چرا شد محو از یاد تو نامم؟

کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» اثر افسانه نجم‌آبادی، ترجمه‌ی شیرین کریمی، نشر بیدگل
مجموعه مقالاتی ارزنده در زمینه تاریخ‌نگاری ایران معاصر با نگاهی ویژه به زنان و جنسیت. کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» شامل نُه مقاله از افسانه نجم‌آبادی است که در آنها به موضوعاتی مختلف پرداخته شده اما دغدغه نویسنده در بازنمایی نقش و حضور زنان در روایت تاریخی این مقاله‌ها را به هم مرتبط کرده است.
مقالاتی که در کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» کنار هم گردآمده‌اند متونی هستند که پیش‌تر در نشریات انگلیسی‌زبان و چند مجله فارسی‌زبان به چاپ رسیده‌ بودند.
مقالات کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» هم توجه ما را به مطالعه و خوانش تاریخ با نگاه به جنسیت و سکسوالیته جلب می‌کند و هم الگویی درخور از این نوع نگاه و این شکل از تاریخ‌نگاری به دست می‌دهد.
کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» شامل چند مقاله بسیار خوشخوان است که هم می‌تواند برای مخاطبان حرفه‌ای‌تر تاریخ مورد توجه باشد و هم می‌تواند خوانندگان عادی را به خود جلب کند. مقالات کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» علی‌رغم اینکه متونی علمی هستند اما به گونه‌ای نوشته شده‌اند که هر خواننده‌ای می‌تواند از خواندن آنها لذت ببرد.

مروری بر کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟»
کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» از چند مقاله ارزشمند و غنی تشکیل شده که نویسنده‌ در آنها کوشیده بر روی یک فقدان در تاریخ‌نگاری ما دست بگذارد. همان‌طور که مترجم اثر هم در متن ابتدایی‌اش اشاره کرده، افسانه نجم‌آبادی بر این باور است که آنچه فاقدش هستیم اسناد و مدارک نیست بلکه بازخوانی اسناد و مدارک موجود تاریخی با چشم جویای زنان در تاریخ است.
در کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» نه مقاله انتخاب شده است. از میان آنها شش مقاله ترجمه شده در ابتدای کتاب آمده‌اند و اینها مقالاتی‌اند که نجم‌آبادی در سال‌های مختلف به شکل پراکنده در نشریات انگلیسی‌زبان منتشر کرده بود.
سه مقاله و جستار بعدی کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» نیز در دهه هفتاد شمسی در مجله‌های فارسی‌زبان منتشر شده‌ بودند.
نجم‌آبادی در مقالات کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» بر روی موضوعاتی مهم تمرکز کرده است. او در مقاله «فراسوی قاره امریکا» این پرسش را مطرح کرده که آیا جنسیت و سکسوالیته دو مقوله کاربردی در تحلیل تاریخی‌اند؛ و نیز به دغدغه‌های روش‌شناختی و مفاهیم جنسیت و سکسوالیته از مرزهای جغرافیایی و محدوده‌‌های زمانی پرداخته است.
مقاله «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» که عنوان کتاب نیز از این مقاله برگرفته شده، خلاصه کتاب حکایت دختران قوچان است که به واقعه فروش و اسارت شماری از دختران قوچان و زنان باشقانلو در اواخر قرن نوزدهم و سال‌های منتهی به انقلاب مشروطه مربوط است. واقعه‌ای که اگرچه از عوامل اصلی روشن شدن شعله انقلاب بوده اما در تاریخ‌نگاری‌های انقلاب مشروطه به فراموشی سپرده شده و به عنوان حادثه‌ای پیش‌پا افتاده در نظر گرفته شده است.
مقاله بعدی کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» با عنوان «زنان ملت: زنان یا همسران ملت؟»، به این موضوع پرداخته که زنان در دوران مشروطه چگونه در فضای سیاسی جایگاه خود را مطالبه کردند و چگونه مرزهای محدودکننده اجتماعی را شکستند و با نام خود در کنار مردان در مقام هم‌‌وطن و بخشی از ملت مبارزه کردند. به تعبیر افسانه‌ نجم‌آبادی، پژوهش‌هایی که در زبان فارسی و انگلیسی درباره مشارکت زنان ایرانی در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و ادبی در دوره مشروطه انجام شده خود گفتمان‌هایی را شکل داده و بازتولید کرده‌اند و او در این مقاله به نقد این گفتمان‌ها پرداخته است.
مقاله «نقش زن بر متن مشروطیت» دیگر مقاله کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» است که که به تناقضات درونی گفتمان مشروطه اختصاص دارد. مقالات بعدی کتاب نیز به موضوعاتی چون دگرگونی‌های مهم زبانی در دوه سده اخیر، تصویر برساخته از زنان در داستان‌نویسی و کنشگری زنان در دوره رضاشاه پرداخته‌اند.

درباره افسانه نجم‌آبادی نویسنده کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟»
افسانه نجم‌آبادی، متولد 1325، نظریه‌پرداز و تاریخ‌نگار ایرانی- امریکایی و استاد دانشگاه هاروارد در رشته مطالعات زنان است. او پس از پایان تحصیلات متوسطه، در بیست سالگی به کالج رادکلیف، واقع در ایالات متحده رفت و به تحصیل در در رشته فیزیک مشغول شد. نجم‌آبادی پس از پایان مقطع کارشناسی ارشد در رشته فیزیک به تحصیلات‌اش ادامه داد. او به مطالعات اجتماعی روی آورد و در سال 1363 دکتری جامعه‌شناسی‌اش را از دانشگاه منچستر اخذ کرد. او پس از یک دهه تدریس در دپارتمان مطالعات زنان در کالج بارناردِ شهر نیویورک، در سال 1380 به دانشگاه هاروارد راه یافت و به عنوان استاد تاریخ و مطالعات زنان در این دانشگاه مشغول به تدریس شد. نجم‌آبادی در حال حاضر عضو هیئت علمی گروه مطالعات زنان، جنسیت و سکسوالیته در این دانشگاه است. او همچنین یکی از دبیران اصلی دانشنامه شش جلدی زنان و فرهنگ اسلامی است. پژوهش‌‌های اخیر این پژوهشگر بیشتر بر روی بررسی شیوه‌های تاریخ‌نگاری جنسیت و سکسوالیته در تاریخ ایرانِ قرن نوزدهم و دوران معاصر متمرکز است. نجم‌آبادی تاکنون تألیفات و پژوهش‌های بسیاری به زبان انگلیسی و فارسی منتشر کرده است. کتاب «زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش: نگرانی‌های جنسیتی در مدرنیته ایرانی» یکی از مهم‌ترین آثار اوست که با نگاهی جدید به تغییر مقولات جنسیت و تمایلات جنسی بر اثر مدرنیته در عصر قاجار می‌پردازد. افسانه نجم‌آبادی در طول سال‌ها فعالیت ارزنده پژوهشی‌اش چهره زن ایرانی را با چهره‌های گوناگون و وجوه اغلب پنهانش برای خواننده به تصویر کشیده است.

درباره ترجمه کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟»
کتاب «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» با ترجمه شیرین کریمی در نشر بیدگل منتشر شده است.
شیرین کریمی، متولد 1362 در استان فارس، مترجم ایرانی است. او دارای مدرک کارشناسی‌ارشد در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه تهران است. از او تالیفات و ترجمه‌هایی در حوزه‌های مربوط به جامعه‌شناسی و اندیشه سیاسی منتشر شده است. «فلسفه باغ‌ها»، «اینک چرا آرنت بخوانیم؟»، «چرا شد محو از یاد تو نامم؟» و «جامعه‌شناسی سیاسی چیست؟» برخی از ترجمه‌های او هستند.