مجموعه یادداشت های روزانه نیما یوشیج
به مراقبت شراگیم یوشیج

مجموعه یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج
نیما یوشیج
ناشر: رشدیه

کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» اثر نیما یوشیج
آثار نویسندگان، شاعران و هنرمندان با عقاید و زندگی شخصی‌شان ارتباطی پیچیده و دوسویه دارد. از یک سو آثار ادبی و هنری را می‌توان مستقل از باورهای نویسنده و هنرمند در نظر گرفت به این معنا که این آثار می‌توانند در مسیری خلاف باورهای نویسنده و هنرمند حرکت کنند. بالزاک نمونه‌ای کلاسیک و برجسته در این زمینه است. اما از سویی دیگر، تجربه‌ها و باورهای شخصی نویسندگان و هنرمندان به هرحال در آثارشان قابل ردیابی است و آنچه به عنوان اثر ادبی یا هنری آفریده می‌شود از صافی ذهن نویسنده و هنرمند عبور کرده است. بر این اساس باورها و علایق شخصی نویسندگان و هنرمندان و مسیری که در طول زندگی‌شان طی کرده‌اند از اهمیت زیادی برخوردار است. یادداشت‌های روزانه می‌تواند یکی از بهترین منابع برای شناخت باورها و نوع نگاه نویسندگان و هنرمندان به جهان اطرافشان باشد. در میان نویسندگان و شاعران ایرانی نیما یوشیج از معدود چهره‌هایی است که یادداشت‌های روزانه‌اش در دست است که در کتابی با عنوان «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» منتشر شده است.
ژانر یادداشت روزانه‌ویسی، سفرنامه‌نویسی و اتوبیوگرافی در ایران چندان رایج نیست و چهره‌های ادبی و هنری و علمی ایران بسیار کم از خودشان نوشته‌اند. این مسئله شاید ریشه در وضعیت تاریخی و اجتماعی ایران داشته باشد که در آن امکان چندانی برای بروز باورهای شخصی وجود نداشته است. در غیاب آزادی‌های معمول همگان ترجیح می‌دهند خود را پنهان کنند. اما خوشبختانه از نیما یوشیج یادداشت‌ها و نامه‌هایی به جا مانده که نه فقط برای شناخت خود او بلکه برای شناخت بهتر شعر معاصر در ایران بسیار حایز اهمیت است. یادداشت‌های به جا مانده از نیما در کتابی با عنوان «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» منتشر شده که با خواندن آنها می‌توان وجوه مختلف چهره نیما را مشاهد ه کرد.
کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» تا حدودی نشان می‌دهد که نیما چه مسیری را طی کرده بود و چگونه به مسایل پیرامونش‌ نگاه می‌کرده است و متحمل چه مشقت‌ها و رنج‌هایی بوده است.

مروری بر کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج»
کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» توسط پسرش، شراگیم یوشیج، گردآوری و منتشر شده است. درباره نیما آثار زیادی منتشر شده و حتی بخشی از یادداشت‌های باقی مانده از او نیز منشر شده‌ بودند اما کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» که در نشر رشدیه منتشر شده اثر کامل‌تری است و از این نظر متمایز از کتاب‌های دیگری است که به نیما پرداخته‌اند.
کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» جهان فکری و مسائلی را که نیما روزانه با آنها مواجه بوده نشان می‌دهد. برخی از یادداشت‌ها و همچنین نامه‌های به جامانده از نیما، که در کتابی دیگر منتشر شده، از مهم‌ترین متن‌های زیبایی‌شناسی فارسی است و این نشان دهنده اهمیت کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» است.
آنچه در کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» آمده تنها مربوط به مسایل شعری و ادبی نیست. نیما در یادداشت‌هایش نسبت به مسایل اجتماعی زمانه‌اش هم نوشته و نوع نگاه و مواضع او در بسیاری از موارد قابل تامل است.
کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» دربرگیرنده یادداشت‌های پراکنده به جا مانده از نیما است. این کتاب دارای یک مقدمه و یک پیش‌درآمد است و پس از آن یادداشت‌های نیما به این ترتیب دسته‌بندی و منتشر شده‌اند: «یادداشت‌های 1300 تا 1329»، «یادداشت‌های 1329»، «یادداشت‌های 1330»، «یادداشت‌های 1331»، «یادداشت‌های 1332»، «یادداشت‌های 1333»، «یادداشت‌های 1334»، «یادداشت‌های 1335»، «یادداشت‌های 1336»، «یادداشت‌های 1337»، «یادداشت‌های 1338» و «یادداشت‌های پراکنده». همچنین تصویر برخی دستنوشته‌ها نیز در پایان کتاب به چاپ رسیده است.
شراگیم یوشیج در مقدمه‌اش با عنوان «یادداشت خط‌خطی بر دفتر یادداشت‌های روزانه نیما» که در ابتدای کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» منتشر شده، به این موضوع اشاره کرده که نیما در موارد زیادی در حاشیه یک شعر یا روی تکه‌کاغذی چند خطی با عنوان «یادداشت» نوشته و به نظر می‌رسد این یادداشت‌ها به موضوعاتی مربوط بوده‌اند که به شکل ناگهان به ذهن نیما آمده‌اند و او آنها را جایی نوشته و برای همین است که برخی از این نوشته‌ها عنوان یا تاریخی ندارند.
نیما در جایی نوشته: «سال‌ها یادداشت‌های خود را پاره کرده و حالا شروع می‌کنم، بعضی در ورق‌پاره‌هایی مانده است که باید ضمیمه کنم.» نیما یادداشت‌هایی که مربوط به سال‌های پرمشقت آغاز راهش است از بین برده بود اما در سال 1329 تصمیم می‌گیرد دوباره یادداشت‌های رزوانه‌‌اش را بنویسد و یادداشت‌های پراکنده به جا مانده از قبل را هم در دفتری گردآوری کند که البته مرگ مجالش نمی‌دهد. از این‌رو است که در کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» یادداشت‌های 1300 تا 1329 در یک بخش آمده و پس از آن یادداشت‌های هر سال در یک بخش گردآورده شده‌اند.
شراگیم یوشیج در بخشی از مقدمه‌اش در ابتدای کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» اشاره کرده که یادداشت‌های نیما در سه دفترچه مختلف نوشته شده و یکی که بیش از همه مرتب به نظر می‌آید کتابچه کرم‌رنگی است که روی جلدش نوشته شده: «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج».
در کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج»، هم تصویری از مشقت‌ها و رنج های زندگی او را می‌بینیم و هم تصویری از زندگی در دورانی که نیما به آن تعلق داشت. در یادداشت‌های نیما تاملات او را درباره خودش می‌خوانیم، درباره عقاید و طرز فکرش و نیز نوع نگاهش نسبت به هنر، اجتماع، سیاست و...
در کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» چهره نیما را از نمایی نزدیک‌تر می‌بینیم و این می‌تواند به درک بهتر مسیری که او طی کرد تا جریانی مدرن در شعر فارسی شکل بگیرد کمک کند. نوشته‌های نیما در کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» تا آذرماه 1338 که آخرین سال زندگی او است مرتب شده‌اند.
قدیمی‌ترین یادداشتی که از نیما وجود دارد و در کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» آمده، نوشته‌ای است به نام «روزهای بچگی» که در سال 1300 نوشه شده است و این اولین یادداشت کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج» است.

درباره نیما یوشیج نویسنده کتاب «یادداشت‌های روزانه نیما یوشیج»
علی اسفندیاری، که با نام نیما یوشیج مشهور است، در آبان 1274 متولد شد و در دی ماه 1338 از دنیا رفت. نیما به عنوان بنیان‌گذار شعر مدرن فارسی و به تعبیری پدر شعر نوی ایران شناخته می‌شود. نیما با شناختی که از شعر کلاسیک فارسی داشت و همچنین به واسطه آشنایی‌اش با جریان‌های مدرن ادبی غرب دست به نوآوری‌ در شعر کلاسیک فارسی زد. به جز این، نیما یکی از مهم‌ترین روشنفکران معاصر ایران است که با درک تغییر و تحولات تاریخی و اجتماعی پس از انقلاب مشروطه در پی زبانی نو برای بیان مسایل دورانش بود.