ناچارم که نام تو را حتی از شعری که مال توست حذف کنم، برای آن که مزاحمتی برایت فراهم نکنند. اما فردا که تو نام مرا به دنبال نام خود بگذاری و همه چیز آفتابی شود، دیگر چنین نخواهد شد.
من عشق تو را چون پرچمی پیشاپیش نبردی که برای اثبات وجود خویش آغاز خواهم کرد به دوش می‌کشم، به تو فخر می‌کنم و از داشتن تو سر فخر به آسمان می‌سایم.
تو را در سخت‌ترین سال‌های عمرم یافتم که تصمیم گرفته بودم زندگی را چون پیراهن ژنده‌یی به دور اندازم، و وجود تو به من حرارت و زندگی داد. وجود تو مرا به زندگی ترغیب کرد. وجود تو مرا نگه داشت و امروز وجود توست که سبب می‌شود با تمام نیروی خود به سوی زندگی برگردم و برای آینده‌ی خود طرح و نقشه بریزم.»
کتاب «مثل خون در رگ‌های من: نامه‌های احمد شاملو به آیدا» در نشر چشمه منتشر شده است.

درباره احمد شاملو و آیدا سرکیسیان
آشنایی احمد شاملو (1379 – 1304) و آیدا سرکیسیان (- 1318) در سال 1341 آغاز شد و در سال 1343 به ازدواج انجامید. زندگی مشترک آنها تا زمان درگذشت شاملو ادامه داشت. آیدا نه فقط زندگی شخصی شاملو را دگرگون کرد، که بر شعر او نیز اثر گذاشت و شاملو بزرگ‌ترین عاشقانه‌هایش را برای او و تحت تأثیر او سرود. این عاشقانه‌ها از بهترین نمونه‌های شعر عاشقانه معاصر فارسی است. آیدا سرکیسیان در گردآوری و تدوین «کتاب کوچه» با شاملو همکاری داشت و بعد از درگذشت شاملو سرپرست این دایره‌المعارف بزرگ فرهنگ عامه شد. او همچنین کتاب «بامداد همیشه: یادنامه احمد شاملو» را گردآوری و تنظیم کرده است. این کتاب مجموعه‌ای است از آنچه بعد از درگذشت شاملو درباره او و به یادش گفته و نوشته و سروده شده است. «بامداد همیشه: یادنامه احمد شاملو» را انتشارات نگاه منتشر کرده است. در سال 1396 نشر چشمه جلد اول مجموعه گفت‌وگوهای احمد شاملو، با عنوان «سندباد در سفر مرگ»، را زیر نظر آیدا سرکیسیان منتشر کرد. «بام بلند هم‌چراغی: با آیدا درباره احمد شاملو» از دیگر آثار مربوط به احمد شاملو است که آیدا در شکل‌گیری آن نقشی پررنگ داشت. این کتاب را، که در نشر نو منتشر شده، سعید پورعظیمی فراهم آورده و در آن به طور مفصل با آیدا سرکیسیان درباره شاملو گفت‌وگو کرده است. آیدا همچنین از بنیانگذاران «مؤسسه فرهنگی پژوهشی الف. بامداد» است. ایجاد جایزه شعر احمد شاملو و تأسیس وب‌سایت رسمی احمد شاملو از جمله فعالیتهای فرهنگی این مؤسسه است.

رتبه کتاب «مثل خون در رگ‌های من» در گودریدز: 3/89 از 5