هی زن، گریه نکن! زندگی من و باب مارلی

کتاب «هی زن، گریه نکن: زندگی من و باب مارلی» نوشتۀ ریتا مارلی با همراهی هِتی جونز
روایت اوج و فرودهای سال‌ها زندگی در متن موسیقی و عشق و رنج و شادی و دشواری. کتاب «هی زن، گریه نکن: زندگی من و باب مارلی»، با عنوان اصلی No Woman No Cry: My Life with Bob Marley، روایت ریتا مارلی از تلخی‌ها و شیرینی‌های زندگی خود و نیز سال‌های زندگی مشترکش با باب مارلی، خواننده و نوازنده و ترانه‌سرای مشهور جامائیکایی، است. ریتا مارلی در کتاب «هی زن، گریه نکن!»، که عنوان آن از ترانه‌ای مشهور از باب مارلی گرفته شده، ضمن نقل خاطرات و شرح زندگی خود و سال‌های زندگی و همکاری‌اش با باب مارلی، تصویری از جامعۀ مبتنی بر تبعیض جامائیکای دوران کودکی و نوجوانی‌اش ارائه داده و از دشواری‌های زندگی و مبارزه‌اش با این دشواری‌ها نوشته و از شور زندگی و عشق و امیدی که به‌رغم همۀ سختی‌ها در دلش زنده مانده است. «هی زن، گریه نکن!» نه فقط نقل سرگذشت یک موزیسین مشهور و ارائۀ تصویری از او و زندگی در کنار او، بلکه روایتی از آفریقایی‌بودن در شرایط تبعیض نژادی، زن‌بودن در متن جهانی مردسالار و در اقلیت بودن نیز هست. این کتاب، چنانکه در مقدمۀ مینا صفار بر ترجمۀ فارسی آن اشاره شده، «فقط داستان یک زندگی نیست، فقط داستان یک موزیسین هم نیست؛ داستان دو زندگی عجیب و پربار است، دو موزیسین در همه‌ی فرازونشیب‌ها، از گمنامی مطلق تا محبوبیت جهانی، از فرش تا عرش؛ که یکی از آن‌ها، به فراخور زن بودن، به‌تمامی از خود می‌گذرد تا دیگری موفق شود.» و باز چنانکه در همین مقدمه آمده است «این کتاب قصه‌ی زندگی باب مارلی هست و درعین‌حال نیست. کتاب درباره‌ی درد و رنج یک زوج هنرمند و موزیسین و قدرتی زنانه و مافوق تصور است که شرایط را مدیریت می‌کند تا هر دو از بزنگاه‌های هرازگاه تلخ و رویدادهای ویرانگر عبور کنند. زنی که همیشه هست و حضور مداومش همچون دریا حس می‌شود و نمی‌شود، اما با هر کورسویی از توجه و یاریِ گهگاهی، شاد و امیدوار می‌شود.»
متن اصلی کتاب «هی زن، گریه نکن!» نخستین بار در سال 2004 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «هی زن، گریه نکن!»
کتاب «هی زن، گریه نکن!»، پس از دیباچه‌ای از ریتا مارلی، با روایت او از دوران کودکی‌اش آغاز می‌شود. ریتا مارلی در ابتدای کتاب از دوران زاغه‌نشینی‌اش در کینگستونِ جامائیکا و زندگی در محله‌ای ناامن در حاشیۀ کینگستون سخن می‌گوید. ریتا مارلی تعریف می‌کند که مادرش چطور او و برادر و پدرش را ترک می‌کند و او مدتی با پدرش، که موزیسین و نجار بوده، و بعد نزد عمه‌اش بزرگ می‌شود. او از علاقۀ خانواده پدری به موسیقی می‌گوید و از علاقۀ خودش به خوانندگی و می‌رسد به ماجرای آشنایی‌اش با باب مارلی که در آن زمان هنوز مردی گمنام در عرصۀ موسیقی بوده. آشنایی ریتا و باب و همکاری‌شان در زمینۀ موسیقی به عشق و ازدواج می‌انجامد. ریتا مارلی روزهای تلخ و شیرین زندگی با باب مارلی را روایت می‌کند و از این می‌گوید که آن‌ها چطور بر دشواری‌هایی که در طول زندگی برایشان پیش آمده غلبه کرده‌اند. او از سال‌های همکاری‌اش با گروه «ویلرز»، که باب مارلی یکی از بنیانگذاران آن بود، می‌نویسد و از دوران اوج شهرت باب و نیز از فروپاشی گروه و جدایی اعضای آن و مرگ باب مارلی بر اثر سرطان و مسائلی که بعد از مرگ او سربرمی‌کند و پای ریتا مارلی را به محکمه و جنگ‌وجدل‌های مالی می‌کشاند.
کتاب «هی زن، گریه نکن!» از زندگی کودکی ریتا مارلی آغاز می‌شود و با سال‌های زندگی او بعد از مرگ باب مارلی به پایان می‌رسد. در این کتاب، ضمن شرح حال باب مارلی، با زندگی زنی آشنا می‌شویم که در متن سنت‌های تبعیض‌آمیز و دنیای مردسالار، سعی کرده به‌نحوی گلیم خود را از آب بیرون بکشد و با سختی‌ها مبارزه کند و کم نیاورد و بی‌اعتنا به قضاوت‌های جامعه، به روشی که خود می‌پسندد زندگی کند. کتاب از دیباچه و چهارده فصل تشکیل شده که عبارتند از: «ترنچ‌تاون راک»، «هر کی حسش کنه، می‌فهمتش»، «شانسمون گفته»، «عاشق کسی بودن»، «خودت را بالا بکش»، «زمانی برای تغییر»، «خدایا شکرت»، «یه جایی رو می‌شناسم»، «دریای آرام»، «به‌سوی بابِل با اتوبوس»، «جنگ»، «دردی را که مرد می‌کشد زن حس می‌کند، خدایا!»، «کی می‌تونه علیه ما باشه»، «زیبایی برنامه‌ی خداوند» و «تلألؤ آفتاب پس از باران».
کتاب «هی زن، گریه نکن: زندگی من و باب مارلی» با ترجمه و مقدمۀ مینا صفار در نشر نیماژ منتشر شده است.

درباره ریتا مارلی و هِتی جونز، نویسندگان کتاب «هی زن، گریه نکن!»
آلفاریتا کنستانتیا اندرسون (Alpharita Constantia Anderson )، معروف به ریتا مارلی (Rita Marley)، متولد 1946، خواننده کوبایی – جامائیکایی و مؤسس بنیاد ریتا مارلی است. ریتا مارلی در سال 1966 با باب مارلی ازدواج کرد. او و باب تا زمان مرگ باب مارلی در سال 1981 زن و شوهر بودند. ریتا مارلی در زمان حیات باب مارلی و برقراری گروه «ویلرز» در این گروه همخوانی می‌کرد. او اکنون ساکن غنا و یکی از زنان نیکوکار جهان و از زنان فعال در مؤسسه‌های نیکوکاری جامائیکا و آفریقا است.

هِتی جونز (Hettie Jones)، متولد 1934، شاعر و نویسنده امریکایی است. هِتی جونز اکنون ساکن نیویورک است و به تدریس نویسندگی در دانشگاه نیو اسکول و مرکز شعر در خیابان نود و دوم اشتغال دارد.

رتبۀ کتاب «هی زن، گریه نکن!» در گودریدز: 4.02 از 5.