اگر حافظه ياري کند
تبعيد چگونه تجربهاي است و نويسندگان و شاعران تبعيدشده و بيوطن چگونه به وطن خود مينگرند و تلقي و درکشان از مفهوم وطن چيست؟ آنها وطن خود را چگونه به ياد ميآورند و حافظه چگونه آن وطن را از نو و در زباني تازه – زبان کشوري که آنها به اجبار به آن مهاجرت کردهاند – براي آنها ميسازد؟
جوزف برودسکي - شاعر اهل روسيه که در دوره شوروي به ناچار به آمريکا رفت و مليت آمريکايي يافت - در کتاب اگر حافظه ياري کند: چهار جستار از زبان و خاطره در سالهاي تبعيد با ما از اين موضوع سخن ميگويد. جستارهاي اين کتاب همه حول و حوش ادبيات و تبعيد و خاطره شکل گرفتهاند. برودسکي تجربهاش از تبعيد و بيوطن شدن را در اين جستارها با ما در ميان ميگذارد. او خاطرات خود از روسيه را از موقعيت يک تبعيدي روايت ميکند. راوي اين جستارها کسي است که هم دور از وطن است و هم در وطن. جستارهاي برودسکي در نقطه گسست فيزيکي از وطن و پيوند ذهني با آن پديد آمدهاند. تبعيد برودسکي را در موقعيتي دوگانه قرار داده است. او دور از وطن، از وطن مينويسد و به همين دليل خاطره در نوشتههايش بار معنايي و جايگاه و مفهومي ويژه پيدا ميکند.
اگر حافظه ياري کند با ترجمه طهورا آيتي در مجموعه «جستار روايي» نشر اطراف منتشر شده و هشتمين کتاب اين مجموعه است.
درباره نويسنده: جوزف برودسکي با نام اصلي ايوسيف آلکساندروويچ برودسکي (1996-1940)، شاعر و جستارنويس روسي – آمريکايي و برنده جايزه نوبل ادبيات سال 1987.
