روزهای تلخ و شیرین زندگی من

کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» نوشت? شاديه عثمان اوغلو
خودزندگي‌نامه‌ها روايتي از تاريخ‌اند، مخصوصاً وقتي به‌قلم افرادي نزديک به شخصيت‌ها و حوادث تاريخي نوشته شده باشند. کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من»، با عنوان اصلي Hayat?m?n Ac? ve Tatl? Günleri، خودزندگي‌نامه‌اي‌ست به‌قلم شاديه عثمان اوغلو، دختر سلطان عبدالحميد دوم، سي و چهارمين سلطان و خليف? امپراتوري عثماني.
شاديه عثمان اوغلو در کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من»، ضمن روايت سرگذشت خود، تصوير دوراني از تاريخ امپراتوري عثماني ارائه مي‌دهد؛ دوراني که جنبش‌ مشروطه‌خواهي در عثماني به راه افتاده بود و اين جنبش چنان قدرت گرفت که سلطان عبدالحميد دوم آن را پذيرفت، اگرچه مشروطه در اين سرزمين دوام نيافت و باز توسط سلطان عبدالحميد دوم منحل شد. از دوران سلطان عبدالحميد دوم اما به‌عنوان دوراني ياد مي‌شود که گام‌هايي براي پيشرفت برداشته شد. با اين همه از رفتار استبدادي او نيز سخن رفته که بخشي از خاطرات دختر او در کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من»، چنانکه شاديه عثمان اوغلو خود در آغاز اين کتاب تأکيد مي‌کند، صرف دفاع از پدرش در برابر چنين سخناني شده است.
در کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» همراه با شاديه عثمان اوغلو به دربار امپراتوري عثماني در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم مي‌رويم و اين دوره از تاريخ امپراتوري عثماني را از چشم دختر يکي از سلاطين عثماني به تماشا مي‌نشينيم.

مروري بر کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من»
شاديه عثمان اوغلو در سرآغاز کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» مي‌نويسد که حس نوشتن خاطراتش اولين بار وقتي که در امريکا بوده در دلش بيدار شده است. کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» با همين حس، شکل گرفته و رقم خورده است.
شاديه عثمان اوغلو در کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» از خودش و سرگذشت پر از اُفت و خيزش و نيز از پدرش و آداب و ترتيبي که با آن پرورش يافته و شيوه زندگي در دربار عثماني نوشته است و از رسوم کاخ‌نشيني و نيز آداب و تشريفات رسمي دربار و از ايامي که مجبور به تَرکِ وطن شده و چگونگي گذران اين ايام. او در اين کتاب شرح مي‌دهد که چگونه در دربار تربيت شده و علاقه‌هاي شخصي‌اش چه بوده و رسوم زندگي شخصي در دربار چگونه بوده است و از خلال شرح خاطرات شخصي و نيز آنچه در دوران زندگي‌اش در دربار عثماني ديده و آنچه در زندگي، به‌عنوان عضوي از خانواده سلطان عثماني، از سر گذرانده، بخشي از تاريخ امپراتوري عثماني را از چشم و منظر خود روايت مي‌کند.
مِهرِ دختر سلطان به پدرش به‌خوبي از خلال سطرهاي کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» مشهود است. شاديه عثمان اوغلو در اين کتاب از پدرش، در برابر آنچه از رفتار استبدادي به او نسبت داده بوده‌اند، دفاع مي‌کند و معتقد است که چنين نسبت‌هايي اتهامات کذب است.
کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من»، بعد از يک مقدمه، با نقل خاطرات کودکي شاديه عثمان اوغلو آغاز مي‌شود. او مي‌گويد: «نخستين چيزهايي که از کودکي‌ام در ذهنم بر جاي مانده است، دربرگيرنده اين دو خيال شکوهمند است: "پدرم و کاخ"».
کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» از يادداشتي از م. شوکت اِيگي، نخستين ناشر ترکيه‌اي اين کتاب، مقدم? نويسنده، هفت فصل، مؤخره، يادداشتي با عنوان «قدرشناسي دانش‌آموزان کوچک مکتب» و مجموعه‌اي از عکس‌هاي مرتبط با کتاب تشکيل شده است. فصل‌هاي هفت‌گان? کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» عبارتند از: «پدرم و کاخ»، «درباره دختران حرمسرا و نام‌هايي که به آنان داده مي‌شد»، «خلع و تبعيد»، «بيماري‌ها و درمان‌ها»، «سال‌هاي غربت و سرنوشت»، «از پيِ دخترم و بازگشت به وطن» و «رواياتي درباره سياستمداري پدرم».
چنانکه در مقدم? نگين مددکار بر ترجم? فارسي کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» اشاره شده، اين کتاب از جنبه‌هاي مختلفي حائز اهميت است. در اين کتاب، تصويري از دوراني مهم از تاريخ خاورميانه و اروپا و انعکاس آن در امپراتوري عثماني ارائه شده است. در دوراني که رويدادهاي کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» به آن مربوط است، اولين جنبش‌هاي ملي‌گرايانه در قلمرو امپراتوي عثماني، با حمايت دولت‌هاي اروپايي، آغاز شده بود و روشنفکران شرق در پي براندازي حکومت‌هاي سلطنتيِ استبدادي بودند و مشروطه‌خواهي در خاورميانه پا گرفته بود. انعکاس اين دوره را در خاطرات شاديه عثمان اوغلو مي‌‌توان ديد و از طريق اين خاطرات مي‌توان به بعضي ريشه‌هاي حرکت‌هاي ضدّ استبدادي در دوره‌اي از تاريخ مشرق‌زمين پي برد.
کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» همچنين، باز چنانکه در مقدم? مترجم بر ترجم? فارسي اين کتاب تأکيد شده، «نخستين گام‌هاي سنّت‌شکنان? خاطرات‌نويسي زنانه در جامعه‌اي سنّت‌زده و مردسالار را پيش روي محقّقان و صاحب‌نظران حوزه تاريخ معاصر خاورميانه و پژوهشگران حوزه مطالعات زنان قرار مي‌دهد.»
در کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» همچنين با شاهزاده عثماني در لحظاتي تلخ همراه مي‌شويم؛ لحظاتي که او طعم تلخ شکست کشورش در جنگ را مي‌چشد و از تَرکِ اجباري وطنش سخن مي‌گويد. شاديه عثمان اوغلو در کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» هم از خوشي‌هاي زندگي‌اش در کاخ پدر سخن مي‌گويد و هم از تلخي‌هايي که به‌واسط? دخترِ سلطان‌ بودن متحمل شده است.
کتاب «روزهاي تلخ و شيرين زندگي من» با ترجمه و مقدم? نگين مددکار در نشر تاريخ ايران منتشر شده است.