جاسوس میلیارد دلاری

کتاب «جاسوس میلیارد دلاری: داستانی واقعی از توطئه و خیانت در جنگ سرد» نوشتۀ دیوید ای. هافمن
روایتی جذاب و داستان‌وار از یک ماجرای جاسوسیِ واقعی در دوران جنگ سرد. کتاب «جاسوس میلیارد دلاری: داستانی واقعی از توطئه و خیانت در جنگ سرد»، با عنوان اصلی The Billion Dollar Spy: A True Story of Cold War Espionage and Betrayal، نه یک رمان جاسوسیِ ساخته‌وپرداختۀ تخیل بلکه یک اثر غیرداستانی است که از جذابیت‌های روزنامه‌نگارانه و تمهیدات و شگردهای داستان‌پردازی بهره برده تا ماجرای واقعی ناپدیدشدن یکی از جاسوسان کارکُشتۀ امریکایی در دوران جنگ سرد را به‌شیوه‌ای جذاب و پُرکشش روایت کند.
کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» گزارشی تاریخی‌ست که جاهایی فنون داستان‌پردازی را نیز برای هرچه‌جذاب‌تر شدن به‌خدمت گرفته است.
کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» هم باب طبع کسانی‌ست که به مطالعۀ تاریخ سیاسی جهان در قرن بیستم و به‌ویژه تاریخ جنگ سرد علاقمندند و هم خوراک آن‌ها که شیفتۀ ماجراهای جاسوسی‌اند.
در کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» همچنین تاریخچه‌ای جذاب از عملیات جاسوسی سازمان سیا در دوران جنگ سرد و تلاش‌های این سازمان برای نفوذ در نظام شوروی و ایجاد رخنه در پرده آهنین ارائه شده است.
متن اصلی کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» اولین بار در سال 2015 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «جاسوس میلیارد دلاری»
دیوید ای. هافمن در کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» ماجرای جاسوسی به نام آدولف توکالچف را روایت می‌کند که یکی از بهترین و موفق‌ترین جاسوس‌های امریکا در شوروی بوده است.
هافمن با ارائۀ گزارشی جذاب از تلاش‌های گوناگون سیا برای جذب جاسوس و انجام عملیات جاسوسی در شوروی و شرح اینکه جاسوسی در مسکو چقدر دشوار و خطرناک بوده است، نشان می‌دهد که شخصیت اصلی کتاب او، که در دل تأسیسات نظامی شوروی رخنه کرده بوده، چه ارزشی برای سازمان سیا داشته است.
هافمن از خلال ارائۀ این گزارش در کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» رَوَند شکل‌گیری سازمان سیا در امریکا و علت تأسیس این سازمان و اهداف اولیه و تحول تدریجی‌ آن را هم شرح می‌دهد.
اما محوریت کتاب «جاسوس میلیارد دلاری»، چنانکه پیش‌تر اشاره شد، ماجرای آدولف توکالچف، یکی از مهمترین جاسوسان سازمان سیا در شوروی و ناپدیدشدن او و عملیات سازمان سیا برای پیدا کردن و ارتباط‌گیری دوباره با این جاسوس است؛ عملیاتی خطرناک که انجام آن به‌عهده جاسوسی به نام بیل پلانکرت واگذار شده است. پلانکرت باید جاسوسی را پیدا کند که اطلاعات ارزشمندی را درباره رادارهای شوروی در اختیار امریکا گذاشته و این‌گونه ‌درهم‌شکستن سیستم دفاع هوایی شوروی‌ را از جانب امریکا امکان‌پذیر کرده است.
اما توکالچف به‌راستی کیست و چرا علیه شوروی و برای امریکا جاسوسی می‌کند؟ این را با خواندن کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» و شرح زندگی توکالچف در این کتاب درمی‌یابید.
هافمن در نقل ماجرای توکالچف و زندگی او و شرح عملیات یافتن این جاسوس و گزارش جاسوس‌بازی‌های جنگ سرد، مهارت‌های روزنامه‌نگارانه و نیز شمّ داستان‌پردازی خود را به‌کار گرفته و یک گزارش تاریخی مستند جذاب از یک ماجرای واقعی و مهیج ارائه داده است.
در بخشی از کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» می‌خوانید: «جاسوس ناپدید شده بود. او موفق‌ترین و ارزشمندترین جاسوسی بود که ایالات متحده در این دو دهه در خاک اتحاد جماهیر شوروی به خدمت گمارده بود. اسناد و مدارکش از اسرار رادارهای شوروی پرده برداشته و برنامۀ تحقیقات جنگ‌افزارِ دهۀ آینده این کشور را برملا کرده بود. برای انتقال پنهانی بوردهای مدار و نقشه‌های ساخت به خارج از لابراتوار نظامی و تحویل آن به سازمان اطلاعات سیا مخاطرات دهشتناک بسیاری را متحمل شده بود. به یمن جاسوسی او، ایالات متحده در جنگ‌های هوایی دست بالا را در اختیار گرفت و رخنه‌پذیری دفاع هوایی شوروی به اثبات رسید؛ آمریکایی‌ها فهمیدند که موشک‌های کروز و بمب‌افکن‌هایشان می‌توانند در نقاط کور رادارهای شوروی پرواز کنند.
اواخر پاییز و اوایل زمستان سال 1982، سازمان سیا ارتباط خود را با جاسوس از دست داد. او در پنج قرار ملاقات حاضر نشده بود. ماه‌ها سپری شد. در ماه اکتبر، تلاش کردند طبق برنامه با او ملاقات کنند، اما به‌دلیل مراقبت شدید کا.گ.ب در سطح شهر موفق نشدند. حتی افسران فوق مخفی مقر سیا در شوروی، که برای کا.گ.ب ناشناس بودند، نیز نمی‌توانستند کا.گ.ب را دور بزنند. در بیست‌وچهارم نوامبر، یک افسر فوق مخفی، که لباس مبدل ساده‌ای پوشیده بود، از تلفن عمومی به آپارتمان جاسوس زنگ زد، اما فرد دیگری گوشی را برداشت. افسر گوشی را گذاشت.
غروب هفتم دسامبر، که مصادف بود با قرار بعدی، سرنوشت عملیات در دستان بیل پلانکرت بود.»

درباره دیوید ای. هافمن، نویسنده کتاب «جاسوس میلیارد دلاری»
دیوید امانوئل هافمن (David Emanuel Hoffman)، متولد 1953، روزنامه‌نگار و نویسنده امریکایی است.
هافمن به‌عنوان ویراستار با نشریۀ «واشنگتن پست» همکاری می‌کند. او برنده سه جایزه در حوزه روزنامه‌نگاری است. هافمن همچنین در سال 2010 به‌خاطر دومین کتابش، که کتابی‌ست درباره جنگ سرد و خطرات مسابقۀ هسته‌ای، جایزه پولیتزر را در بخش آثار غیرداستانی گرفت.
از هافمن سه کتاب منتشر شده است. جنگ سرد، خطرات تسلیحات هسته‌ای و ثروت و قدرت در روسیۀ جدید موضوعاتی‌اند که او در کتاب‌هایش به آن‌ها پرداخته است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «جاسوس میلیارد دلاری»
کتاب «جاسوس میلیارد دلاری: داستانی واقعی از توطئه و خیانت در جنگ سرد» با ترجمۀ امیر مرزبان در انتشارات خوب منتشر شده است.
امیر مرزبان متولد 1344 است. او کتاب «اول شخص مفرد» هاروکی موراکامی را نیز به همراه امیر قاجارگر به فارسی ترجمه کرده است.

رتبۀ کتاب «جاسوس میلیارد دلاری» در گودریدز: 4.22 از 5.