یادها و دیدارها

کتاب «یادها و دیدارها» نوشتۀ ایرج پارسی‌نژاد
خاطرات ایرج پارسی‌نژاد از بزرگان و مشاهیر فرهنگ و هنر و ادبیات معاصر ایران. کتاب
«یادها و دیدارها» خاطرات ایرج پارسی‌نژاد را از کودکی و نوجوانی تا دوران تحصیل در دانشگاه و بعد از آن دربرمی‌گیرد. آنچه در خاطرات پارسی‌نژاد در کتاب «یادها و دیدارها» عمده است و می‌توان گفت کتاب حول محور آن شکل گرفته، روایتی است که پارسی‌نژاد در این کتاب از آن دسته از شخصیت‌های مطرح و مهم و برجستۀ فرهنگ و هنر و ادبیات ایران که آنها را در طول زندگی از نزدیک شناخته به دست می‌دهد. پارسی‌نژاد در کتاب «یادها و دیدارها» از بسیاری از شخصیت‌های سرشناس و نام‌آشنای عرصۀ فرهنگ و هنر و ادبیات ایران سخن می‌گوید و مخاطبان علاقمند به این عرصه را با خود به دیدار کسانی از اهل فرهنگ و هنر و ادبیات ایران می‌برد که با آنها آشنایی و معاشرت داشته است. بنابراین، چنانکه در توضیح پشت جلد کتاب «یادها و دیدارها» تأکید شده است، این کتاب «نه صرفاً دفتر خاطرات ایرج پارسی‌نژاد، بلکه سندی است موثق که گوشه‌هایی از خلقیات و منش و رفتار جماعتی از کوشندگان عرصۀ ادبیات و فرهنگ و هنر ایران را در پنجاه سال اخیر آشکار می‌کند.»
کتاب «یادها و دیدارها» بخش‌هایی از تاریخ هنری و ادبی و فرهنگی ایران معاصر را، از دید ایرج پارسی‌نژاد و از خلال خاطرات او از عده‌ای از سازندگان و افراد مؤثر این تاریخ، روایت می‌کند.

مروری بر کتاب «یادها و دیدارها»
کتاب «یادها و دیدارها»، بعد از یادداشتی کوتاه از ایرج پارسی‌نژاد در توضیح چندوچونِ این کتاب، با معرفی خانواده نویسنده آغاز می‌شود. پارسی‌نژاد آن‌گاه به نقل خاطراتی از دوستان پدرش و معرفی آن‌ها می‌پردازد و سپس خاطرات دوران مدرسه‌اش را روایت می‌کند. وقتی خاطرات به دوران تحصیل پارسی‌نژاد در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران می‌رسد پای استادان ادبیات کهن و کلاسیک ایران نیز به‌طور جدی به کتاب باز می‌شود. پارسی‌نژاد ابتدا از استادانش در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران می‌گوید و بعد یادی از همکلاسی‌های دوره دانشگاه می‌کند. همچنین خاطره‌اش از مجلس بزرگداشت نیما را نقل می‌کند و نیز از این می‌گوید که چطور در مؤسسۀ فرانکلین مشغول به کار شده است. او در کتاب «یادها و دیدارها» از سفرهایش می‌گوید و از خاطراتش از دوران کار در تلویزیون ملی ایران و از خلق و خو و رفتار و کردار هرآن‌کس از اهل هنر و فرهنگ و ادبیات که شناخته است.
پارسی‌نژاد، چنانکه در یادداشت ابتدای کتاب «یادها و دیدارها» متذکر شده، می‌کوشد در سخن از مشاهیر و بزرگانی که شناخته است به جزئیات بپردازد و همچنین از قصه‌پردازی و خیالبافی پرهیز کند. او در کتاب «یادها و دیدارها»، ضمن اینکه از بزرگان به احترام سخن می‌گوید، اگر نقدی هم به وجهی از شخصیت یا طرز فکر آنها دارد از ذکر آن نقد غافل نمانده و نگرش انتقادی خود را نیز بیان کرده و گاهی هم دیدگاه‌هایش را درباره اشخاص به طنزی ملایم آمیخته است. او در جاهایی از کتاب خاطراتی را هم که از زبان بزرگان و افراد سرشناس شنیده و در یادش مانده نقل کرده است. به عنوان مثال می‌توان به خاطراتی اشاره کرد که در این کتاب از قول نجف دریابندری نقل شده است.
مهدی اخوان ثالث، صادق چوبک، عبدالحسین زرین‌کوب، ابراهیم پورداوود، شهریار، محمد معین، پرویز ناتل خانلری، بدیع‌الزمان فروزانفر، مجتبی مینوی، عباس زریاب خویی، شاهرخ مسکوب، بیژن مفید، محمدرضا شجریان، عباس کیارستمی، بهرام بیضایی، نجف دریابندری، فروغ فرخ‌زاد، محمدرضا شفیعی کدکنی، مهدی حمیدی شیرازی، احمد تفضلی، یدالله رؤیایی، همایون صنعتی‌زاده، ابراهیم گلستان، احسان طبری، صفدر تقی‌زاده، اسماعیل سعادت، جلال‌الدین همایی، پرویز مشکاتیان، محمود صناعی، سیروس ابراهیم‌زاده، پرویز دوایی و علی دهباشی از جمله اهالی فرهنگ و هنر و ادبیات‌اند که در کتاب «یادها و دیدارها» خاطراتی از آنها نقل شده است.
کتاب «یادها و دیدارها»، همراه با تصاویری مرتبط با خاطرات نقل‌شده در این کتاب، در نشر نو منتشر شده است.

درباره ایرج پارسی‌نژاد، نویسنده کتاب «یادها و دیدارها»
ایرج پارسی‌نژاد، متولد 1317 در آبادان، استاد ادبیات فارسی در خارج از ایران و پژوهشگر و مورخ نقد ادبی جدید در ایران است. پدر پارسی‌نژاد تاجر بود و در مدت اقامت در هند برای کار تجارت، تحت‌تأثیر پارسیان هند و مطالعۀ نشریات فارسی‌زبانی که در آنجا درمی‌آمد، به فرهنگ ایران علاقمند شد و این علاقه به جایی رسید که وقتی در ایران داشتن شناسنامه و نام خانوادگی الزامی شد او نام خانوادگی پارسی‌نژاد را برگزید. پارسی‌نژاد تحصیلات ابتدایی تا متوسطه را در آبادان گذراند و برای ادامۀ تحصیل به تهران آمد و از دانشگاه تهران لیسانس ادبیات و فوق لیسانس زبان‌شناسی گرفت. در دوران تحصیلات دانشگاهی این اقبال را داشت که محضر استادان بزرگ ادبیات کلاسیک، همچون بدیع‌الزمان فروزانفر و جلال‌الدین همایی و نیز استادی چون پرویز ناتل خانلری را که علاوه بر ادبیات کلاسیک با ادبیات جدید ایران و جهان نیز اُخت بود، درک کند و همچنین محضر دیگرانی از بزرگان ادبیات ایران را که در کتاب «یادها و دیدارها» از آن‌ها یاد کرده است.
پارسی‌نژاد، در همان دوران دانشجویی و تحصیل، در مؤسسۀ فرانکلین مشغول به کار شد. در آنجا با نجف دریابندری همکار بود و دفتر کارشان یکی بود که خاطراتی از آن روزگار نیز در کتاب «یادها و دیدارها» آمده است. بعدها برای ادامۀ تحصیل به انگلستان رفت و از دانشگاه آکسفورد دکتری ادبیات تطبیقی گرفت. هفده سال تدریس در دانشگاه مطالعات خارجی توکیو از جمله سوابق فرهنگی او به عنوان استاد دانشگاه است. در دوران تدریس در ژاپن از جمله کارهایی که انجام داد این بود که اجرای نمایشنامه‌هایی ایرانی را توسط دانشجویان ژاپنی تدارک دید که از جملۀ این نمایشنامه‌ها می‌توان به «شهر قصه» از بیژن مفید و «وای بر مغلوب» از غلامحسین ساعدی اشاره کرد.
پارسی‌نژاد بعد از بازنشستگی به امریکا رفت و در آنجا جلسات درس مروری بر ادبیات کلاسیک فارسی را در دانشگاه UCLA برگزار کرد. تاریخ نقد ادبی جدید در ایران و کوشندگان در این عرصه یکی از دغدغه‌های اصلی پارسی‌نژاد در کار ادبی و پژوهشی اوست. کتاب‌های «فاطمه سیاح و نقد ادبی»، «نیمایوشیج و نقد ادبی»، «زرین‌کوب و نقد ادبی»، «محمدتقی بهار و نقد ادبی»، «خانلری و نقد ادبی»، «احسان طبری و نقد ادبی» و «علی دشتی و نقد ادبی» و نیز کتاب «روشنگران ایرانی و نقد ادبی» از جمله کارهای پارسی‌نژاد در این زمینه‌اند. از پارسی‌نژاد مقالات بسیاری نیز در زمینۀ ادبیات و زبان‌شناسی در نشریات منتشر شده است.