کتاب «ازدواج مقدس: خويدوده»، اثر هاشم رضي
آيا ازدواج با محارم و خويشاوندان درج? يک، چنانکه در ايران باستان و دوره ساسانيان رواج داشته و امري مقدس به شمار ميآمده، ربطي به آيين زرتشتي دارد؟ هاشم رضي در کتاب «ازدواج مقدس: خويدوده» با ارجاع به اسناد و مدارکي نشان ميدهد که چنين نيست و ازدواج با محارم يا همان ازدواج مقدس بدعتي بوده که مغان در دين زرتشتي وارد کردهاند. کتاب «ازدواج مقدس»، چنانکه در عنوان فرعياش آمده، پژوهشي است در قوانين شرعي، عرفي و حقوقي درباره انواع ازدواج، هرج و مرجهاي جنسي و حقوق و موقعيت زنان در ايران باستان و مشخصاً ايران عصر ساسانيان که در آن مغان دست بالا را داشتند و در حکومت نفوذ بسيار پيدا کرده بودند.
هاشم رضي در کتاب «ازدواج مقدس»، ضمن پرداختن به قوانين مربوط به ازدواج و جايگاه تحقيرآميز زنان در ايران عصر ساساني، موارد تحريف در دين زرتشتي را نشان ميدهد و به اين موضوع ميپردازد که چگونه قوانين سختگيرانه و آداب وسواسگونه و مجازاتهاي خشني که مغان به نام دين زرتشتي به مردم ايران تحميل کردند دست آخر منجر به ضعف و فروپاشي پادشاهي ساساني شد.
کتاب «ازدواج مقدس» نشان ميدهد که مقدس شمرده شدن ازدواج با محارم در دوران ساسانيان ربطي به اصلِ دين زرتشتي ندارد و در آيين زرتشت از تقدس چنين ازدواجي سخن نرفته و اين را مغان بعدها از خود درآوردند و به دين زرتشتي افزودند، همچون امور سختگيرانه و مجازاتهاي خشونتآميز و برخي عقايد ديگري که در همين کتاب، به عنوان مصداقهايي از تحريف دين زرتشتي، به آنها اشاره شده است.
مروري بر کتاب ازدواج مقدس
کتاب «ازدواج مقدس» از پيشگفتار و هشت بخش تشکيل شده است. هاشم رضي در پيشگفتار اين کتاب به موضوع تحريف در دين زرتشتي و قدرت گرفتن مغان در دوره ساسانيان ميپردازد و از اين موضوع سخن ميگويد که مغان چگونه آيينهاي سختگيران? خود را به نام دين زرتشتي بر کشور تحميل ميکردند و رواج اين آيينها چگونه پادشاهي ساساني را به سمت فروپاشي سوق داد. در پيشگفتار کتاب «ازدواج مقدس» از مجازاتهاي سخت و خشونتبار سخن رفته و از کشتار ماني و مزدک و پيروان آنها و از تحقير زنان در عصر ساساني و از مقدس شمردن ازدواج با محارم در اين عصر و از اينکه اينها هيچکدام ربطي به زرتشت و اصلِ آيين او ندارد و تنها باعث بدنامي اين آيين شده است.
در بخشهاي مختلف کتاب «ازدواج مقدس»، با استناد به اسناد و مدارک و متون مختلف، به موضوعاتي نظير احکام شرعي و حقوقي و عرفي مربوط به ازدواج و امور جنسي و موقعيت زنان در ايران عصر ساساني پرداخته شده و به مجازاتهاي سختي که در آن دوران براي آنها که با محارم خود ازدواج نميکردهاند تعيين شده بوده است. در بخشي از اين کتاب پژوهشهاي بعضي پژوهشگران ديگر درباره ازدواج مقدس و قوانين مربوط به زنان در عصر ساسانيان و انواع ازدواجهاي مشروع و نامشروع نقل شده است و نيز در بخشي ديگر نقلهايي از متون پهلوي و اوستايي و پازندها درباره ازدواج مقدس آمده است.
بخشي از پيشگفتار کتاب «ازدواج مقدس» را ميخوانيد:
«مغان چه در دوران حکومت مغان که موجب سقوطِ ايران شد، نه در دوران پارسها که شاهنشاهي هخامنشي را به ذلّت کشاند، نه در دوران پارتها و نه در دوران شاهنشاهي ساسانيان که باعث درهم پاشيدگي و اضمحلال نهايي و افولشان شد، جز قتل و آدمکشي و تعصّب و استبداد کامل و رواج شيطانپرستي و ايجاد فضايي سرشار از رُعب و وحشت و بيبندوباريهاي کثيف جنسي و رواج اوهام و خرافات و چپاول و غارتِ دولت و مردم... کاري نکردند. از سده چهارم پيش از ميلاد، تا سده يازدهم هجريِ قمري، از بيان اين نکته که مجوس و مغان جز از زرتشتيان هستند نقلهايي در دست است. بزرگترين خيانت و تأثيرِ مخرّب و خانه برانداز آنان، انتقالِ اين همه زشتي و دنائت بود که بازماندگانشان به نام دين زرتشت ـ آن را به دوران پس از فروپاشيِ حکومتِ ساساني منتقل کردند که موجب استخفاف زرتشتيان تا به امروز شد. هم? عالمان و اوستاشناسان جهان بر اين باور استوارند که ميان دين و آموزههاي زرتشت با آنچه که در زمان ساسانيان رواج داشت و باقيماندگانشان در ايران و بعد مهاجران که به هند (= پارسيان) رفتند تفاوت آنچنان بيّن و آشکار است که به هيچوجه، حتا در يک صد سازشي نميتوان برقرار کرد.»
کتاب «ازدواج مقدس: خويدوده» در انتشارات بهجت منتشر شده است.
درباره هاشم رضي، نويسنده کتاب ازدواج مقدس
هاشم رضي، متولد 1313 در تهران، ايرانشناس و پژوهشگر و مترجم ايراني است. تاريخ زرتشتيان و متون مربوط به دين زرتشتي و اديان و فرهنگ ايران باستان تخصص اصلي هاشم رضي است. او همچنين از مترجمان قديمي آثار فرويد به زبان فارسي است.
از آثار تأليفي هاشم رضي ميتوان به کتابهاي «حکمت خسرواني: حکمت اشراق و عرفان از زرتشت تا سهروردي»، «گاهشماري و جشنهاي ايران باستان»، «تاريخ اديان: تاريخ تحليلي اديان و مذاهب در جهان از آغاز تا امروز» و «دستور زبان اوستايي» و از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «آينده يک پندار» و «پيدايش روانکاوي» اشاره کرد.
