مصاحبه با تاریخ سازان عصر قاجار و مشروطیت

کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» به‌گردآوری مسعود کوهستانی‌نژاد
جنبش مشروطۀ ایران و رویدادهای بعد از آن، به‌روایت تعدادی از دست‌اندرکاران و ناظران و حاضران آن رویدادها. کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» صدای کسانی‌ست که در کتاب‌های تاریخی به نام آن‌ها برخورده‌ایم و روایت‌های تاریخ را از نقشی که این اشخاص سرشناس در جنبش مشروطه و رویدادهای بعد از آن ایفا کرده‌اند خوانده‌ایم.
در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» نه با روایت‌هایی درباره تاریخ‌سازان دوران قاجار و مشروطه و بعد از آن، بلکه با صدای خود این تاریخ‌سازان مواجهیم.
کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» مجموعه‌ای‌ست از مصاحبه‌های روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و مدیران مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی و خارجی با مقامات و رجال سیاسی، اجتماعی، نظامی، مذهبی و... در دوره قاجار و مشروطیت.
موضوع مصاحبه‌های گردآمده در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» مسائل ایران در دوران مشروطیت و پس از آن و اتفاقاتی‌ست که در آن دوران در این کشور روی داد.
بعضی کسانی که در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» با آن‌ها مصاحبه شده، مشروطه‌خواهانی سرشناس چون ستارخان و سردار اسعد بختیاری و آیت‌الله سیدمحمد طباطبائی هستند و بعضی دیگر، کسانی چون محمدعلی شاه و کلنل لیاخوف روس که دشمنان قسم‌خورده مشروطه و مشروطه‌خواهان بودند و مجلس شورای ملی را به توپ بستند.
کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» هم صدای شاهان قاجار و وزیران و دیگر مقامات دربار در دوران وقایع مشروطه و بعد از آن را بازتاب می‌دهد و هم صدای آزادی‌خواهان سرشناس عصر مشروطه را. در این کتاب همچنین صدای سفرا و مقامات خارجی‌ای را که در آن ایام در ایران بوده‌اند می‌شنویم.
همچنین بعضی کسانی که در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» در مقام مصاحبه‌کننده حضور دارند و با اشخاص سرشناس مصاحبه می‌کنند، خودشان در همان ایام یا کمی بعدتر به چهره‌هایی نامی و سرشناس در تاریخ ایران‌ بدل شدند که از آن جمله می‌توان به سید ضیاءالدین طباطبایی و ملک‌الشعرای بهار و سعید نفیسی اشاره کرد.
کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» هم سندی مهم برای پژوهشگران تاریخ ایران، از مشروطه تا اواخر عصر قاجار، است و هم کتابی جذاب برای مخاطبان غیرمتخصص اما علاقمند به تاریخ و به‌ویژه تاریخ مشروطه و رویدادهای بعد از آن.
گفت‌وگوهای کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» به‌کوشش مسعود کوهستانی‌نژاد در این کتاب گردآوری شده‌اند.

مروری بر کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت»
در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت»، چنانکه پیش‌تر اشاره شد، صدای طیف‌های گوناگون حاضر و ناظر و دست‌اندرکار در وقایع دوران مشروطیت و بعد از آن را می‌شنویم و پای صحبت‌های این افراد می‌نشینیم و روایت‌شان از دورانی مهم از تاریخ معاصر ایران را می‌خوانیم.
کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» با مقدمه‌ای به‌قلم مسعود کوهستانی‌نژاد، گردآورنده کتاب، همراه است که در آن درباره جنبش مشروطه و اهمیت آن و مصاحبه‌های گردآمده در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» و اهمیت و ویژگی‌های تاریخی و محتوایی این مصاحبه‌ها و رسم‌الخط آن‌ها توضیحاتی داده شده است.
کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت»، چنانکه در بخشی از مقدمۀ کوهستانی‌نژاد اشاره شده است، جدا از اهمیت‌اش به‌عنوان سند تاریخی برای پژوهش در دوران قاجار و مشروطه، امکان پژوهش در بخشی از تاریخ مطبوعات ایران و شیوه روزنامه‌نگاری و انجام مصاحبه در ایرانِ دوران مشروطه تا پایان عصر قاجار را نیز فراهم می‌کند، چون بخشی از مصاحبه‌های این کتاب را مطبوعات و روزنامه‌نگاران ایرانی انجام داده‌اند و بعضی مصاحبه‌کنندگان، چنانکه پیش‌تر اشاره شد، امروزه نام‌شان به‌عنوان چهره‌هایی سرشناس در تاریخ ایران ثبت شده است. از جملۀ چنین مصاحبه‌هایی می‌توان به مصاحبۀ علی دشتی با رضاخان، که در آن دوره سردارسپه بود و هنوز پادشاه نشده بود، اشاره کرد.
احمد شاه، آیت‌الله سیدمحمد طباطبائی، آیت‌الله سیدحسن مدرس، سیدحسن تقی‌زاده، ستارخان، علی‌قلی‌خان سردار اسعد بختیاری، اسماعیل آقا سمیتکو، شیخ خزعل، شیخ فضل‌الله نوری، سیدضیاء‌الدین طباطبائی، محمدعلی فروغی، احمد قوام‌السلطنه، محمدعلی شاه، میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک، میرزا حسن‌خان مشیرالدوله پیرنیا، میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله، محمد مصدق، میرزا ابوالقاسم‌خان ناصرالملک، نصرت‌الدوله فیروز و لیاخوف از جمله اشخاص تاریخی سرشناسی‌اند که مصاحبه با آن‌ها در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» آمده است.
چنانکه گفته شده، بعضی مصاحبه‌های گردآمده در کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» را نشریات و روزنامه‌نگاران ایرانی و بعضی دیگر را روزنامه‌ها و خبرنگاران و روزنامه‌نگاران و خبرگزاری‌های خارجی انجام داده‌اند.
کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» در انتشارات کتاب پیام امروز منتشر شده است.

درباره مسعود کوهستانی‌نژاد، گردآورنده کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت»
مسعود کوهستانی‌نژاد، متولد 1342، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران و از جمله تاریخ قاجار و عصر مشروطه است. او در پژوهش‌هایش درباره تاریخ مشروطه به وجوه ادبی و هنری این دوران نیز توجه نشان داده است. اسناد مطبوعاتی و انعکاس تاریخ و رویدادهای تاریخی در مطبوعات از موضوعات مورد توجه کوهستانی‌نژاد در پژوهش‌های تاریخی اوست که کتاب «مصاحبه با تاریخ‌سازان عصر قاجار و مشروطیت» نیز گواه همین توجه است.
از کوهستانی‌نژاد و به‌کوشش او آثار و اسناد و متون مختلفی درباره تاریخ معاصر ایران و از جمله تاریخ مشروطۀ ایران و تاریخ عصر قاجار تألیف و گردآوری و منتشر شده است. از جملۀ این آثار می‌توان به کتاب‌های «مشروطیت ایران و رُمان فارسی»، «مشروطیت ایران و رُمان خارجی»، «جزایر ایرانی خلیج فارس: نخستین اعاده حاکمیت ایران بر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی در سال 1329/ 1951»، «بلوچستان در عصر پهلوی اول: گزیده جراید و مطبوعات (روزنامۀ ایران، حبل‌المتین کلکته، اطلاعات و...)»، «سرگذشت شاهزاده خانم ایرانی، همراه با ملاحظاتی پیرامون سرگذشت شاهزاده خانم ایرانی و تاج‌السلطنه»، «سینما در عصر مشروطه» و «موسیقی در عصر مشروطه» اشاره کرد.