در باب انتظار

کتاب «در باب انتظار» نوشتۀ هارولد شوایتزر
کتابی علیه شتاب و در وصف مواهب انتظار. هارولد شوایتزر در کتاب «در باب انتظار»، چنانکه خود در آغاز این کتاب یادآور می‌شود، نه به موضوعاتی چون فلسفۀ زمان و رویکردهای فرهنگ‌های مختلف به مفهوم انتظار بلکه عمدتاً از چشم‌اندازی پدیدارشناختی به موضوع انتظار پرداخته است. کتاب «در باب انتظار»، با عنوان اصلی On Waiting، با ارجاع به انواع متون اغلب ادبی و در مواردی فلسفی و نیز با ارجاع به بعضی تصاویر هنری از نفس موقعیت انتظار سخن می‌گوید و از تجربۀ انتظار و اینکه این تجربه چه نوع تجربه‌ای است و وقتی انتظار می‌کشیم چه چیزی را تجربه می‌کنیم و انتظار، اگر از منظری متفاوت با منظرِ عادی و عادت‌شده به آن بنگریم، چه امکانی را می‌تواند برای ما فراهم آورد.
شوایتزر، به گفتۀ خودش در یادداشت ابتدایی کتاب «در باب انتظار»، در این کتاب در پی پاسخ به پرسشهایی از این دست است که: «چگونه انتظار می‌کشیم؟ وقتی منتظریم چه اتفاقی می‌افتد؟ انتظار چه‌جور تجربه‌ای است؟ آیا نوعی تجربۀ زمان است؟ اگر هست، هنگام انتظار چه‌جور زمانی را تجربه می‌کنیم؟ چرا هیچ‌کس از انتظارکشیدن خوشش نمی‌آید؟»
متن اصلی کتاب «در باب انتظار» نخستین بار در سال 2008 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «در باب انتظار»
هارولد شوایتزر در کتاب «در باب انتظار» نمودها و نمونه‌هایی از انتظارکشیدن را در عالم ادبیات و فلسفه و هنر جُسته و بر اساس این نمودها و نمونه‌ها در وضعیت انتظار کندوکاو کرده است. او گروهی از منتظران و تعدادی از مصداق‌های انتظار، از پنه‌لوپۀ «اودیسه» هومر تا استراگون و ولادیمیرِ «در انتظار گودو»ی بکت و...، را دستچین کرده و در کتاب «در باب انتظار» گرد آورده و با بررسی آن‌ها انواع انتظار و وجوه و ابعاد گوناگون وضعیت منتظربودن را کاویده و مورد تأمل قرار داده است. شوایتزر در این کتاب از ژست‌ها و حالت‌های بدنی مربوط به انتظار سخن گفته و نیز از موضوعاتی چون انتظار در قصه و شعر و نسبت انتظار و جنسیت و... .
ایده محوری شوایتزر در کتاب «در باب انتظار» نقد جامعۀ سرمایه‌داری‌ است که شعار «وقت طلاست» را سرلوحۀ خود قرار داده و مطابق این شعار انتظار را امری کُشنده می‌داند و زمان را آستانه‌ای که به سرعت باید از آن گذشت. شوایتزر اما، چنانکه خود تأکید می‌کند، به وجهِ مثبت انتظار نظر دارد. او در کتاب «در باب انتظار» در پی آن است که نشان دهد می‌توان به جای سپری کردن زمان با شتاب و عجله، در زمان درنگ و تأمل کرد و به انتظار از این منظر نگریست؛ یعنی از منظری متفاوت با منظر نظام سرمایه‌داری مبتنی بر سود مادی.
کتاب «در باب انتظار» از یادداشت نویسنده، هفت فصل و یک یادداشت پایانی تشکیل شده است. عنوان‌های بعضی از فصلهای این کتاب عبارتند از: «نگاهی کوتاه به نظریۀ انتظار: حبۀ قند آنری برگسون»، «در انتظار مرگ: نقاشی‌های فردیناند هودلر از والنتین گوده‌دارل» و «انتظار و امید: داستان یک کار کوچک و خوب ریموند کارور».
در بخشی از کتاب «در باب انتظار» می‌خوانید: «به‌نظر می‌رسد که در دنیای شتاب‌زده امروزی که همه توانایی پیام‌دادن و جابه‌جا کردن فوری پول را دارند و تقریباً همه‌چیز در دسترس همگان است پرسشی چون "چرا انتظار؟" و یا نوید آنکه "انتظارکشیدنی در کار نیست!" بیش از گذشته مقبول همگان است. می‌توان گفت هیچ‌کس دوست ندارد منتظر بماند. انتظارکشیدن نه افسون مالیخولیایی کسالت و ملال را دارد و نه رمانتیسم حرمان‌زده اشتیاق را. انتظار میان پهنه‌های خالی احساسات و عقلانیت، میان امید و ناامیدی، ملال و اشتیاق و یا حصول و بی‌حاصلی جا خوش می‌کند. کسانی که در این وادی سرگردان‌اند یا ناخواسته از آن سربرمی‌آورند، خود را در گرفتاری وجودیِ ویژه‌ای می‌یابند: زمانی پیش روی آنهاست که آن را نمی‌خواهند.
گرچه اتاق انتظار، ایستگاه قطار یا سالن فرودگاه و لابی هتل‌ها تنها محل گذرند، در این کتاب به این مسئله خواهم پرداخت که انتظارکشیدن در چنین مکان‌هایی صرفاً گذراندن و پشت‌سرگذاشتن زمان نیست. به باور عادی، زمان درگاه یا راهرویی است که قرار است از درون آن عبور کنیم بی‌آنکه متوجه وجودش شویم. در هنگام انتظار، لولای درِ زمان نمی‌چرخد و انتهای راهرو پیدا نیست. یک ساعت یک عمر به درازا می‌کشد و صف به جلو حرکت نمی‌کند. باید زمان را به‌جای پیمودن، تاب آورد. به‌جای اندیشیدن به آن، باید حسش کرد. هنگام انتظار زمان سنگین و کند می‌شود. چشم‌انتظاری چیزی است ورای تأخیری ناخواسته، اهمیت آن بیش از خودِ زمانی است که صرف می‌شود. بااین‌حال قصد من در این کتاب پرداختن به جنبۀ مثبت انتظار است حتی اگر در نگاه اول نامأنوس به نظر برسد. چیزی مانند روانه ‌شدن جهت دیدنِ خودِ درگاه یا بازدید خودخواسته از ایستگاه قطار. از سوی دیگر، همواره می‌توان به انتظار به‌عنوان مفری موقت از اقتصاد "وقت طلاست" نگاه کرد؛ مثل مهلتی کوتاه برای کناره‌ گرفتن از گذر شتابان جهان مدرن، یا مجالی کوتاه برای تأمل در خود و جهان که شاید حاصلش کشف و شهودی غیرمنتظره یا ایده‌ای بدیع باشد. به گفتۀ سیمون وی، فیلسوف و فعال سیاسی فرانسوی، انتظار می‌باید به‌عنوان شکلی از توجه بازخوانی شود.»

کتاب «در باب انتظار» با ترجمۀ مهیار آقایی در نشر بیدگل منتشر شده است.

درباره هارولد شوایتزر، نویسنده کتاب «در باب انتظار»
هارولد شوایتزر (Harold Schweizer)، متولد 1950، استاد دانشگاه باکنِل است. دوره‌ها و جریان‌های شعر مدرن، نظریۀ ادبی، مطالعات هولوکاست و انسان‌شناسی تطبیقی از جمله موضوعاتی‌اند که شوایتزر در زمینۀ آن‌ها کار و تدریس کرده است.

رتبۀ کتاب «در باب انتظار» در گودریدز: 3.36 از 5.